مقامات رسمی و رسانه‌های تركیه‌ای از ترور ناموفق رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور این كشور خبر می‌دهند
بازی جدید آقای رئیس
در حالی كه تركیه از بحران اقتصادی ناشی از كاهش ارزش لیر در برابر دلار رنج می‌برد و بسیاری از احزاب و گروه‌های مخالف دولت این كشور، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام و حتی كناره‌گیری رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور این كشور از قدرت شده‌اند. انتشار اخبار مربوط به خنثی‌سازی عملیات ترور اردوغان شوك تازه‌ای را به این كشور وارد ساخته است. گرچه مقامات حزب عدالت و توسعه جزئیات زیادی درخصوص این خبر منتشر نكرده‌اند، اما سكوت حزب جمهوریخواه خلق (اصلی‌ترین حزب اپوزیسیون دولت) و دیگر احزاب رقیب اردوغان، به‌وضوح نشان می‌دهد كه آنها روایت كلی دولت از این بمب‌گذاری را نیز به‌سادگی نپذیرفته‌اند.
رسانه‌های تركیه از كشف بمب تعبیه‌شده در زیر خودروی پلیس محافظ تجمع سخنرانی رئیس‌جمهور تركیه خبر دادند.
روزنامه «یئنی شفق» می‌نویسد قرار بود این بمب در نزدیكی محل سخنرانی رئیس‌جمهور تركیه منفجر شود. روزنامه حریت نیز گزارش داده كه طرح ترور اردوغان با انفجار بمب، درست لحظاتی قبل از آغاز سخنرانی وی در شهر سعرد كشف و خنثی شد. این گزارش می‌گوید بعد از كشف بمب در زیر یك خودروی پلیس، تحقیقات برای یافتن عاملان طرح ترور آغاز شد.
برخی گزارش‌ها می‌گویند خودروی بمب‌گذاری شده، ماشین شخصی یك پلیس بوده، نه خودروی خدمتی و رسمی پلیس.
آیا بمب‌گذاری كار هواداران گولن بوده است؟
حمزه داغ، معاون رئیس حزب حاكم عدالت و توسعه نیز به سی‌ان‌ان ترك گفته است كه تروریست‌ها درصدد ایجاد اغتشاش در كشور بوده‌اند. معمولا عملیات تروریستی در تركیه به گروه داعش یا شبه‌نظامیان كرد جدایی‌طلب نسبت داده می‌شود، اما طرفداران فتح‌ا... گولن، یكی از رهبران تركیه در آمریكا نیز هم از طرف حزب حاكم و هم احزاب مخالف متهم به طرح كودتا علیه دولت در سال ۲۰۱۶ هستند. این كودتا كه منجر به كشته شدن ۲۵۰ نفر شد، ناكام ماند و در پی آن هزاران نظامی، نیروهای پلیس و دولتی متهم به ارتباط با گروه گولن بازداشت یا از كار اخراج شدند. دولت تركیه بارها اعلام كرده كه هواداران گولن در دستگاه‌های مختلف، از جمله پلیس نفوذ كرده‌اند.
برخورد با طرفداران گولن شدیدتر می‌شود
به نظر می‌رسد متعاقب این حادثه، فشارهای دولت تركیه بر طرفداران فتح‌ا... گولن در مجموعه پلیس و نیروهای امنیتی این كشور افزایش یابد. به عبارت بهتر، احتمال دارد اردوغان و حزب عدالت و توسعه به‌زودی دست به تسویه‌حسابی گسترده در میان پلیس و نیروهای امنیتی زده و حتی برخی از آنها را به جرم تلاش برای كودتا علیه دولت و ترور دستگیر كنند. از زمان وقوع كودتای سال 2016 در تركیه، شاهد استمرار دستگیری طرفداران یا حتی مظنونان همكاری با فتح‌ا... گولن و نزدیكان وی هستیم. به نظر می‌رسد وقوع حادثه اخیر، این روند را تشدید كرده و پرونده یا حتی به قول برخی تحلیلگران، بهانه جدیدی را برای مواجهه با مخالفان اردوغان ایجاد كند.
