ارزیابی 25كارشناس از تاثیر تشكیل مجدد وزارت بازرگانی بر معیشت مردم و بازارها
جای وزارت بازرگانی خالی نیست
از دولت اصرار و از مجلس انكار؛ این خلاصه وضعیت تشكیل مجدد وزارت بازرگانی است. حسن روحانی از اواخر دولت دوازدهم خواستار تشكیل مجدد وزارت بازرگانی بود، اما تاكنون سه بار لوایح دولت برای احیای وزارتخانهای كه سال 1390 در وزارت صنایع ادغام شد، با رأی منفی مجلس مواجه شده است. دولت تشكیل وزارت بازرگانی را برای كنترل بازار ضروری میداند، اما مخالفان میگویند تمامی اختیاراتی كه قرار است به وزارت بازرگانی اعطا شود، هماكنون در دست دولت است؛ ضمن آنكه احیای مجدد یك وزارتخانه هزینههای مالی زیادی به دنبال دارد كه در شرایط اضطرار مالی فعلی به صلاح نیست. با این حال، هفته گذشته رئیسجمهور بار دیگر بر احیای وزارت بازرگانی تاكید كرد و این بار وعدههای تازهای هم داد. به گزارش پایگاه اطلاعرسانی ریاستجمهوری، حسن روحانی در جلسه چهارشنبه هیات دولت گفت: «دو سال است كه از مجلس شورای اسلامی خواستار مجوز برای تشكیل وزارت بازرگانی هستیم؛ چراكه وزارت بازرگانی صادرات كشور را رونق داده، واردات را بهدرستی كنترل و بازار را بهخوبی نظارت خواهد كرد. رئیسجمهور ادامه داد: امروز یك وزارتخانه تولید كشاورزی و یك وزارتخانه هم تولید صنعتی و معدنی میكند و در كار خود هم فعال هستند؛ اما نمیتوانند بازرگانی را بچرخانند، چراكه تخصص و قدرت این كار را ندارند و نمیشود میان آنها هماهنگی ایجاد كرد. روحانی افزود: اگر وزارت بازرگانی تأسیس بشود، هفته بعد زندگی مردم و وضع بازار بهتر میشود و این مسؤولیت مجلس شورای اسلامی است كه البته همیشه در روزهای سخت در كنار دولت بوده و همكاری كرده و امروز هم حتما در كنار دولت است و امیدوارم این قدم مهم از سوی آنان به خاطر زندگی مردم و كنترل بهموقع صادرات و واردات و قیمت اجناس، برداشته شود». مبنیبر وعده روحانی درباره اینكه با تشكیل وزارت بازرگانی هفته بعد زندگی مردم و وضع بازار بهتر میشود، با كارشناسان و نمایندگان مجلس مصاحبه كرده و از آنها پرسیدهایم كه آیا بازار خودرو، ارز و كالاهای اساسی با احیای وزارت بازرگانی بهبود مییابد؛ آن هم یكهفتهای؟
انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت
بنده مخالف جداشدن وزارت بازرگانی از وزارت صنعت، معدن و تجارت هستم چون طبق تجربیات جهانی بهخصوص در كشورهای اروپایی و آسیایی این دو نهاد اگر در كنار هم باشند میتوانند مفید واقع شوند، چون تكمیلكننده هم هستند و با جداسازی این دو شاهد این خواهیم بود كه تشكیلات عریض و طویل دیگری به وجود میآید و تولیدكننده برای تكمیل فرآیند تولید خود نیاز به این دارد كه به وزارتخانه دیگری برود، به این ترتیب شاهد این خواهیم بود كه هزینههای دولتی و... افزایش یابند.
من تصور نمیكنم تشكیل وزارتخانه بازرگانی در مدت یك هفته بازار ارز، كالاهای اساسی، مسكن و خودرو را بهبود ببخشد حتی اگر بخواهند زیرساختهای این امر را فراهم كنند این امر به درازا كشیده شده و طی بازه زمانی گفته شده انجام نخواهد شد.
فاطمه مقیمی
عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران
زمانی كه قرار بود دووزارتخانه صنعت و بازرگانی با هم ادغام شوند، بنده مخالف آن بودم، با این حال معمولا آزمون و خطاهایمان در این مسائل زیاد است، به همین دلیل به یكباره تصمیم به ادغام گرفته شد و بعد از چند سال دوباره میخواهیم به سر جای اولمان برگردیم.
