جای خالی كتاب‌هایی با موضوع امام خمینی(ره) محسوس است
ستون کتاب ها درباره امام(ره) چند متر است؟
حسام آبنوس / دبیر قفسه
«آیا این تنبلی یك خصوصیت ملی ماست یا در طول زمان بر ما تحمیل شده؟ ما درباره شخصیت‌هایمان [كار نمی‌كنیم]. حالا مثلا فرض كنید امام بزرگوار ما یك شخصیت درجه یك است دیگر؛ یعنی هیچ كسی ـ چه دوست، چه دشمن ـ مثلا درباره شخصیت امام تردید ندارد و عظمت این شخصیت را كسی تردید نمی‌كند. ممكن است یكی [او را] قبول نداشته باشد، اما عظمت او را قبول دارد. حالا ما درباره این شخصیت عظیمی كه در زمان ما بود و قریب 30 سال از درگذشت او می‌گذرد، چند جلد كتاب نوشته‌ایم؟ واقعا فكر كنید ببینید ما چند كتاب درباره امام نوشته‌ایم! این را مقایسه كنید با تعداد كتاب‌هایی كه مثلا درباره آبراهام لینكلن در آمریكا نوشته شده. من در یك گزارشی خواندم كه [اگر] تعداد كتاب‌هایی كه برای آبراهام لینكلن نوشته شده روی هم بچینند، یك ستون ده متری درست می‌شود؛ یك چنین چیزی. حالا آبراهام لینكلن یك عنوانی دارد ـ گرچه عقیده بنده این است كه آن عنوان، دروغ است؛ این‌كه می‌گویند ایشان [عامل] آزادی بردگان و مانند اینها است، حرف مفتی است، حرف واقعی نیست؛ [اما] حالا این‌جوری عنوان شده ـ لكن درباره رؤسای‌جمهور معمولی آمریكا مثل آیزنهاور، مثل دیگران، گاهی هزار جلد كتاب نوشته شده! شوخی است؟ شما ببینید درباره امام خمینی ما چند جلد كتاب نوشته‌ایم؟ این‌جوری است قضیه؛ ما در این زمینه‌ها عقب هستیم؛ [البته] ما ایرانی‌ها عقب هستیم، والا در كشورهای عربی هم من دیده‌ام درباره حوادثی كه اتفاق می‌افتد، بلافاصله كتاب نوشته می‌شود؛ بلافاصله تحلیل، كتاب سیاسی و از این قبیل می‌نویسند؛ از ابعاد مختلف، از جوانب مختلف، سلایق مختلف، موافق، مخالف، تحلیل می‌كنند و مانند اینها؛ ما در این زمینه‌ها انصافا عقب هستیم.»
قرار بود در این شماره قفسه به امام خمینی(ره) بپردازیم، ولی هرقدر بیشتر می‌گردیم با كتاب‌های كمتری روبه‌رو می‌شویم. كتاب‌هایی كه هم زوایای شخصیت امام را به‌خوبی نمایانده باشد و هم این‌كه تنوع آن دست مخاطب را در انتخاب باز بگذارد. به همین خاطر دیدیم بیانات رهبر انقلاب در ارتباط با این‌كه درباره شخصیت امام خمینی(ره) كتاب تولید نشده دقیق و درست است؛ بیاناتی كه در دیدار با شاعران و اهل فرهنگ و ادب در سال ۹۶ مطرح شده است.
مطالبه دقیقی كه كمتر نهاد فرهنگی و هنری به آن توجه نشان داده است. این در حالی است كه سالانه بودجه‌های كلان در ارتباط با امام خمینی(ره) به نهادهای مرتبط تخصیص داده می‌شود، ولی در عمل خبری نیست. قفسه كتاب‌های مرتبط با امام با آثاری تكراری و اغلب غیرجذاب پر شده و برخلاف تصور عمومی، تصویر درستی از بنیانگذار كبیر انقلاب در كتاب‌ها بازتاب داده نشده است. شاید عموم تصور كنند كه درباره امام خمینی(ره) كتاب‌های بسیاری تولید شده زیرا بالاخره رهبر این انقلاب و پایه‌گذار آن بوده ولی وقتی با واقعیت روبه‌رو می‌شویم چیز دیگری توجه را به سمت خود جذب می‌كند.
از بنیاد حفظ و نشر آثار امام خمینی(ره) تا حوزه و هنری و دیگر نهادهای فرهنگی باید پرسیده شود كه پس از گذشت سی سال از درگذشت امام خمینی(ره) مهم‌ترین فعالیت شما در زمینه تولید آثار مكتوب چه بوده است؟ آثاری كه زمینه آشنایی مخاطب و نسل امروز با اندیشه‌ها و زوایای شخصیتی امام را در قالب‌هایی جذاب و پویا فراهم كرده باشد. به نظر می‌رسد مسأله امام خمینی(ره) به قدری فراگیر است که مسؤولان و افراد فرهنگی بر این باور بوده‌اند كه درباره امام به اندازه كافی كار شده و دیگر نیازی به تولید نیست! در حالی كه در واقع چنین نیست و شاهد این قضیه هستیم كه آثار تنوع كافی ندارد و در برخی موارد حتی اثری موجود نیست!
