سراغی از سیامك اطلسی گرفته‌ایم که این روزها کمتر دیده می‌شود
جایی برای پیرمردها نیست
از خاك صحنه خورده‌ها گفتن و نوشتن سخت است. سخت است چون آنها همگام با سینمای ایران قدم برداشته و به هنر این سرزمین جانی تازه بخشیده‌اند. سیامك اطلسی، بازیگر و دوبلور پیشكسوتی است كه در خاطره جمعی چند نسل حضور دارد و هر نسل او را با یكی از نقش‌های ماندگارش به یاد می‌آورد. فیلم‌هایی چون بی‌بی چلچله، شاید وقتی دیگر، آن‌سوی آتش، روز واقعه، ملك سلیمان، سمفونی تهران و آقای شهردار و سریال‌هایی مانند پدرسالار، تعبیر وارونه یك رویا، مختارنامه، معمای شاه، پهلوانان نمی‌میرند، هشت و نیم دقیقه و... از جمله آثاری است كه اطلسی در آنها به ایفای نقش پرداخته است. امروز پای خاطرات و دلمشغولی‌های اطلسی به نقش‌های ارزشمند و ماندگاری كه آفریده نشسته‌ایم و از حال و هوای این روزها و دلیل كم‌كاری این روزهایش پرسیدیم كه در ادامه می‌خوانید.
چه شد كه وارد حوزه بازیگری شدید و این علاقه‌مندی از كجا برایتان شكل گرفت؟
تقریبا سال 38-37 بود كه وارد كار دوبله شدم. آن‌زمان فیلم‌های ایرانی را سر صحنه صدابرداری نمی‌كردند و كارگردان‌ها به استودیوها می‌آمدند، دوبله فیلم‌شان را كنترل می‌كردند و می‌رفتند. یك روز من در حال گویندگی بودم كه كارگردانی به نام صابر رهبر، به استودیوی ما آمد و به من گفت: «اطلسی فیلم بازی می‌كنی؟» و من گفتم: «چرا كه نه!». این طور شد كه من به دفتر صابر رهبر رفتم و او از من تست بازیگری گرفت و در فیلم «مردان خشن» به من نقشی داد. همان شد كه من وارد سینما شدم و بعد از انقلاب هم علاوه بر بازیگری، فیلمسازی هم كردم و در این حوزه ماندگار شدم.
و نكته جالب اینجاست كه با وجود این‌كه بازیگر مطرحی هم شدید، اما همچنان دوبله را ادامه دادید!
به هر حال شروع كار من با دوبله بود و نسبت به آن علقه‌ای داشتم كه هرگز نتوانستم كنارش بگذارم. آنچه مسلم است از گذشته تا به امروز برای بازیگران امنیت شغلی وجود نداشته و ندارد. به همین دلیل نمی‌توان چندان روی این حرفه حساب باز كرد. همیشه سعی كردم نقش‌های قابل دفاعی را بازی كنم كه در ذهن مردم و تا همیشه به یادگار بماند. برای باور مردم احترام زیادی قائل هستم و بسیار حساسیت دارم نقشی را بازی نكنم كه ذهنیتی كه مردم از من دارند خدشه دار شود. بارها پیش آمده كه بازی در اثری كه برایم منفعت مالی بسیاری داشته را رد كردم، چون بازی در آن نقش را خلاف باوری كه مردم از سیامك اطلسی دارند می‌دانم. به هر حال این‌كه شما شغلی داشته باشید كه با طیف وسیعی از مردم و هموطنانش تماس داشته باشد خیلی لذت‌بخش است و ما در مقابل این مردم مسؤول هستیم.
با وجود این همه سال تجربه در مدیوم‌های مختلف (سینما، تلویزیون و تئاتر)، در یك نگاه كلی كدام را نسبت به بقیه جلوتر می‌بینید؟
سینما. من در سینما، كارهای ارزشمند و ماندگاری را با كارگردان‌های بزرگی مثل بهرام بیضایی، كیانوش عیاری، خسرو معصومی و... كار كردم و به لحاظ ماندگاری آن را پیشروتر از سایر مدیوم‌ها می‌دانم.
