جشنواره چهلم وارد مرحله اجرایی شد
نقش مهم هیات انتخاب در جشنواره فیلم فجر
چهلمین جشنواره فیلم فجر در شرایطی برگزار میشود که همهگیری ویروس کرونا کماکان ادامه دارد و هنوز معلوم نیست این دوره از جشنواره با چه مراقبتها و دستورالعملهایی به اجرا خواهد رسید. براساس اعلام سازمان سینمایی کشور، بهروز افخمی، اسماعیل بنیاردلان، پوران درخشنده، حسین زندباف، مجید شاهحسینی، اسفندیار شهیدی و محمدحسین نیرومند بهعنوان اعضای هیات انتخاب، آثار چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر را انتخاب خواهند کرد.
هر سال با اعلام ترکیب هیأت داوران جشنواره فیلم فجر شاهد برخی اعتراضات و خردهگیری از سوی اهالی سینما هستیم که البته طبیعی و گاهی سلیقهای هم هست. چرا که خواهناخواه هر ترکیبی میتواند مورد انتقاد قرار بگیرد اما آنچه به نظر میرسد این است که ترکیب هیأت داوران امسال ترکیب مناسبی از سینماگران، کارشناسان و افراد متخصص است. حضور چهار کارگردان صاحب سبک (که البته سبک و سیاقشان شبیه هم نیست)، در بین این ترکیب میتواند به دیدهشدن خلاقیتها و نوآوریها شود و البته پوران درخشنده بهعنوان یک سینماگر پیشکسوت خانم که سالها تجربه حضور در جشنوارههای داخلی و خارجی را دارد ما را به انتخابها و خروجیهای این جمع امیدوارتر میکند. با تمام آنچه گفته شد اما جای خالی یک منتقد سینمایی در بین اعضای هیات انتخاب خیلی به چشممیآید که قطعا میتوانست گروه انتخاب را کاملتر و تخصصیتر کند. اعضای هیات انتخاب امسال همگی از صاحبنامان سینما هستند، اتفاقی که در برخی دورههای گذشته نیفتاد و باعث ایراداتی به انتخابها و تصمیمهای این هیأت شد به گونهای که برخی فیلمهای رد شده توسط هیأت انتخاب بهعنوانها و بهانههای دیگر وارد چرخه نمایش و داوری شد. به همین دلیل شاید اهمیت هیأت انتخاب گاه از خود داوران بخش مسابقه و سودای سیمرغ بیشتر باشد. باید توجه داشت که انتخاب کردن دانش و سابقهای روشن و قطعی نیاز دارد و فردی که قرار است آثار جشنواره فجر را که ویترین سینمای ایران است، انتخاب کند به آگاهی کامل و پشتوانه سینمایی محکمی لازم دارد. به انضمام اینکه صرفا فیلمسازی، تدریس در دانشگاه، بازیگری و... برای حضور در هیات انتخاب جشنوارهای به اهمیت جشنواره فیلم فجر کافی نیست.
بر همین اساس در دورههایی از جشنواره فیلم فجر شاهد اتفاقات عجیبی بودهایم که به اعتبار کلی جشنواره صدمه وارد کرد و از طرفی ضعف سیستم انتخاب را نشان میداد. فیلمهایی که بعدها تکنیک و مضمون ارزشمندشان بر همه ثابت شد به جشنواره فیلم فجر راه پیدا نکردند، بعضی از اعضای این هیأت، نظرات شخصی حاشیهبرانگیزی در رسانهها اعلام کردند و... در حالیکه انتخاب برای یک جشنواره کشوری با انتخاب شخصی بسیار تفاوت دارد. یک سینماگر ممکن است از بین آثار یک سال بهترین اثری که دیدهاست را انتخاب کند اما این یک انتخاب شخصی است و زمانی که قرار است جایزهای برای یک انتخاب در نظر گرفته شود باید نگاهها تخصصی شود. ضمن اینکه اعتبار جشنواره و جوایزش حفظ شود و مادامی که سعی بر این باشد که «دل کسی نشکند»، نه هیچ فرقی میکند که چه کسی در هیات انتخاب حضور دارد، نه در هیات داوران.
به همین مناسبت نگاهی اجمالی به اعضای هیات داوران چهلمین جشنواره فیلم فجر انداختهایم.
بهروز افخمی/ نویسنده و کارگردان: سینمای حرفهای را برای اولین بار با فیلم «زیر باران» به کارگردانی سیفا... داد بهعنوان مدیر فیلمبرداری تجربه کرد. از دیگر فعالیتهای جانبی او میتوان به تدریس سینما، عضویت در شورای هنرستان روایت فتح و نمایندگی در مجلس ششم شورای اسلامی اشاره کرد.
اسماعیل بنیاردلان/ استاد دانشگاه: پژوهشگر، نویسنده و مترجم کتابهایی چون «معرفتشناسی آثار صناعی ایران»، «سرفرسنگهای تحول در مسیر نگارگری ایران» و «مجال آه» است.
پوران درخشنده/ نویسنده، تهیهکننده و کارگردان: از فیلمسازان مطرح سینمای اجتماعی که برای ساخت فیلمهایش از بطن زندگی و جامعه موضوعات را پیدا میکند. او همچنین عضو انجمنهای فیلمسازان زن آمریکا (WIF)، کارگردانان مستقل آمریکا (IFP) و مرکز بینالمللی فیلم کودکان و نوجوانان یونسکو (CIFEJ) نیز است.