این در حالی است كه در دنیا برای شخصیت‌های درجه دوم و سوم خود نیز چنان آثاری تولید می‌شود كه مخاطب گمان می‌كند از شخصیتی ممتاز حرف زده می‌شود و او تا پیش از این وی را نمی‌شناخته است، در صورتی كه این رسم و سنت آنهاست كه از كوچكترین چهره‌ها و شخصیت‌های خود نمی‌گذرند و به سادگی از كنارشان رد نمی‌شوند.
با توجه به عبارتی كه رهبر انقلاب به كار بردند باید دید ستون كتاب‌هایی كه درباره امام خمینی(ره) تولید شده چند متر است؟ كتاب‌هایی كه علاوه بر محتوای غنی از ساختار و فرم جذابی نیز سود ببرند تا مخاطب نسل امروز را به سوی خود جذب كنند. مخاطبی كه در معرض انواع و اقسام محتواهای گوناگون است و باید در تولید به جذابیت اثر نیز دقت شود تا بتوان توجه این مخاطب را كه سلیقه‌اش با سلیقه پیرمردهای قدیمی فرق دارد را جذب كرد.
قرار بود در این شماره قفسه به امام خمینی(ره) بپردازیم، ولی هرقدر بیشتر می‌گردیم با كتاب‌های كمتری روبه‌رو می‌شویم. كتاب‌هایی كه هم زوایای شخصیت امام را به‌خوبی نمایانده باشد و هم این‌كه تنوع آن دست مخاطب را در انتخاب باز بگذارد. به همین خاطر دیدیم بیانات رهبر انقلاب در ارتباط با این‌كه درباره شخصیت امام خمینی(ره) كتاب تولید نشده دقیق و درست است؛ بیاناتی كه در دیدار با شاعران و اهل فرهنگ و ادب در سال ۹۶ مطرح شده است.
مطالبه دقیقی كه كمتر نهاد فرهنگی و هنری به آن توجه نشان داده است. این در حالی است كه سالانه بودجه‌های كلان در ارتباط با امام خمینی(ره) به نهادهای مرتبط تخصیص داده می‌شود، ولی در عمل خبری نیست. قفسه كتاب‌های مرتبط با امام با آثاری تكراری و اغلب غیرجذاب پر شده و برخلاف تصور عمومی، تصویر درستی از بنیانگذار كبیر انقلاب در كتاب‌ها بازتاب داده نشده است. شاید عموم تصور كنند كه درباره امام خمینی(ره) كتاب‌های بسیاری تولید شده زیرا بالاخره رهبر این انقلاب و پایه‌گذار آن بوده ولی وقتی با واقعیت روبه‌رو می‌شویم چیز دیگری توجه را به سمت خود جذب می‌كند.
از بنیاد حفظ و نشر آثار امام خمینی(ره) تا حوزه و هنری و دیگر نهادهای فرهنگی باید پرسیده شود كه پس از گذشت سی سال از درگذشت امام خمینی(ره) مهم‌ترین فعالیت شما در زمینه تولید آثار مكتوب چه بوده است؟ آثاری كه زمینه آشنایی مخاطب و نسل امروز با اندیشه‌ها و زوایای شخصیتی امام را در قالب‌هایی جذاب و پویا فراهم كرده باشد. به نظر می‌رسد مسأله امام خمینی(ره) به قدری فراگیر است که مسؤولان و افراد فرهنگی بر این باور بوده‌اند كه درباره امام به اندازه كافی كار شده و دیگر نیازی به تولید نیست! در حالی كه در واقع چنین نیست و شاهد این قضیه هستیم كه آثار تنوع كافی ندارد و در برخی موارد حتی اثری موجود نیست!
این در حالی است كه در دنیا برای شخصیت‌های درجه دوم و سوم خود نیز چنان آثاری تولید می‌شود كه مخاطب گمان می‌كند از شخصیتی ممتاز حرف زده می‌شود و او تا پیش از این وی را نمی‌شناخته است، در صورتی كه این رسم و سنت آنهاست كه از كوچكترین چهره‌ها و شخصیت‌های خود نمی‌گذرند و به سادگی از كنارشان رد نمی‌شوند.
با توجه به عبارتی كه رهبر انقلاب به كار بردند باید دید ستون كتاب‌هایی كه درباره امام خمینی(ره) تولید شده چند متر است؟ كتاب‌هایی كه علاوه بر محتوای غنی از ساختار و فرم جذابی نیز سود ببرند تا مخاطب نسل امروز را به سوی خود جذب كنند. مخاطبی كه در معرض انواع و اقسام محتواهای گوناگون است و باید در تولید به جذابیت اثر نیز دقت شود تا بتوان توجه این مخاطب را كه سلیقه‌اش با سلیقه پیرمردهای قدیمی فرق دارد را جذب كرد.