سال گذشته فیلم «مردی بدون سایه» به كارگردانی علیرضا رئیسیان را در جشنواره فیلم فجر داشتید. معیار انتخاب شما در قبول یك نقش چیست؟
قبل از این‌كه من به عنوان بازیگر بخواهم بازی در نقشی را بپذیرم، كارگردان به دلایل شخصی و حرفه‌ای خودش بازیگر را انتخاب می‌كند. در مرحله بعد بازیگر فیلمنامه را می‌خواند و من شخصا اگر نقشی را بتوانم درك كنم آن را بازی می‌كنم.
كارهای مذهبی زیادی در كارنامه كاری شما دیده می‌شود. به نظرتان بازی در فیلم‌های مذهبی تفاوتی با كارهای دیگر دارد؟
اثر مذهبی قطعا با آثار دیگر به لحاظ پوششی، حسی، فكری، گریم و به طور كلی فرم متفاوت است. كسی كه در آثار مذهبی بازی می‌كند یا فیلم مذهبی می‌سازد خودش هم باید از درون ریشه‌ها و اعتقادات روشنی داشته باشد كه از ته دل بتواند كارش را انجام دهد. خیلی‌ها هستند كه بدون باورهای درونی در یك اثر مذهبی بازی می‌كنند، اما فقط بازی می‌كنند و در نهایت خروجی‌شان به دل مخاطب نمی‌نشیند.
كدام‌یك از كارهای مذهبی كه انجام دادید را بیشتر می‌پسندید؟
من در سریال «مختارنامه» در نقش حصین‌ابن‌نمیر بازی كردم كه از بازی در آن بسیار راضی ام. آقای میرباقری كارگردان كاربلد و متبحری است كه قصه و شخصیت‌شناسی را بسیار خوب می‌شناسد و به مسائل تصویری آگاهی كامل دارد. خوشبختانه مختارنامه ارتباط خوبی با مردم برقرار كرد و هنوز كه هنوز است بازپخش اش را هم مردم می‌بینند.
چرا در فیلمنامه‌های ما نقش‌هایی مناسب و خاص برای بازیگران میانسال و پیشكسوت نوشته نمی‌شود؟
نمی‌دانم، شاید فكر می‌كنند این‌طور نقش‌ها در جامعه كنونی معنا و جایی ندارد! درحالی كه ركن اصلی هر خانواده‌ای سالمندان آن هستند. در فیلمنامه‌های امروزی ما اگر هم گاه چنین نقش‌هایی نوشته شود، آنها را به نابازیگران می‌سپارند.
چرا به نابازیگران می‌سپارند؟
مسلما بازیگری كه سال‌ها در این راه استخوان خرد كرده و از راه بازیگری امرار معاش می‌كند رقم بالاتری را نسبت به یك نابازیگر در قراردادش می‌آورد و این مسلما به نفع سازندگان فیلم نیست. آنها ترجیح می‌دهند به نابازیگران كار بدهند كه دستمزد چندانی نمی‌خواهند.
در سال‌های اخیر باب شده در جشنواره‌ها و مراسم مختلف از هنرمندان تجلیل می‌شود یا چهره‌های ماندگاری را انتخاب می‌كنند. نظرتان در این باره چیست؟
این تجلیل‌ها برای هنرمندانی كه عمرشان را در این راه گذاشتند بسیار مفید و در روحیه شان تاثیرگذار است.
