تلاش پكن برای نفوذ در افغانستان
اولین سفر خارجی هر رئیس دولتی برای وی از اهمیت نمادین ویژهای برخوردار است. اولین سفر خارجی اشرف غنی، رئیسجمهور افغانستان در سال 2014 به جمهوری خلق چین بود . اهمیت این سفر و مذاكرات پس از آن البته این روزها بیشتر معنی پیدا میكند، زیرا ایالات متحده آمریكا به صورت كاملا علنی در حال خارج كردن هزاران نفر از سربازان خود از افغانستان است.
چین از مدتها پیش، اهمیتی به مراتب بیشتر از یكی از بزرگترین شركای تجاری افغانستان برای كابل دارد. پكن از آگوست سال گذشته به نیروهای امنیتی افغانستان كمك میكند و حتی یك اردوگاه آموزشی نیز در گذرگاه وخام تاسیس كرده است. این دره واقع در هندوكش تا مرز چین امتداد دارد و از همین مرز است كه منطقه سین كیانگ آغاز میشود. منطقه سینكیانگ برای دولت چین از اهمیت ویژهای برخوردار است. این منطقه محل زندگی اقلیت مسلمان اویغور است، همان اقلیتی كه از سوی دولت پكن سركوب میشود. بر اساس گزارشهای موجود در حال حاضر نزدیك به یك میلیون اویغور در اردوگاههای به اصطلاح بازپروری بهسر میبرند و وضعیت این اردوگاهها همواره مورد انتقاد سازمانهای بینالمللی مدافع حقوق بشر است. نگرانی از احتمال سرایت افكار شبهنظامیان اسلامگرا به بیرون از مرزهای سینكیانگ و رادیكالتر شدن اویغورها تحت تاثیر نیروهای طالبان افغانستان، انگیزههای پكن را برای این گونه اقدامات سركوبگرانه و البته نفوذ در افغانستان بیشتر میكند.
هلنا لگاردا، كارشناس بخش تحقیقات چین در انستیتو مركاتور در برلین میگوید: «برقراری امنیت نه تنها در افغانستان بلكه در سراسر جهان به اولویت نخست دولت چین بدل شده است. ما شاهد این هستیم كه چینیها در این رابطه در همه جا فعال هستند. این فعالیت از راه اندازی پایگاه نظامی در جیبوتی آغاز شد و به میانجیگری در مناقشات مختلف جهانی و انجام تمرینات مشترك دریایی با دیگر كشورها رسید.» در همین رابطه، رهبری چین در نقش میانجی میان پاكستان و افغانستان نیز ظاهر شده است. خانم لگاردا در ادامه میگوید: «طی سالهای گذشته چین بارها بهعنوان میانجی ظاهر شده است بهعنوان مثال در مناقشه میان اسرائیل و فلسطینیها، میانمار و بنگلادش و همینطور در میان طرفهای مختلف درگیر در سوریه. با این حال این میانجیگریها تا به امروز به نتیجه دلخواه نرسیده است. اما برای رهبری پكن این مساله كاملا روشن است كه چنانچه این كشور بهعنوان یك قدرت بزرگ بتواند در عرصه بینالملل نقشی مهم ایفا كند، آنگاه خواهد توانست در عرصه جهانی به صورتی قدرتمندتر برنامههای خود را پیش برده و بدون استفاده از نیروی نظامی در مناقشهها وارد شود.» تا به امروز نیز دیپلماتهای چینی بارها با رهبران طالبان افغانستان مذاكره كرده و آنها را به شركت در روند صلح ترغیب كردهاند.
البته چین غالبا تنها از روی خیرخواهی و فداكاری چنین اقداماتی انجام نمیدهد. ثبات و امنیت برای سرمایهگذاران چینی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به این ترتیب میتوان خطمشی چین در افغانستان را توضیح داد. قاضی همایون، سفیر سابق پاكستان به روزنامه نیكای ایشین ریویو گفته است: «چین در نظر دارد كه كریدور اقتصادی چین - پاكستان موسوم به CPEC را تا مناطقی در افغانستان گسترش دهد.» بزرگراههای جدید و خطوط ارتباطی ریلی از ملزومات این كریدور بهشمار آمده و به عبارت بهتر ساخت چنین زیرساختهایی برای «جاده ابریشم جدید» امری حیاتی بهشمار میرود، همان جادهای كه چین با بودجهای بالغ بر 900 میلیارد دلار در آن سرمایهگذاری میكند. روابط میان پكن و كابل به دلیل خط مشی دونالد ترامپ مبنی بر خروج از افغانستان بیش از پیش نزدیك شده است. خانم لگاردا میگوید: «خروج آمریكا از صحنه بینالمللی، فضا را برای چین افزایش میدهد. البته این به معنی آن نیست كه چین هم میتواند به سرعت از این فضا استفاده كند. پكن از خروج آمریكا استفاده میكند تا به دنیا نشان دهد چین میتواند یك قدرت بزرگ باشد و مسؤولیتهای آن را هم بهعهده بگیرد.»
