با محسن علی‌اكبری، تهیه‌كننده با سابقه تلویزیون وسینما
ساخت آثار انقلابی بیش از همه چیز همت می‌خواهد
در این چهار دهه سریال‌های زیادی با محوریت انقلاب اسلامی در تلویزیون ساخته شده است. كیفیت این نوع آثار را چگونه ارزیابی می‌كنید؟
انقلاب اسلامی مسائل اثر گذار و دوران پر فراز و نشیبی را تجربه كرده و خوشبختانه انقلاب ما با درایت مسؤولان و تلاش مردم از تمام خطرات و چالش‌ها به سلامت عبور كرده است. انقلاب ما بر اساس آموزه‌های دینی شكل گرفته و در روح و قلب و باور مردم جای دارد و به همین دلیل با سایر انقلاب‌ها متفاوت است. در واقع انگیزه‌های مادی و سودجویانه در شكل‌گیری انقلاب نقشی نداشته است و اهداف معنوی و آرمانی از انگیزهای اصلی شكل‌دهنده انقلاب بوده‌اند. از بهمن 57 تا شهریور 59 كه جنگ تحمیلی آغاز شد با كلی اتفاقات و رخدادهای جذاب و دراماتیك مواجه بودیم كه بستر مناسبی برای خلق فیلمنامه‌های مناسب برای ساخت سریال بودند كه در برهه‌های مختلف برخی از آنها جلوی دوربین فیلمسازان مختلف رفت.
به نظر شما در این زمینه كوتاهی فقط از جانب هنرمندان بوده است؟
كم‌كاری مدیران ارشد فرهنگی در این قضیه سهم داشته است. هنرمندان ما در این 40 سال نشان داده‌اند هر موقع برایشان بستر لازم برای كار در این عرصه فراهم شده با فراغ بال آن را پذیرفته‌اند. به نظر می‌رسد باید برای تاثیر كارهای فرهنگی پیوسته این نوع آثار ارزشی تولید و ساخته شوند. الان نسل جوان ما از آن دوران شناخت زیادی ندارند و در ذهنشان كلی سؤال است كه باید با ساخت سریال‌هایی محكم، پاسخ‌های درستی به سؤالاتشان درباره تاریخ انقلاب داده شود.
برخی كارگردان‌ها و تهیه‌كنندگان دلیل اصلی نرفتن به سوی ساخت و تهیه سریال‌های درباره انقلاب را وجود حساسیت‌ها و خط قرمزهایی می‌دانند. به نظر شما چقدر این نوع نگاه درست است؟
بخشی از این ادعا صحیح است. شاید حساسیت‌هایی وجود دارد كه چندان پر‌رنگ نیست، ولی واقعیت این است در تاریخ انقلاب آن‌قدر سوژه و موضوعات بدون حساسیت و چالش وجود دارد كه سریال‌ساز با آرامش و طیب خاطر می‌تواند سراغ آنها برود وكارهای درخشانی هم بسازد.
چند نمونه مثال بزنید.
به عنوان مثال درباره نقش و اثرات منافقین در انقلاب و بعد ترورهای كور سازمان‌های تندرو. اینها سوژه‌های جذابی هستند كه می‌شود سراغشان رفت وكارهای خوبی هم ساخت...
در تاریخ انقلاب شخصیت‌هایی بوده‌اند كه در جریان پیروزی انقلاب سهم داشته‌اند، اما در سال‌های بعد با توجه به افكارشان راهشان را از انقلاب جدا كردند. برخی از دوستان كارگردان احتیاط مي‌كنند كه پرداختن به آنها شايد چالش‌زا باشد.
بله، این افراد وجود داشتند و از طرفی شخصیت‌هايی از این جنس به تعداد انگشت شماری وجود دارند. شما شهیدان رجایی، باهنر و بهشتی را در نظر بگیرید كه بر اساس شخصیت جذاب و اثر‌گذارشان می‌توان سریال‌های بزرگی تولید كرد و البته دوستان كارگردان می‌توانند سراغ سوژه‌ها و موضوعات متعدد و متنوع دیگر بروند.
برخی دیگر از تهیه‌كنندگان این بحث را پیش می‌كشندكه ساخت سریال درباره انقلاب با توجه به گذشت 40 سال از زمان آن و تغییر معماری شهر و خانه‌ها، كاري بسیار دشوار و پر‌هزینه است؟
این هم به نظر می‌رسد بیشتر بهانه است. در سال‌های اخیر خوشبختانه سینما و تلویزیون ما در بحث جلوه‌های ویژه رايانه‌اي و میدانی پیشرفت‌های زیادی داشته و آثار قابل قبولی با استفاده از این تكنیك‌ها ساخته شده است و به‌راحتی می‌توان با استفاده از این فناوری‌های نوین صحنه‌های شهری را با هزینه معقول خلق كرد. شما در نظر بگیرید در آمریكا و اروپا به‌‌رغم گذشت 70 سال از زمان جنگ جهانی دوم باز هم فیلم‌هایی با محوریت جنگ جهانی ساخته می‌شود كه اتفاقا جزو كارهای پرمخاطب آنها هم محسوب می‌شوند.
