داستان چرخ
جوانان ایرانی همیشه دنبال راهكارهای جدید برای حل مسائل و رفع مشكلات بوده و هستند. جمعی جوان از رشته‌های مختلف با یك تلنگر بر آن شدند تا دنبال راهكاری برای رفع آلودگی هوا و آلودگی صوتی و كاهش تصادفات باشند و چرخ به همین بهانه متولد شد. آنها كه در جست‌وجوی راهكاری جایگزین برای حمل‌ونقل كالا در شهرهای بزرگ بودند، پس از بررسی‌ها و پژوهش‌های بسیار راهكارهای جایگزین خوبی به‌دست آوردند. اباذر بینایی، مدیر چرخ می‌گوید: «اگر امروز از هر شهروند یكی از شهرهای بزرگ ایران مانند تهران بپرسند كه بزرگ‌ترین مشكل شهر شما چیست احتمال زیاد بسیاری از افراد در مورد آلودگی هوا، بالا بودن ترافیك و مشكلات محیط‌زیستی مانند استفاده روزافزون از پلاستیك و حتی بیكاری صحبت می‌كنند.» او و چند تن از دوستان تصمیم گرفتند ابتدا دلیل این مشكل را بررسی كنند. كار چندان سختی نبود و نتایج پژوهش آنها نشان داد جابه‌جایی كالا اگر با راهكاری سبز جایگزین شود احتمالا بسیاری از این مسائل حل خواهد شد. كسب‌وكار نوپای چرخ، پیك پیاده، پیك دوچرخه و پیك مترو را پیشنهاد می‌دهد. راهكارهایی كه می‌توانند موجب كارآفرینی شوند و آلودگی هوا را نیز كاهش دهند. جالب است بدانید راهكارهایی مانند پیك دوچرخه یا پیك پیاده به‌صورت انگشت‌شمار در كشورهای دیگر استفاده می‌شود، ولی پیك مترو اولین بار است كه در ایران رونمایی شده است.

   چرخ و چرخچی
چرخ در واقع یك پلتفرم است برای ارسال و دریافت كالا به روش پاك و در همین راستا دو دسته كاربر دارد، كسانی كه نیازمند ارسال كالای خود هستند و كسانی كه به‌عنوان پیك، كالا را به مقصد می‌رسانند. بینایی می‌گوید: «ایده جابه‌جایی كالا از طریق مترو با توجه به دو میلیون نفر افرادی كه از مترو استفاده می‌كنند كلید خورد، ظرفیتی كه همیشه فقط از جنبه جابه‌جایی افراد به آن نگاه می‌شد و امروز با نرم‌افزار چرخ همین افراد می‌توانند در مسیر خود بسته‌ها را نیز جابه‌جا كنند. در نرم‌افزار چرخ سفارش‌دهندگان جابه‌جایی كالا حضور دارند و در نرم‌افزار چرخچی، پیك‌ها ثبت‌نام می‌شوند و فعالیت می‌كنند.»  نكته جالب و حائز اهمیت این‌كه، پیك پیاده در شعاع پنج كیلومتری فعالیت می‌كند تا زمان و هزینه مناسب را برای سفارش‌دهندگان به ارمغان بیاورد و برای مسافت‌های بیشتر، چرخ پیشنهاد پیك مترو و استفاده از وسایل نقلیه عمومی را می‌دهد. البته نکته‌ای که سازندگان چرخ باید در نظر داشته باشند این است که استفاده از وسایل نقلیه عمومی زمانبرتر از استفاده از موتورسیکلت است و این موضوع، جذب کاربر را سخت می‌کند.

   به‌صرفه‌تر
جدای همه مشكلات و مسائل بیان شده در مورد جابه‌جایی كالا، قیمت بالای جابه‌جایی كالا یكی از مسائل مهم در این حوزه است. البته هزینه استهلاك وسایل نقلیه و زمانی كه هر فرد برای جابه‌جایی در ترافیك بالای شهری تجربه می‌كند موجب می‌شود كه هم هزینه جابه‌جایی كالا بالا باشد و هم سود چندانی برای پیك موتوری نداشته باشد. بینایی می‌گوید: «اگر قرار باشد كالایی از صادقیه به سمت تهران‌پارس منتقل شود در روش سنتی دو برابر هزینه و زمان صرف خواهد شد و با استفاده از روش جابه‌جایی با پیك مترو این هزینه و زمان به نصف كاهش پیدا می‌كند. ما راهكارهای جذاب دیگری را هم پیشنهاد داده‌ایم؛ به‌عنوان مثال اگر ده خانواده قصد خرید محصولات مشابهی را داشته باشند می‌توانند گزینه خرید جمعی را انتخاب كنند و یك نماینده، سفارش نهایی را ثبت كند. به‌این‌ترتیب نماینده از تخفیف ویژه برخوردار خواهد شد، یك پیك به جای ده پیك در شهر جابه‌جا خواهیم كرد، هزینه‌های مالی بسیار كاهش پیدا می‌كنند و از همه مهم‌تر برای خرید از یك یا چند كیسه پارچه‌ای به جای ده‌ها كیسه پلاستیكی استفاده خواهد شد.» به گفته بینایی این مدل خرید جمعی، الگویی است كه از روستاییان قدیم ایران الگوبرداری شده و به نظر می‌رسد راهكاری مناسب برای كاهش آلودگی هوا و آلودگی‌های محیط‌زیستی باشد.  