منبع: اشپیگل آنلاین
چین از مدتها پیش، اهمیتی به مراتب بیشتر از یكی از بزرگترین شركای تجاری افغانستان برای كابل دارد. پكن از آگوست سال گذشته به نیروهای امنیتی افغانستان كمك میكند و حتی یك اردوگاه آموزشی نیز در گذرگاه وخام تاسیس كرده است. این دره واقع در هندوكش تا مرز چین امتداد دارد و از همین مرز است كه منطقه سین كیانگ آغاز میشود. منطقه سینكیانگ برای دولت چین از اهمیت ویژهای برخوردار است. این منطقه محل زندگی اقلیت مسلمان اویغور است، همان اقلیتی كه از سوی دولت پكن سركوب میشود. بر اساس گزارشهای موجود در حال حاضر نزدیك به یك میلیون اویغور در اردوگاههای به اصطلاح بازپروری بهسر میبرند و وضعیت این اردوگاهها همواره مورد انتقاد سازمانهای بینالمللی مدافع حقوق بشر است. نگرانی از احتمال سرایت افكار شبهنظامیان اسلامگرا به بیرون از مرزهای سینكیانگ و رادیكالتر شدن اویغورها تحت تاثیر نیروهای طالبان افغانستان، انگیزههای پكن را برای این گونه اقدامات سركوبگرانه و البته نفوذ در افغانستان بیشتر میكند.
هلنا لگاردا، كارشناس بخش تحقیقات چین در انستیتو مركاتور در برلین میگوید: «برقراری امنیت نه تنها در افغانستان بلكه در سراسر جهان به اولویت نخست دولت چین بدل شده است. ما شاهد این هستیم كه چینیها در این رابطه در همه جا فعال هستند. این فعالیت از راه اندازی پایگاه نظامی در جیبوتی آغاز شد و به میانجیگری در مناقشات مختلف جهانی و انجام تمرینات مشترك دریایی با دیگر كشورها رسید.» در همین رابطه، رهبری چین در نقش میانجی میان پاكستان و افغانستان نیز ظاهر شده است. خانم لگاردا در ادامه میگوید: «طی سالهای گذشته چین بارها بهعنوان میانجی ظاهر شده است بهعنوان مثال در مناقشه میان اسرائیل و فلسطینیها، میانمار و بنگلادش و همینطور در میان طرفهای مختلف درگیر در سوریه. با این حال این میانجیگریها تا به امروز به نتیجه دلخواه نرسیده است. اما برای رهبری پكن این مساله كاملا روشن است كه چنانچه این كشور بهعنوان یك قدرت بزرگ بتواند در عرصه بینالملل نقشی مهم ایفا كند، آنگاه خواهد توانست در عرصه جهانی به صورتی قدرتمندتر برنامههای خود را پیش برده و بدون استفاده از نیروی نظامی در مناقشهها وارد شود.» تا به امروز نیز دیپلماتهای چینی بارها با رهبران طالبان افغانستان مذاكره كرده و آنها را به شركت در روند صلح ترغیب كردهاند.
البته چین غالبا تنها از روی خیرخواهی و فداكاری چنین اقداماتی انجام نمیدهد. ثبات و امنیت برای سرمایهگذاران چینی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به این ترتیب میتوان خطمشی چین در افغانستان را توضیح داد. قاضی همایون، سفیر سابق پاكستان به روزنامه نیكای ایشین ریویو گفته است: «چین در نظر دارد كه كریدور اقتصادی چین - پاكستان موسوم به CPEC را تا مناطقی در افغانستان گسترش دهد.» بزرگراههای جدید و خطوط ارتباطی ریلی از ملزومات این كریدور بهشمار آمده و به عبارت بهتر ساخت چنین زیرساختهایی برای «جاده ابریشم جدید» امری حیاتی بهشمار میرود، همان جادهای كه چین با بودجهای بالغ بر 900 میلیارد دلار در آن سرمایهگذاری میكند. روابط میان پكن و كابل به دلیل خط مشی دونالد ترامپ مبنی بر خروج از افغانستان بیش از پیش نزدیك شده است. خانم لگاردا میگوید: «خروج آمریكا از صحنه بینالمللی، فضا را برای چین افزایش میدهد. البته این به معنی آن نیست كه چین هم میتواند به سرعت از این فضا استفاده كند. پكن از خروج آمریكا استفاده میكند تا به دنیا نشان دهد چین میتواند یك قدرت بزرگ باشد و مسؤولیتهای آن را هم بهعهده بگیرد.»
منبع: اشپیگل آنلاین