در ساخت سریال‌هایی با مضمون تاریخ انقلاب چقدر تحقیق و پژوهش نیاز است یا این‌كه منابع مكتوب كافی وجود دارد و نویسنده فیلمنامه را بی‌نیاز از تحقیق می‌كند؟
معتقدم در این حوزه به اندازه كافي تحقیق انجام شده است. منتها برای دوستان نویسنده و كارگردان این نیاز وجود دارد كه سطح مطالعه خودشان را بالا ببرند و بروند كتاب‌هایی را كه در این مورد به بازار نشر آمده بخوانند. معتقدم الان همت و تلاش برای ساخت سریال خوب درباره تاریخ انقلاب از هر چیز دیگری بیشتر نیاز است.
شما به عنوان تهیه‌كننده، چند سریال درباره تاریخ انقلاب تولید كرده‌اید. تهیه این نوع سریال‌ها برایتان چه ویژگی‌هایی دارد؟
جوانی من با انقلاب عجین بود و از نزدیك آن دوران را تجربه كرده بودم و برایم بسیار ارزشمند و حائز اهمیت كه سریال در این حوزه تولید كنم و به هر حال دغدغه این نوع كارها همیشه در من وجود داشته است و با عشق و علاقه به سمت آن كارها می‌روم. برایم تولید یك سریال درباره تاریخ انقلاب از تولید سریال‌های
به روز ده‌ها برابر جذابیت و ارزش بیشتری دارد.
در زمان توليد سریال‌ها درباره تاریخ انقلاب، شرایط ایده‌آلی برایتان مهیا بوده است؟
نه، هیچ‌وقت شرایط آن‌گونه كه می‌خواستیم
نبوده‌است. الان درگیر تولید سریال نفوذ درباره تاریخ انقلاب و تسخیر لانه جاسوسی هستم. راستش هیچ‌وقت شرایط ایده‌آل برای تولید این نوع آثار فراهم نبوده است. الان اگر بخواهیم بخش نظامی و درگیری‌های انقلاب را نشان بدهیم، نیازمند تعامل و همكاری سازمان‌ها و ارگان‌هایی نظیر ارتش جمهوری هستیم. مثلا برای تهیه یك نفر‌بر یا یك تانك باید مدت زمان زیادی صرف نامه‌نگاری و مذاكره كنیم كه شاید این زمان تا یك‌سال هم به طول بینجامد.
انقلاب اسلامی مسائل اثر گذار و دوران پر فراز و نشیبی را تجربه كرده و خوشبختانه انقلاب ما با درایت مسؤولان و تلاش مردم از تمام خطرات و چالش‌ها به سلامت عبور كرده است. انقلاب ما بر اساس آموزه‌های دینی شكل گرفته و در روح و قلب و باور مردم جای دارد و به همین دلیل با سایر انقلاب‌ها متفاوت است. در واقع انگیزه‌های مادی و سودجویانه در شكل‌گیری انقلاب نقشی نداشته است و اهداف معنوی و آرمانی از انگیزهای اصلی شكل‌دهنده انقلاب بوده‌اند. از بهمن 57 تا شهریور 59 كه جنگ تحمیلی آغاز شد با كلی اتفاقات و رخدادهای جذاب و دراماتیك مواجه بودیم كه بستر مناسبی برای خلق فیلمنامه‌های مناسب برای ساخت سریال بودند كه در برهه‌های مختلف برخی از آنها جلوی دوربین فیلمسازان مختلف رفت.
به نظر شما در این زمینه كوتاهی فقط از جانب هنرمندان بوده است؟
كم‌كاری مدیران ارشد فرهنگی در این قضیه سهم داشته است. هنرمندان ما در این 40 سال نشان داده‌اند هر موقع برایشان بستر لازم برای كار در این عرصه فراهم شده با فراغ بال آن را پذیرفته‌اند. به نظر می‌رسد باید برای تاثیر كارهای فرهنگی پیوسته این نوع آثار ارزشی تولید و ساخته شوند. الان نسل جوان ما از آن دوران شناخت زیادی ندارند و در ذهنشان كلی سؤال است كه باید با ساخت سریال‌هایی محكم، پاسخ‌های درستی به سؤالاتشان درباره تاریخ انقلاب داده شود.
برخی كارگردان‌ها و تهیه‌كنندگان دلیل اصلی نرفتن به سوی ساخت و تهیه سریال‌های درباره انقلاب را وجود حساسیت‌ها و خط قرمزهایی می‌دانند. به نظر شما چقدر این نوع نگاه درست است؟
بخشی از این ادعا صحیح است. شاید حساسیت‌هایی وجود دارد كه چندان پر‌رنگ نیست، ولی واقعیت این است در تاریخ انقلاب آن‌قدر سوژه و موضوعات بدون حساسیت و چالش وجود دارد كه سریال‌ساز با آرامش و طیب خاطر می‌تواند سراغ آنها برود وكارهای درخشانی هم بسازد.