برای تفكیك و ادغام، هزینههای زیادی از بودجه بیتالمال صرف میشود، با این حال به تفكیك این دو وزارتخانه اعتقاد دارم، اما باید برای تفكیك دوباره در مقطع فعلی مطالعات بسیاری انجام شود و استدلال اجرایی داشته باشد.
اما درخصوص اظهارنظر جناب رئیسجمهور بنده اظهارنظر نمیكنم، چون حرف بنده پشتوانه تحقیقاتی ندارد، ولی مشاوران آقای رئیسجمهور با تحقیق این مطلب را به ایشان اعلام كردند، ولی هر دولتمردی صحبتی انجام میدهد باید تمام جوانب امر را در نظر بگیرد.
ولی در اقتصادی كه بیمار است و ركود كامل برآن چیره شده، این پیشبینی یكهفتهای به نظر میرسد اغراقآمیز است، انشاءا... مردان اقتصادی دولت رونق اقتصادی و گستردهشدن سفره مردم را فراهم كنند.
ما قرار نیست هر بار سرگرم به یكسری تغییر و تحولات شویم، بلكه باید تحول را طی مدتزمان مشخص و آرام آرام ایجاد كنیم تا آرامش فكری به لحاظ اقتصادی در بین مردم حاكم شود.
علی شمس اردكانی، كارشناس انرژی
موافق تشكیل وزارت بازرگانی هستم، ولی معتقدم طی یك هفته در وضع زندگی مردم و بازار تغییری ایجاد نخواهد شد، این حرف به نظر میرسد از زبان كسی جاری شده كه اقتصاد نخوانده است.
چون فساد در كشور نهادینه شده است بههیچ عنوان سیاستهای كوتاهمدت به نتیجه مطلوب نمیرسد؛ مثل ارز 4200 تومانی كه سبب شد كالاهای اساسی موردنیاز مردم، وارداتش توسط رانتخواران صورت گیرد كه عمدتا از نزدیكان وزارت صمت بودهاند.
علی قنبری
مدیرعامل سابق شركت بازرگانی دولتی ایران
مخالف تشكیل وزارت بازرگانی هستم و فكر میكنم تجربه تشكیل وزارتخانههای متعدد بعد از انقلاب نشان میدهد تفكیك دوباره وزارت بازرگانی از وزارتخانههای صمت و كشاورزی هزینهزا است و این تغییر و تحول و تشكیلات جدید سبب افزایش هزینههای دولت میشود.
صحبت آقای رئیسجمهور بسیار عجیب بوده و اصلا قابل درك نیست كه با تشكیل یك وزارتخانه طی مدت یك هفته وضعیت بازار و زندگی مردم متحول شود. اگر دوستان مدعی این امر هستند بگویند چرا زمانی كه وزارت بازرگانی ادغام نشده بود در وضع زندگی مردم و بازار هیچ تحولی ایجاد نكرده بود؟ چرا اوضاع كشور به وضع مطلوبی كه آقای رئیسجمهور متصور هست نرسیده بود.
فاطمه دانشور، عضو اتاق بازرگانی تهران
تغییر در وضعیت زندگی مردم و بازار ارتباطی به تشكیل وزارت بازرگانی ندارد. چند سالی هست كه اتاقهای بازرگانی كشور منفعل عمل میكنند. همه این امور متأثر از سیاست خارجی كشور است. به همین دلیل بنده معتقدم اگر در این امر تغییری حاصل شود وضعیت اقتصادی كشور هم تغییر خواهد كرد، در غیر این صورت به نظر بنده انحلال یا تشكیل یك وزارتخانه نمیتواند مشكلات اقتصادی كشور را حل كند بلكه صرفا هزینهای به بودجه كشور اضافه خواهد كرد. با این حال اگر بین دو گزینه بخواهم انتخاب كنم حتما تفكیك وزارتخانهها را برمیگزینم، چون قرار بود با ادغام این دو وزارتخانه چابكسازی شود، نهتنها این امر صورت نگرفت بلكه برخی از موضوعات همچون معدن نیز مغفول ماند.
احمد صادقیان، كارآفرین صنعتی
باید درخصوص جزئیات این امر و نحوه بهبود یكهفتهای وضعیت بازار و زندگی مردم از آقای رئیسجمهور سؤال كنید، چون بنده عقلم به این صحبت قد نمیدهد.
وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت خیلی بزرگ است، به همین دلیل و بهشرط چابكسازی بنده موافق تفكیك آن هستم. هرچند در وضعیت فعلی هیچكدام از وزارتخانههای كشور چابك نیست كه عمدتا به دلیل نیروی انسانی زیاد شاغل و دخالت ندادن بخش خصوصی است.
مهدی معصومی اصفهانی، كارآفرین صنعتی
موافق تفكیك وزارتخانه بازرگانی از وزارتخانههای صمت و كشاورزی هستم چون با تفكیك این وزارتخانهها هركدام تخصصیتر كار خواهند كرد و توانمندتر میشوند و نتیجه مطلوبی از این امر حاصل میگردد. اعتقاد دارم به هیچ عنوان ظرف مدت یك هفته نمیتوان مشكلات اقتصادی مردم و بازار را حل كرد.
وحید شقاقی شهری
كارشناس اقتصادی
موافق تشكیل وزارت بازرگانی نیستم و هیچتاثیری در اقتصاد كشور نخواهند داشت به همین دلیل اعتقاد دارم ظرف مدت یك هفته حل مشكلات اقتصادی مردم و بازار امكانپذیر نیست، البته اصولا نباید انتظار داشته باشیم كه با تشكیل یك وزارتخانه یا یك ساختار جدید، مشكلات حل شود.
مشكل اصلی اقتصاد كشور نداشتن برنامه و راهبرد مشخص اقتصادی است، نه حذف یا تشكیل یك ساختار، چون زمانی كه این وزارتخانه ادغام نشده بود نیز این مشكلات وجود داشت با وجود اینكه هدف این بود كه فرماندهی واحدی برای توسعه صادرات غیرنفتی ایجاد شود. از طرف دیگر ادغام این وزارتخانه به نفع اقتصاد كشور هم شده است و تجربه كشورهای پیشرفته نیز این امر را به اثبات رسانده است.
عباس آرگون، عضو اتاق بازرگانی
مخالف تشكیل وزارت بازرگانی هستم چون یك گام به عقب است و به نظر بنده جمله آقای رئیسجمهور به یك شوخی شباهت دارد؛ مگر مشكلات اقتصادی كشور با تشكیل یك ساختار حل خواهد شد كه طی مدت یك هفته با تشكیل وزارتخانه مذكور، مشكلات بازار و مردم حل شود، چون معمولا حل آسانترین امور و مشكلات در كشور با قواعدی و قوانینی كه در حوزه كسبوكار وجود دارد شش ماه زمان میبرد، به همین دلیل معتقدم آقای روحانی در ایران زندگی نمیكند، چون وزارت صنعت هم حوزه تولید و هم بازرگانی را در اختیار دارد و وضعیتمان این است وقتی به دو وزارتخانه این امور محول شود معلوم نیست چه بلایی سر اقتصاد خواهد آمد.
محمود جامساز، كارشناس اقتصادی
تجربه ثابت كرده كه هم ادغام و هم تفكیك وزارت بازرگانی برای كشور هزینهزا بوده و خواهد بود.
غیرممكن است كه فكر كنیم مشكلات بازار و اقتصاد مردم طی مدت یك هفته حل خواهد شد، چون هر برنامه نیازمند زمان و بستری برای اجراست به همین دلیل این وعده نیز مثل وعدههای قبلی غیرعملی است و صرفا تشكیل این وزارتخانه باعث خوشحالی رانتخواران میشود.
اگر قرار است برنامه، سیاست و استراتژی خاصی برای حل مشكلات اتخاذ شود، در وزارتخانه صمت این امر صورت گیرد نه اینكه صرفا به دنبال تشكیل وزارت بازرگانی باشیم و هزینهآفرینی كنیم.
نظرافضلی
عضو كمیسیون كشاورزی مجلس
مگر الان وزارت صمت اختیار واردات و امور بازرگانی را در اختیار ندارد، پس چرا توفیقی حاصل نشده است؟ به نظر بنده تا وزارت بازرگانی بخواهد شكل گیرد زمان طولانی را طی خواهد كرد و فعلا در ذیل وزارت صنعت كار كند و ما نمود آن را ببینیم تا بعد در این خصوص تصمیم بگیریم.
هم موافق و هم مخالف تشكیل وزارت بازرگانی هستم به نظر بنده باید تعادل ایجاد كرد، مخالفتم به این دلیل است اگر قرار باشد صرفا این وزارتخانه به دنبال واردات باشد و تولیدكننده در آن مظلوم واقع شود، مخالف تشكیل آن هستم و موافقتم به این خاطر است كه هركدام از نهادها میتوانند تخصصی روی مباحث مرتبط با خود كار كنند و نتیجه مطلوبتری بدهند.