الان افرادی از نسل شما با چه مشکلاتی درگیر هستند؟
من و بازیگران همسن و سالم تمام عمرمان را در این راه گذاشتیم. ما كه پوست و استخوانمان هم با بازیگری عجین شده در هر كاری با هر كیفیتی بازی نمی‌كنیم. امثال من با تمام مشكلات (جسمی، مالی و...) كه ممكن است داشته باشند ماه‌ها و شاید سال‌ها به انتظار یك كار خوب می‌مانند، اما هر كاری را انجام نمی‌دهند. من به‌شخصه از عید تا به الان در مورد چند كار صحبت كردم، اما هنوز شروع به انجام كاری نكرده‌ام. تماشاگران ایرانی، هوشمندی هستند و درك می‌كنند كاری كه دارند می‌بینند چه كیفیتی دارد. من و همسالانم كه موی خود را در این راه سپید كرده‌ایم شأنی داریم كه امیدوارم از سوی كارگردانان و تهیه‌كنندگان، محترم شمرده شود.
تقریبا سال 38-37 بود كه وارد كار دوبله شدم. آن‌زمان فیلم‌های ایرانی را سر صحنه صدابرداری نمی‌كردند و كارگردان‌ها به استودیوها می‌آمدند، دوبله فیلم‌شان را كنترل می‌كردند و می‌رفتند. یك روز من در حال گویندگی بودم كه كارگردانی به نام صابر رهبر، به استودیوی ما آمد و به من گفت: «اطلسی فیلم بازی می‌كنی؟» و من گفتم: «چرا كه نه!». این طور شد كه من به دفتر صابر رهبر رفتم و او از من تست بازیگری گرفت و در فیلم «مردان خشن» به من نقشی داد. همان شد كه من وارد سینما شدم و بعد از انقلاب هم علاوه بر بازیگری، فیلمسازی هم كردم و در این حوزه ماندگار شدم.
و نكته جالب اینجاست كه با وجود این‌كه بازیگر مطرحی هم شدید، اما همچنان دوبله را ادامه دادید!
به هر حال شروع كار من با دوبله بود و نسبت به آن علقه‌ای داشتم كه هرگز نتوانستم كنارش بگذارم. آنچه مسلم است از گذشته تا به امروز برای بازیگران امنیت شغلی وجود نداشته و ندارد. به همین دلیل نمی‌توان چندان روی این حرفه حساب باز كرد. همیشه سعی كردم نقش‌های قابل دفاعی را بازی كنم كه در ذهن مردم و تا همیشه به یادگار بماند. برای باور مردم احترام زیادی قائل هستم و بسیار حساسیت دارم نقشی را بازی نكنم كه ذهنیتی كه مردم از من دارند خدشه دار شود. بارها پیش آمده كه بازی در اثری كه برایم منفعت مالی بسیاری داشته را رد كردم، چون بازی در آن نقش را خلاف باوری كه مردم از سیامك اطلسی دارند می‌دانم. به هر حال این‌كه شما شغلی داشته باشید كه با طیف وسیعی از مردم و هموطنانش تماس داشته باشد خیلی لذت‌بخش است و ما در مقابل این مردم مسؤول هستیم.
با وجود این همه سال تجربه در مدیوم‌های مختلف (سینما، تلویزیون و تئاتر)، در یك نگاه كلی كدام را نسبت به بقیه جلوتر می‌بینید؟
سینما. من در سینما، كارهای ارزشمند و ماندگاری را با كارگردان‌های بزرگی مثل بهرام بیضایی، كیانوش عیاری، خسرو معصومی و... كار كردم و به لحاظ ماندگاری آن را پیشروتر از سایر مدیوم‌ها می‌دانم.
سال گذشته فیلم «مردی بدون سایه» به كارگردانی علیرضا رئیسیان را در جشنواره فیلم فجر داشتید. معیار انتخاب شما در قبول یك نقش چیست؟
قبل از این‌كه من به عنوان بازیگر بخواهم بازی در نقشی را بپذیرم، كارگردان به دلایل شخصی و حرفه‌ای خودش بازیگر را انتخاب می‌كند. در مرحله بعد بازیگر فیلمنامه را می‌خواند و من شخصا اگر نقشی را بتوانم درك كنم آن را بازی می‌كنم.