چند نمونه مثال بزنید.
به عنوان مثال درباره نقش و اثرات منافقین در انقلاب و بعد ترورهای كور سازمان‌های تندرو. اینها سوژه‌های جذابی هستند كه می‌شود سراغشان رفت وكارهای خوبی هم ساخت...
در تاریخ انقلاب شخصیت‌هایی بوده‌اند كه در جریان پیروزی انقلاب سهم داشته‌اند، اما در سال‌های بعد با توجه به افكارشان راهشان را از انقلاب جدا كردند. برخی از دوستان كارگردان احتیاط مي‌كنند كه پرداختن به آنها شايد چالش‌زا باشد.
بله، این افراد وجود داشتند و از طرفی شخصیت‌هايی از این جنس به تعداد انگشت شماری وجود دارند. شما شهیدان رجایی، باهنر و بهشتی را در نظر بگیرید كه بر اساس شخصیت جذاب و اثر‌گذارشان می‌توان سریال‌های بزرگی تولید كرد و البته دوستان كارگردان می‌توانند سراغ سوژه‌ها و موضوعات متعدد و متنوع دیگر بروند.
برخی دیگر از تهیه‌كنندگان این بحث را پیش می‌كشندكه ساخت سریال درباره انقلاب با توجه به گذشت 40 سال از زمان آن و تغییر معماری شهر و خانه‌ها، كاري بسیار دشوار و پر‌هزینه است؟
این هم به نظر می‌رسد بیشتر بهانه است. در سال‌های اخیر خوشبختانه سینما و تلویزیون ما در بحث جلوه‌های ویژه رايانه‌اي و میدانی پیشرفت‌های زیادی داشته و آثار قابل قبولی با استفاده از این تكنیك‌ها ساخته شده است و به‌راحتی می‌توان با استفاده از این فناوری‌های نوین صحنه‌های شهری را با هزینه معقول خلق كرد. شما در نظر بگیرید در آمریكا و اروپا به‌‌رغم گذشت 70 سال از زمان جنگ جهانی دوم باز هم فیلم‌هایی با محوریت جنگ جهانی ساخته می‌شود كه اتفاقا جزو كارهای پرمخاطب آنها هم محسوب می‌شوند.
در ساخت سریال‌هایی با مضمون تاریخ انقلاب چقدر تحقیق و پژوهش نیاز است یا این‌كه منابع مكتوب كافی وجود دارد و نویسنده فیلمنامه را بی‌نیاز از تحقیق می‌كند؟
معتقدم در این حوزه به اندازه كافي تحقیق انجام شده است. منتها برای دوستان نویسنده و كارگردان این نیاز وجود دارد كه سطح مطالعه خودشان را بالا ببرند و بروند كتاب‌هایی را كه در این مورد به بازار نشر آمده بخوانند. معتقدم الان همت و تلاش برای ساخت سریال خوب درباره تاریخ انقلاب از هر چیز دیگری بیشتر نیاز است.
شما به عنوان تهیه‌كننده، چند سریال درباره تاریخ انقلاب تولید كرده‌اید. تهیه این نوع سریال‌ها برایتان چه ویژگی‌هایی دارد؟
جوانی من با انقلاب عجین بود و از نزدیك آن دوران را تجربه كرده بودم و برایم بسیار ارزشمند و حائز اهمیت كه سریال در این حوزه تولید كنم و به هر حال دغدغه این نوع كارها همیشه در من وجود داشته است و با عشق و علاقه به سمت آن كارها می‌روم. برایم تولید یك سریال درباره تاریخ انقلاب از تولید سریال‌های
به روز ده‌ها برابر جذابیت و ارزش بیشتری دارد.
در زمان توليد سریال‌ها درباره تاریخ انقلاب، شرایط ایده‌آلی برایتان مهیا بوده است؟
نه، هیچ‌وقت شرایط آن‌گونه كه می‌خواستیم
نبوده‌است. الان درگیر تولید سریال نفوذ درباره تاریخ انقلاب و تسخیر لانه جاسوسی هستم. راستش هیچ‌وقت شرایط ایده‌آل برای تولید این نوع آثار فراهم نبوده است. الان اگر بخواهیم بخش نظامی و درگیری‌های انقلاب را نشان بدهیم، نیازمند تعامل و همكاری سازمان‌ها و ارگان‌هایی نظیر ارتش جمهوری هستیم. مثلا برای تهیه یك نفر‌بر یا یك تانك باید مدت زمان زیادی صرف نامه‌نگاری و مذاكره كنیم كه شاید این زمان تا یك‌سال هم به طول بینجامد.