یحیی مدبری، فعال صنعت
بههیچ عنوان موافق تشكیل وزارت واردات نیستم و اعتقاد دارم صحبت آقای رئیسجمهور غیركارشناسی است، چون مشكلات بازار و وضعیت زندگی مردم طی یك هفته حل نخواهد شد.
عباس پاپیزاده
نایب رئیس كمیسیون كشاورزی مجلس
واقعا نمیدانم كه درخصوص اظهارنظر آقای روحانی مبنی بهبود وضعیت زندگی مردم و بازار طی مدت یك هفته باید چه بگویم؛ چون ساختار بازرگانی كشور منحل نشده و از بین نرفته است، بلكه در قالب معاونتهای وزارت جهاد كشاورزی و وزارت صمت موجود بوده و ابزارهای لازم آن نیز توسط مجلس به آنها داده شده است. به همین دلیل، بنده نمیدانم اگر این معاونتها به وزارتخانه تبدیل شود قرار است چه اتفاقی بیفتد كه در حال حاضر امكان رخ دادن آنها وجود ندارد.
طی بازه زمانی یك هفته قرار است چه اتفاقی بیفتد؟ اگر منظور نظارت و بازرسی است خوب الآن ابزارهای این امر در اختیار دولت هست و هیچ ربطی به تشكیل وزارت بازرگانی ندارد، اما اگر منظور تنظیم بازار است در حال حاضر معاونتهای بازرگانی پیگیر این موضوع هستند و باید به نتیجهای مطلوب برسد.
علی ابراهیمی
عضو كمیسیون كشاورزی مجلس
قویاً مخالف احیای وزارتخانه بازرگانی هستم، چون تشكیل این وزارتخانه یا احیای آن سبب میشود تنها یك تشكیلات اداری اضافه شود چون دو معاونت بازرگانی در وزارتخانههای صمت و جهاد كشاورزی وجود دارد.
وقتی ارزش پول ملی كاهش یافته و توان خرید مردم وجود ندارد احیای این وزارتخانه چه مشكلی از مردم حل میكند؟ اگر قرار بود تشكیل یك وزارتخانه در وضعیت زندگی مردم بهبودی ایجاد كند چند سال پیش كه این وزارتخانه ادغام نشده بود این امر صورت میگرفت به همین دلیل نباید با این امر (احیای وزارت بازرگانی) به عقب برگردیم.
عبدا... حاتمیان
عضو كمیسیون كشاورزی مجلس
بنده مخالف احیای این وزارتخانه
هستم چون مدیریتكننده تولید با مدیریتكننده مصرف باید یكی باشد تا نقش تاثیرگذار داشته باشد. این در حالی است كه وزارت بازرگانی همواره دنبال واردات است و به تولید كشور ضرر میرساند ولی با ادغام این وزارتخانه و سپردن بخشی از وظایف این وزارتخانه به جهاد كشاورزی وضعیت كشاورزان بهبود پیدا كرده است. اما در خصوص اینكه آیا احیای این وزارتخانه میتواند ظرف مدت یك هفته سبب بهبود وضعیت مردم و بازار شود به نظر میرسد این جمله بسیار اغراقآمیز است و بیش از حد رئیسجمهور روی وزارت بازرگانی مانور میدهد، چون اختیارات رئیسجمهور همانی است كه با احیای وزارت بازرگانی نیز داراست. اگر ایشان كاری بخواهند انجام دهند هیچ فردی در مجموعه دولت (از جمله وزیر جهاد) نمیتواند جلویش را بگیرد.
داوود محمدی، نماینده تهران در مجلس
مساله اقتصاد برای كشور بسیار مهم است، به همین دلیل تحولات سیاسی بسیاری از كشورها ناشی از تحولات اقتصادی است، اما اینكه در یك هفته وضعیت اقتصادی كشور با تشكیل یك وزارتخانه بهبود مییابد با نظریههای علمی منافات داشته و همخوانی ندارد، چون كشورمان با مشكلات عدیدهای روبهروست و باید مدیریت همهجانبهای برای آن اعمال شود. به نظر میرسد با توجه به شرایط موجود كشورمان نباید دست به اقدامات شتابزدهای همچون احیای وزارت بازرگانی زد به همین دلیل باید مطالعات عمیقی صورت گیرد و نظرات تمامی كارشناسان در آن اعمال شود و مورد بررسی قرار گیرد. اگر دولت مدعی حل یكهفتهای مشكلات مردم است، میتواند با تشكیلات كنونی نیز به این مهم نائل شود.
