تردیدی نیست منطقه خاورمیانه به دلیل تحولاتی كه طی دو دهه گذشته در آن روی داده به یكی از بحرانی‌ترین مناطق جهان كنونی بدل شده و در دو بخش سیاسی و نظامی شاهد تحولات ژرف و سهمگینی بوده و همه شاخصه‌ها گویای این حقیقت تلخ است كه در آینده نیز به این وضعیت سپری شده و این شرایط با اوضاعی مشابه ادامه خواهد داشت.
اوضاع منطقه به‌ویژه آنچه در سوریه، یمن و لیبی می‌گذرد بحرانی و جنگی بوده و روند سیاسی برای حل این بحران‌های منطقه‌ای چندان جدی به نظر نمی‌رسد و فشار از سوی برخی كشورها برای به نتیجه نرسیدن مذاكرات و به بن‌بست كشاندن آن دیده و شنیده می‌شود. در این میان آنچه در عراق، لبنان، الجزایر و سودان روی می‌دهد صحنه دیگری از دخالت و رقابت قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی است كه می‌كوشد نزاع‌ها در این كشورها طولانی شده و به راه‌حل میانه دست نیابد، بلكه تعمیق شده و به بحرانی‌تر شدن اوضاع بینجامد.
می‌توان نبرد خونین در سوریه را نقطه عطفی در تحولات كنونی خاورمیانه از نبرد، خرابی و ویرانی دانست. چرا كه نزاع داخلی در سوریه به ایجاد صف بندی‌های منطقه‌ای و حتی جهانی و در نتیجه معادلات جدید در صحنه سیاسی منطقه انجامید و پیروزی‌های سوریه در دو بخش سیاسی و نظامی موضوعی غیرقابل انكار است كه نمی‌توان حجم آن را نادیده انگاشت و از اهمیت آن كاست.
با حمله نظامی ایالات متحده آمریكا به عراق، منطقه خاورمیانه وارد مرحله‌ای از درگیری، جنگ و نزاع‌های طائفی و قومی گردید كه بر میزان رقابت‌های منطقه‌ای میان كشورهای منطقه نیز افزوده شد. در این میان سوریه همواره نقطه مركزی رقابت‌ها و نزاع‌ها بوده و همچنان نیز سوریه در مركز تحولات خاورمیانه قرار داشته و آرامش در این كشور مهم عربی به گسترش آرامش در منطقه خواهد انجامید.
از سوی دیگر منطقه شاهد معادلات جدید دیگری نیز بود كه سوریه در آن نقش آفرین است؛ یكی از معادلات جدیدی كه در منطقه روی داد، روابط حسنه‌ای است كه میان ابوظبی، ریاض و تل‌آویو برای رویارویی با گسترش نفوذ  در منطقه خاورمیانه شكل گرفته و به نظر می‌رسد این روابط دوستانه از حد روابط دیپلماتیك فراتر رفته و به ایجاد یك هم‌پیمانی نظامی منتهی گردیده است. با توجه به آشفتگی وضع در خاورمیانه چند سناریو قابل احتمال است:
نخست آن‌كه نبردی با وسعت بالا میان چند طرف در خاورمیانه روی دهد كه به نظر نمی‌رسد دامنه آن تنها در این منطقه محدود گردد؛ این نبرد احتمالی می‌تواند در سرزمین سوریه میان ارتش اسرائیل و گروه‌های مقاومت روی دهد و دامنه آن به فلسطین و لبنان نیز كشیده شده و در نتیجه منطقه به آتش نبردی خانمان سوز گرفتار شود‌. در این سناریو، به نظر می‌رسد مسكو خواهد كوشید نقش میانجی ایفا كرده و برای خاموش كردن این آتش تلاش كند.
احتمال دیگر این است كه علاوه بر سوریه، دیگر كشورهای خاورمیانه به‌ویژه لبنان نیز گرفتار نبرد شده و شرق آسیا صحنه نبردی خونین گردد.
سناریوی سوم كه البته بسیار ضعیف و دور از ذهن به نظر می‌رسد این است كه اسرائیل خود را درگیر جنگ با ایران كند. در این سناریو اسرائیل خواهد كوشید كشورهای عرب خلیج فارس را به نبرد نیابتی با ایران سوق دهد و نبردی فرسایشی علیه ایران را مدیریت كرده و آن را بر منطقه خاورمیانه تحمیل كند.
لازم به ذكر است با توجه به سخنان اخیر مقامات آمریكایی به‌ویژه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده مبنی بر این كه در انتظار تماسی از سوی تهران بوده و در پی جنگ افروزی علیه این كشور نیست، این سناریو ضعیف به نظر رسیده و بسیار بعید خواهد بود محقق گردد و تهران وارد نبردی مستقیم با تل‌آویو شود. آنچه مسلم است این كه سوریه در محور تحولات آتی خاورمیانه قرار دارد و همه راه‌ها به دمشق منتهی می‌شود.
منبع: روزنامه الوطن چاپ دمشق