كارهای مذهبی زیادی در كارنامه كاری شما دیده می‌شود. به نظرتان بازی در فیلم‌های مذهبی تفاوتی با كارهای دیگر دارد؟
اثر مذهبی قطعا با آثار دیگر به لحاظ پوششی، حسی، فكری، گریم و به طور كلی فرم متفاوت است. كسی كه در آثار مذهبی بازی می‌كند یا فیلم مذهبی می‌سازد خودش هم باید از درون ریشه‌ها و اعتقادات روشنی داشته باشد كه از ته دل بتواند كارش را انجام دهد. خیلی‌ها هستند كه بدون باورهای درونی در یك اثر مذهبی بازی می‌كنند، اما فقط بازی می‌كنند و در نهایت خروجی‌شان به دل مخاطب نمی‌نشیند.
كدام‌یك از كارهای مذهبی كه انجام دادید را بیشتر می‌پسندید؟
من در سریال «مختارنامه» در نقش حصین‌ابن‌نمیر بازی كردم كه از بازی در آن بسیار راضی ام. آقای میرباقری كارگردان كاربلد و متبحری است كه قصه و شخصیت‌شناسی را بسیار خوب می‌شناسد و به مسائل تصویری آگاهی كامل دارد. خوشبختانه مختارنامه ارتباط خوبی با مردم برقرار كرد و هنوز كه هنوز است بازپخش اش را هم مردم می‌بینند.
چرا در فیلمنامه‌های ما نقش‌هایی مناسب و خاص برای بازیگران میانسال و پیشكسوت نوشته نمی‌شود؟
نمی‌دانم، شاید فكر می‌كنند این‌طور نقش‌ها در جامعه كنونی معنا و جایی ندارد! درحالی كه ركن اصلی هر خانواده‌ای سالمندان آن هستند. در فیلمنامه‌های امروزی ما اگر هم گاه چنین نقش‌هایی نوشته شود، آنها را به نابازیگران می‌سپارند.
چرا به نابازیگران می‌سپارند؟
مسلما بازیگری كه سال‌ها در این راه استخوان خرد كرده و از راه بازیگری امرار معاش می‌كند رقم بالاتری را نسبت به یك نابازیگر در قراردادش می‌آورد و این مسلما به نفع سازندگان فیلم نیست. آنها ترجیح می‌دهند به نابازیگران كار بدهند كه دستمزد چندانی نمی‌خواهند.
در سال‌های اخیر باب شده در جشنواره‌ها و مراسم مختلف از هنرمندان تجلیل می‌شود یا چهره‌های ماندگاری را انتخاب می‌كنند. نظرتان در این باره چیست؟
این تجلیل‌ها برای هنرمندانی كه عمرشان را در این راه گذاشتند بسیار مفید و در روحیه شان تاثیرگذار است.
الان افرادی از نسل شما با چه مشکلاتی درگیر هستند؟
من و بازیگران همسن و سالم تمام عمرمان را در این راه گذاشتیم. ما كه پوست و استخوانمان هم با بازیگری عجین شده در هر كاری با هر كیفیتی بازی نمی‌كنیم. امثال من با تمام مشكلات (جسمی، مالی و...) كه ممكن است داشته باشند ماه‌ها و شاید سال‌ها به انتظار یك كار خوب می‌مانند، اما هر كاری را انجام نمی‌دهند. من به‌شخصه از عید تا به الان در مورد چند كار صحبت كردم، اما هنوز شروع به انجام كاری نكرده‌ام. تماشاگران ایرانی، هوشمندی هستند و درك می‌كنند كاری كه دارند می‌بینند چه كیفیتی دارد. من و همسالانم كه موی خود را در این راه سپید كرده‌ایم شأنی داریم كه امیدوارم از سوی كارگردانان و تهیه‌كنندگان، محترم شمرده شود.