محمدرضا منصوری، نماینده ساوه در مجلس
تجربه ثابت کرده تولد یک وزارتخانه جدید مشکلی را حل نمیکند، بلکه باید افرادی که در پستهای مهم قرار گرفتند و وظیفه خودشان را بهدرستی انجام نمیدهند، تغییر کنند. احیای وزارت بازرگانی وضعیت را تغییر نمیدهد و مخالف این موضوع هستم.
فاطمه حسینی، نماینده تهران در مجلس
در زمینه تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت و احیای مجدد وزارت بازرگانی مایل به صحبت نیستم.
احمد اناركیمحمدی
عضو كمیسیون اقتصادی مجلس
تجربه جهانی نشان میدهد تولید و تجارت باید در دست یك نهاد یا وزارتخانه باشد، ولی در شرایط كنونی و با توجه به تاكید دولت بر احیای این وزارتخانه به نظر میرسد تفكیك این وزارتخانه زمان زیادی را در بر خواهد گرفت و نتواند در كوتاهمدت مشكلی را از بازار و وضعیت زندگی مردم حل كند. با این حال به نظر بنده باید به شرط بهبود بازار و وضعیت زندگی مردم به دولت برای احیای این وزارتخانه كمك كنیم ولی با توجه به التهابات اخیر به نظر بنده این كار غلط است و نمیتواند مشكلات موجود در بازار را حل كند چون این مشكلات ربطی به احیا و تفكیك وزارت بازرگانی ندارد.
فریده اولادقباد، نماینده تهران در مجلس
به احیای وزارت بازرگانی انتقادات زیادی مطرح است و با انجام این كار در سال رونق تولید، عملا بخش تولید را ضعیف میكنیم. وزارت بازرگانی به معنای واردات و صادرات است و هنوز نقش وزارت جهاد كشاورزی كه ماهیت تولید دارد، مشخص نیست. اگر مشكلی در بحث تنظیم بازار وجود دارد باید موارد اصلاح شود و احیای وزارت بازرگانی دردی را دوا نمیكند.
علی نوبخت حقیقی
نماینده تهران در مجلس
چون خودم را متخصص این كار نمیدانم اظهارنظر را به متخصصان میسپارم و كمیسیونهای تخصصی مجلس باید در این زمینه نظر دهند.
بهروز نعمتی، نماینده تهران در مجلس
در مورد صحبتهای آقای رئیسجمهور مبنی بر ساماندهی یك هفتهای بازار با احیای وزارت بازرگانی نظری ندارم، اما موافق احیای این وزارتخانه هستم. قانون انتزاع باعث شد مدیریت تنظیم بازار كشور در دو وزارتخانه جهاد كشاورزی و صمت انجام شود، در حالی كه باید در یك وزارتخانه تصمیمگیری صورت میگرفت و همین موضوع باعث شد در دولت یازدهم آقای نعمتزاده، وزیر صمت و آقای حجتی، وزیر جهاد كشاورزی بگومگوهایی داشته باشند. احیای وزارت بازرگانی تنظیم بازار را به دنبال خواهد داشت.
علی مطهری، نماینده تهران در مجلس
در حال مطالعه طرح تفکیک وزارت صنعت، معدن و تجارت و احیای وزارت بازرگانی هستم و هنوز به نتیجه خاصی نرسیدهام و نظری ندارم.
جواد کاظمنسب، نماینده اهواز در مجلس
فعلا نه مخالف احیای وزارت بازرگانی هستم و نه موافق. احیای وزارت بازرگانی باعث بزرگ شدن دولت میشود، اما دولت اگر معتقد است با وزارت بازرگانی میتواند بازار را تنظیم کند باید دلایل قانعکنندهای داشته باشد. بهعنوانمثال همه دستگاههای مربوط به تجارت مانند گمرک را به وزارت بازرگانی بسپارند. از سوی دیگر سفارتخانهها باید رایزن اقتصادی داشته باشند. مشکل اصلی کشور ما اقتصاد است، اما اگر دولت طی یک سال توانست بودجه خود را پیادهسازی و عملیاتی کند ظرف یک هفته هم با احیای وزارت بازرگانی میتواند بازار را تنظیم کند.