لاشه سگ و تفکر سیستمی
امید مهدینژاد طنزنویس
دریکی از سالهای دور دریکی از نواحی خشک مرکزی، روستایی وجود داشت که ساکنانش به کار کشاورزی و دامداری اشتغال داشتند. در این روستا فقط یک چاه آب آشامیدنی وجود داشت و مردم روستا بهنوبت از آن آب میکشیدند و برای آشامیدن و طبخ غذا از آن استفاده میکردند. روزی سگی داخل چاه افتاد و مرد و وقتی نفر بعدی که نوبت آب کشیدنش بود از چاه آب کشید بهجای آب با مایعی سرخرنگ روبهرو شد. مردم روستا چند روز صبر کردند و بعد از چند روز دوباره از چاه آب کشیدند اما اینبار بهجای آب با مایعی زرد و بدبو مواجه شدند که بوی سگمرده میداد. اهالی روستا نزد ریشسفید روستا رفتند و ماجرای افتادن سگ در آب و قرمز شدن و زرد شدن و بوی سگمرده دادن آب چاه را برای وی تعریف کردند و از او چاره جستند. ریشسفید روستا کتابهای قدیمی خود را آورد و صفحاتی از آن را مطالعه کرد و به اهالی روستا گفت: 100سطل از چاه آب بکشید و دور بریزید، جای آن را آب تمیز میگیرد. روستاییان بالای چاه رفتند و 100سطل آب از چاه کشیدند و دور ریختند اما وقتی سطل صد و یکم را برداشتند بار دیگر با آبی متعفن و بدبو مواجه شدند. پس نزد ریشسفید رفتند و ماجرا را برای وی تعریف کردند. ریشسفید متعجب شد و گفت: 100سطل دیگر نیز بردارید. اهالی روستا100سطل دیگر نیز از آب چاه کشیدند و دور ریختند اما بازهم آبی که بعدازآن کشیدند، متعفن و بوگندو بود. آنها به پیشنهاد ریشسفید برای بار سوم نیز 100سطل آب از چاه کشیدند اما بازهم با همان آب مواجه شدند. اینبار ریشسفید خود بر سر چاه رفت و نگاهی به درون چاه انداخت و رو به اهالی کرد و گفت: لاشه سگ را کجا گذاشتهاید؟ اهلی گفتند: همانتو است. ریشسفید گفت: هنوز لاشه سگ را درنیاوردهاید؟ اهالی گفتند: شما نگفتید. فقط گفتید آب بکشید. ریشسفید گفت: خیلی خرید. وی سپس افزود: در حل مسائل و مشکلات، لازم است ابتدا علت اصلی و ریشهای را کشف کرده و آن را از بین ببرید. وی همچنین گفت: در تحلیل مسائل تصویر کلی از موضوع را ترسیم و تجسم کنید و رویکرد و تفکر سیستمی را دنبال کنید. یکی از روستاییان گفت: میشود این جمله را فوروارد کنم؟ ریشسفید گفت: جمله علت اصلی و ریشهای را؟ مرد روستایی گفت: خیر. ترسیم تصویر کلی و تفکر سیستمی را. ریشسفید گفت: بکن. به اینترتیب وی جمله را فوروارد کرد و سایر اهالی نیز لاشه سگ را بیرون آوردند و100سطل آب کشیدند و آب چاه بار دیگر روشن و گوارا شد.