اردوغان وضعیت خوبی ندارد
فارغ از آنچه در جریان ترور ناموفق اردوغان رخ داده است، وی همزمان با نوزدهمین سالگرد قدرت‌گیری‌اش در تركیه، با كاهش حمایت عمومی از حزب متبوع خود، عدالت و توسعه مواجه شده است. مطابق نتایج تازه‌ترین نظرسنجی‌ها محبوبیت حزب عدالت و توسعه در مقایسه با انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۸ حدود ۱۰ درصد كاهش یافته و بین ۳۰ تا ۳۳ درصد مردم تركیه همچنان طرفدار این حزب هستند. در این میان، برخی طرفداران حزب عدالت و توسعه نیز معتقدند كه باید این بار حزب حاكم، گزینه‌ای غیر از اردوغان را به عنوان رئیس‌جمهور وارد رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری كند. موضوعی كه تقریبا ناممكن است! اوزَر سنجار، رئیس موسسه نظرسنجی متروپل در تفسیر نتایج این نظرسنجی می‌گوید: «مهم‌ترین عامل روگردانی مردم از حزب عدالت و توسعه، مسائل اقتصادی است. زیرا حدود ۳۰ درصد از واجدان شرایط رای‌دهی اعلام كرده‌اند كه توان تامین نیازهای اولیه خود را ندارند.»
تاثیر ترور ناموفق اردوغان بر معادلات سیاسی
تا قبل از ترور اردوغان، بسیاری از احزاب مخالف از جمله حزب جمهوریخواه خلق و حتی برخی سیاستمدارانی كه سابقا با اردوغان هم‌پیمان بودند، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در تركیه شده بودند. یكی از این افراد، احمد داود اوغلو وزیر خارجه و نخست‌وزیر سابق دولت اردوغان است. وی به همراه عبدا... گل و برخی دیگر از اعضای ارشد سابق حزب عدالت و توسعه، درصدد كنار زدن اردوغان از قدرت است. در هر حال، رئیس‌جمهور كنونی تركیه تا قبل از افشای اخبار مربوط به ترور ناموفق وی، تحت فشار زیادی جهت تن دادن به انتخابات زودهنگام قرار داشت، اما به نظر می‌رسد با وقوع این ماجرا، اردوغان می‌تواند تا حدود زیادی به سود خود زمان بخرد. رئیس‌جمهور تركیه در این خصوص به وضعیت اضطراری - امنیتی در كشورش استناد خواهد كرد. وضعیتی كه در آن، نه‌تنها امكان برگزاری انتخابات زودهنگام وجود ندارد، بلكه دستگیری‌های گسترده در تركیه از دید حزب عدالت و توسعه توجیه پیدا می‌كند.در جریان انتخابات سراسری گذشته در تركیه، اردوغان توانست با تهدید نسبت به برگزاری سه باره انتخابات و كشاندن آرای سفید و خاموش پای صندوق‌های رای و فراتر از آن، ائتلاف با حزب اپوزیسیون ملی‌گرا به رهبری دولت باغچه‌لی، در مسند قدرت قرار گیرد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند كه در صورت ائتلاف مخالفان رجب طیب اردوغان بر روی یك گزینه خاص، وی قطعا اقبالی برای پیروزی دوباره در انتخابات ریاست جمهوری نخواهد داشت.
روزنامه «یئنی شفق» می‌نویسد قرار بود این بمب در نزدیكی محل سخنرانی رئیس‌جمهور تركیه منفجر شود. روزنامه حریت نیز گزارش داده كه طرح ترور اردوغان با انفجار بمب، درست لحظاتی قبل از آغاز سخنرانی وی در شهر سعرد كشف و خنثی شد. این گزارش می‌گوید بعد از كشف بمب در زیر یك خودروی پلیس، تحقیقات برای یافتن عاملان طرح ترور آغاز شد.
برخی گزارش‌ها می‌گویند خودروی بمب‌گذاری شده، ماشین شخصی یك پلیس بوده، نه خودروی خدمتی و رسمی پلیس.
آیا بمب‌گذاری كار هواداران گولن بوده است؟
حمزه داغ، معاون رئیس حزب حاكم عدالت و توسعه نیز به سی‌ان‌ان ترك گفته است كه تروریست‌ها درصدد ایجاد اغتشاش در كشور بوده‌اند. معمولا عملیات تروریستی در تركیه به گروه داعش یا شبه‌نظامیان كرد جدایی‌طلب نسبت داده می‌شود، اما طرفداران فتح‌ا... گولن، یكی از رهبران تركیه در آمریكا نیز هم از طرف حزب حاكم و هم احزاب مخالف متهم به طرح كودتا علیه دولت در سال ۲۰۱۶ هستند. این كودتا كه منجر به كشته شدن ۲۵۰ نفر شد، ناكام ماند و در پی آن هزاران نظامی، نیروهای پلیس و دولتی متهم به ارتباط با گروه گولن بازداشت یا از كار اخراج شدند. دولت تركیه بارها اعلام كرده كه هواداران گولن در دستگاه‌های مختلف، از جمله پلیس نفوذ كرده‌اند.