حسین زندباف/ تدوینگر، تهیهکننده و کارگردان: برای تدوین فیلمهای «مرگ سفید»، «اتوبوس»، «چشم شیطان» و «حمله به اچ۳» برنده سیمرغ بلورین بهترین تدوین از جشنواره فیلم فجر شدهاست.
مجید شاهحسینی/ مدیر فرهنگی، پژوهشگر و استاد دانشگاه: دکتر مجید شاهحسینی هر چند پزشک است اما سالهاست در عرصه فرهنگ و مدیریت فرهنگی فعالیت میکند. او به مدت چند سال مدیر بنیاد سینمایی فارابی بود و دبیری دو دوره از جشنواره فیلم فجر را در سالهای ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ بهعهده داشته است.
اسفندیار شهیدی/ مدیر فیلمبرداری، کارگردان و استاد دانشگاه: فارغالتحصیل مهندسی طراحی از دانشکده علم و صنعت و فیلمبرداری از کالج ملی فیلم لندن است که ازجمله آثارش در جایگاه فیلمبردار میتوان به «صخره»، «همیشه سبز» و «خانهای مثل شهر» اشاره کرد.
محمدحسین نیرومند/ مدیر فرهنگی: در دولتهای نهم و دهم، مشاور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و در دولت سیزدهم هم بهعنوان مشاور هنری و سینمایی، منصوب شد. در کارنامه حرفهای او تدریس در دانشکده هنرهای زیبا، دانشکده صدا و سینما و دانشگاه سوره نیز دیده میشود.
بر همین اساس در دورههایی از جشنواره فیلم فجر شاهد اتفاقات عجیبی بودهایم که به اعتبار کلی جشنواره صدمه وارد کرد و از طرفی ضعف سیستم انتخاب را نشان میداد. فیلمهایی که بعدها تکنیک و مضمون ارزشمندشان بر همه ثابت شد به جشنواره فیلم فجر راه پیدا نکردند، بعضی از اعضای این هیأت، نظرات شخصی حاشیهبرانگیزی در رسانهها اعلام کردند و... در حالیکه انتخاب برای یک جشنواره کشوری با انتخاب شخصی بسیار تفاوت دارد. یک سینماگر ممکن است از بین آثار یک سال بهترین اثری که دیدهاست را انتخاب کند اما این یک انتخاب شخصی است و زمانی که قرار است جایزهای برای یک انتخاب در نظر گرفته شود باید نگاهها تخصصی شود. ضمن اینکه اعتبار جشنواره و جوایزش حفظ شود و مادامی که سعی بر این باشد که «دل کسی نشکند»، نه هیچ فرقی میکند که چه کسی در هیات انتخاب حضور دارد، نه در هیات داوران.
به همین مناسبت نگاهی اجمالی به اعضای هیات داوران چهلمین جشنواره فیلم فجر انداختهایم.
بهروز افخمی/ نویسنده و کارگردان: سینمای حرفهای را برای اولین بار با فیلم «زیر باران» به کارگردانی سیفا... داد بهعنوان مدیر فیلمبرداری تجربه کرد. از دیگر فعالیتهای جانبی او میتوان به تدریس سینما، عضویت در شورای هنرستان روایت فتح و نمایندگی در مجلس ششم شورای اسلامی اشاره کرد.
اسماعیل بنیاردلان/ استاد دانشگاه: پژوهشگر، نویسنده و مترجم کتابهایی چون «معرفتشناسی آثار صناعی ایران»، «سرفرسنگهای تحول در مسیر نگارگری ایران» و «مجال آه» است.
پوران درخشنده/ نویسنده، تهیهکننده و کارگردان: از فیلمسازان مطرح سینمای اجتماعی که برای ساخت فیلمهایش از بطن زندگی و جامعه موضوعات را پیدا میکند. او همچنین عضو انجمنهای فیلمسازان زن آمریکا (WIF)، کارگردانان مستقل آمریکا (IFP) و مرکز بینالمللی فیلم کودکان و نوجوانان یونسکو (CIFEJ) نیز است.
حسین زندباف/ تدوینگر، تهیهکننده و کارگردان: برای تدوین فیلمهای «مرگ سفید»، «اتوبوس»، «چشم شیطان» و «حمله به اچ۳» برنده سیمرغ بلورین بهترین تدوین از جشنواره فیلم فجر شدهاست.
مجید شاهحسینی/ مدیر فرهنگی، پژوهشگر و استاد دانشگاه: دکتر مجید شاهحسینی هر چند پزشک است اما سالهاست در عرصه فرهنگ و مدیریت فرهنگی فعالیت میکند. او به مدت چند سال مدیر بنیاد سینمایی فارابی بود و دبیری دو دوره از جشنواره فیلم فجر را در سالهای ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ بهعهده داشته است.
اسفندیار شهیدی/ مدیر فیلمبرداری، کارگردان و استاد دانشگاه: فارغالتحصیل مهندسی طراحی از دانشکده علم و صنعت و فیلمبرداری از کالج ملی فیلم لندن است که ازجمله آثارش در جایگاه فیلمبردار میتوان به «صخره»، «همیشه سبز» و «خانهای مثل شهر» اشاره کرد.
محمدحسین نیرومند/ مدیر فرهنگی: در دولتهای نهم و دهم، مشاور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و در دولت سیزدهم هم بهعنوان مشاور هنری و سینمایی، منصوب شد. در کارنامه حرفهای او تدریس در دانشکده هنرهای زیبا، دانشکده صدا و سینما و دانشگاه سوره نیز دیده میشود.