   فرهنگسازی، راهكار گسترش
طرح‌هایی كه ساختاری شبیه چرخ دارند نیازمند فرهنگسازی هستند و اگر به آنها در این زمینه كمك نشود ممكن است توان ماندگاری نداشته باشند. در واقع به جز نقش مسؤولان و دولت، این مردم هستند كه باید به كمك چنین ایده‌های خلاقانه‌ای بیایند تا هم مشكلات خودشان را كاهش دهند و هم چرخ كسب‌وكارهای جوانی چون چرخ را بچرخانند. اباذر بینایی می‌گوید: «این روزها فناوری‌های بسیار پیشرفته مانند پهپادها و ربات‌ها نقش جابه‌جایی كالا را در جهان بازی می‌كنند، شاید فرهنگسازی برای استفاده از پیك پیاده، پیك دوچرخه و پیك مترو كار بسیار سختی باشد، اما ما معتقدیم فناوری باید در خدمت انسان باشد نه انسان در خدمت فناوری، بر همین اساس، سعی داریم تا حد امكان از ظرفیت‌های موجود به كمك فناوری استفاده كنیم تا بتوانیم مشكلات جابه‌جایی كالا را حل كنیم.» به گفته مدیر چرخ، آنها در زمینه فرهنگسازی فعالیت‌های زیادی داشته‌اند و برای این‌كه ثابت كنند هوادار طبیعت و انسان هستند بخشی از درآمد را صرف كشت درخت و بخشی را صرف آزادی زندانیان جرایم غیرعمد می‌كنند. به نظر می‌رسد استفاده از راهكارهای جایگزین برای پیك‌های موتوری به جز نتایج ملموس می‌تواند نتایج غیرملموس اما مهمی داشته باشد. به‌عنوان مثال اگر تعداد استفاده‌كنندگان از این طرح روز به روز افزایش یابد، مصرف سوخت كاهش یافته و شاهد كاهش تردد وسایل نقلیه موتوری و در نتیجه كاهش ترافیك و تصادفات خواهیم بود.

​​​​​​​فناوری‌زدگی
این روزها بحران‌های زیادی در حوزه مصرف انرژی مطرح است و به نظر می‌رسد اگر چاره‌ای برای بخش‌های مختلفی كه در حال مصرف روزافزون انرژی هستند نكنیم آینده روشنی در این حوزه نخواهیم داشت. اباذر بینایی با اشاره به این موضوع می‌گوید: «متاسفانه این روزها همه در جهان دچار فناوری‌زدگی شده‌اند. واژه‌ای كه شاید با نگاه به بادگیرهای یزد و جایگزینی كولرهای گازی به‌راحتی بتوان به آن پی‌برد، بله بسیاری از مشكلات با راهكارهای سنتی، اما تفكر شده و اصولی می‌توانند حل شوند. همیشه استفاده از راهكارهای دم دستی و ساده بهترین گزینه برای حل مشكلات نیست. ما اعتقاد داریم استفاده از راهكار پیك پیاده نه تنها برگشت به عقب منفی نیست، بلكه یك برگشت به عقب استراتژیك و مثبت است. استفاده از ظرفیت‌های موجود و یادآوری روش‌هایی كه خیلی قدیم استفاده می‌شدند.» در آخر باید بگویم راهكارهای خرید دسته‌جمعی احتمالا دهه شصتی‌ها را یاد خرید نان برای همه همسایه‌ها خواهد انداخت، جایی كه هر كدامشان به جای چند خانواده در صف می‌ایستادند و یك نفر برای چند نفر نان تهیه می‌كرد. همین الگو امروز می‌تواند در خریدها و جابه‌جایی‌های كالا و با استفاده از فناوری مورد استفاده قرار گیرد. در واقع فناوری می‌تواند دسترسی به این راهكار را ساده‌تر كند و قرار نیست همیشه ‌فناوری‌های روز دنیا نقش راهكار نهایی را ایفا كنند و خیلی وقت‌ها می‌توانند تسهیلگر باشند.