برخورد با طرفداران گولن شدیدتر می‌شود
به نظر می‌رسد متعاقب این حادثه، فشارهای دولت تركیه بر طرفداران فتح‌ا... گولن در مجموعه پلیس و نیروهای امنیتی این كشور افزایش یابد. به عبارت بهتر، احتمال دارد اردوغان و حزب عدالت و توسعه به‌زودی دست به تسویه‌حسابی گسترده در میان پلیس و نیروهای امنیتی زده و حتی برخی از آنها را به جرم تلاش برای كودتا علیه دولت و ترور دستگیر كنند. از زمان وقوع كودتای سال 2016 در تركیه، شاهد استمرار دستگیری طرفداران یا حتی مظنونان همكاری با فتح‌ا... گولن و نزدیكان وی هستیم. به نظر می‌رسد وقوع حادثه اخیر، این روند را تشدید كرده و پرونده یا حتی به قول برخی تحلیلگران، بهانه جدیدی را برای مواجهه با مخالفان اردوغان ایجاد كند.
اردوغان وضعیت خوبی ندارد
فارغ از آنچه در جریان ترور ناموفق اردوغان رخ داده است، وی همزمان با نوزدهمین سالگرد قدرت‌گیری‌اش در تركیه، با كاهش حمایت عمومی از حزب متبوع خود، عدالت و توسعه مواجه شده است. مطابق نتایج تازه‌ترین نظرسنجی‌ها محبوبیت حزب عدالت و توسعه در مقایسه با انتخابات پارلمانی سال ۲۰۱۸ حدود ۱۰ درصد كاهش یافته و بین ۳۰ تا ۳۳ درصد مردم تركیه همچنان طرفدار این حزب هستند. در این میان، برخی طرفداران حزب عدالت و توسعه نیز معتقدند كه باید این بار حزب حاكم، گزینه‌ای غیر از اردوغان را به عنوان رئیس‌جمهور وارد رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری كند. موضوعی كه تقریبا ناممكن است! اوزَر سنجار، رئیس موسسه نظرسنجی متروپل در تفسیر نتایج این نظرسنجی می‌گوید: «مهم‌ترین عامل روگردانی مردم از حزب عدالت و توسعه، مسائل اقتصادی است. زیرا حدود ۳۰ درصد از واجدان شرایط رای‌دهی اعلام كرده‌اند كه توان تامین نیازهای اولیه خود را ندارند.»
تاثیر ترور ناموفق اردوغان بر معادلات سیاسی
تا قبل از ترور اردوغان، بسیاری از احزاب مخالف از جمله حزب جمهوریخواه خلق و حتی برخی سیاستمدارانی كه سابقا با اردوغان هم‌پیمان بودند، خواستار برگزاری انتخابات زودهنگام در تركیه شده بودند. یكی از این افراد، احمد داود اوغلو وزیر خارجه و نخست‌وزیر سابق دولت اردوغان است. وی به همراه عبدا... گل و برخی دیگر از اعضای ارشد سابق حزب عدالت و توسعه، درصدد كنار زدن اردوغان از قدرت است. در هر حال، رئیس‌جمهور كنونی تركیه تا قبل از افشای اخبار مربوط به ترور ناموفق وی، تحت فشار زیادی جهت تن دادن به انتخابات زودهنگام قرار داشت، اما به نظر می‌رسد با وقوع این ماجرا، اردوغان می‌تواند تا حدود زیادی به سود خود زمان بخرد. رئیس‌جمهور تركیه در این خصوص به وضعیت اضطراری - امنیتی در كشورش استناد خواهد كرد. وضعیتی كه در آن، نه‌تنها امكان برگزاری انتخابات زودهنگام وجود ندارد، بلكه دستگیری‌های گسترده در تركیه از دید حزب عدالت و توسعه توجیه پیدا می‌كند.در جریان انتخابات سراسری گذشته در تركیه، اردوغان توانست با تهدید نسبت به برگزاری سه باره انتخابات و كشاندن آرای سفید و خاموش پای صندوق‌های رای و فراتر از آن، ائتلاف با حزب اپوزیسیون ملی‌گرا به رهبری دولت باغچه‌لی، در مسند قدرت قرار گیرد. بسیاری از تحلیلگران معتقدند كه در صورت ائتلاف مخالفان رجب طیب اردوغان بر روی یك گزینه خاص، وی قطعا اقبالی برای پیروزی دوباره در انتخابات ریاست جمهوری نخواهد داشت.
