مثل آب خوردن شکار می‌شوند!

گزارشی از فراخوان کمک به روستاهای سیستان و بلوچستان که برای تامین آب آشامیدنی خود با خطر گاندوها مواجه هستند

مثل آب خوردن شکار می‌شوند!

دل می‌خواهد! دیدن تصویر دست جداشده حوای ده‌ساله، همان دستی كه 11 روز پیش طعمه دندان‌های تیز گاندو شد، دل می‌خواهد!... دلش را داشته باشید می‌توانید زل بزنید به رگ و پی جدا شده از هم، به جای پاره پاره دندان‌های گاندو، به پوستی كه رنگش كبود شده و ته دل‌تان بلرزد از مبادای تكرار این اتفاق برای دختر خودتان! ... دلش را نداشتید عكس حوا را با دست نداشته‌اش پیش رویتان بگذارید؛ همان عكسی كه این دخترك سیستان و بلوچستانی را روی تخت بیمارستان با جای خالی دستی باندپیچی‌شده نشان می‌دهد. بچه‌های پروژه نذر طبیعت، لابد همین عكس‌ها را دیده‌اند كه حالا آستین همت بالا زده‌اند برای جمع‌آوری كمك‌های مردمی؛ كمك‌هایی كه قرار است مخزن‌های ده هزار لیتری آب بشوند و مشكل بی‌آبی تعدادی از روستاهای محروم سیستان و بلوچستان را رفع كنند.

با این‌كه هنوز هم مثال خیلی‌ها برای نشان دادن سادگی انجام یك كار، به راحتی آب خوردن است؛ اما در جنوب‌شرقی كشورمان، در استان سیستان و بلوچستان و مخصوصا در چهار شهرستان محروم این استان یعنی چابهار، سرباز، فنوج و نیك‌شهر، آب خوردن اصلا كار راحتی نیست؛ آنقدر كه خیلی‌ها سرِ این اتفاق به‌ظاهر ساده آسیب می‌بینند و می‌شوند خبر صفحه حوادث روزنامه‌ها! مثل منیره، یسرا و مریم، دختربچه‌هایی كه هفته اول خردادماه، در هوتگ (گودال روستای كموبازار) جان‌شان را از دست دادند یا همین حوای ده ساله روستای كشاری كه دست راستش به خاطر حمله گاندو قطع شد، یا حتی مثل زكریای هشت‌ساله روستای كهیربرز كه همین پنج روز پیش از ناحیه پای چپ به خاطر حمله گاندو آسیب دید؛ پسركی كه می‌گویند فعلا حالش خوب است و زخمش كاری نبوده! بی‌آبی در همه این حادثه‌ها، معضل مشتركی بوده كه بچه‌ها را برای بازی، تفریح، آب خوردن یا آب آوردن به سمت نزدیك‌ترین منبع آب به محل زندگی‌شان كشانده.
همین دلیل كافی بوده تا پویش جدید بچه‌های پروژه نذر طبیعت، با عنوان «به سختی آب خوردن» در فضای مجازی منتشر شود و توجه خیلی‌ها را به مشكل بی‌آبی در این نقطه از خاك كشورمان جلب كند؛ مشكلی كه برای مردم منطقه تا به امروز تبعات زیادی داشته است. احمد بحری، محیط‌بان و فعال محیط زیست و مدیر پروژه نذر طبیعت درباره ایده راه‌اندازی این پویش اینستاگرامی به ما می‌گوید: این حركت در واكنش به اتفاقاتی كه در چند روز گذشته برای دو كودك در منطقه سیستان و بلوچستان به خاطر حمله گاندو رخ داد، به اجرا درآمده است. ما هم مثل همه مردم ایران این خبر را شنیدیم و با توجه به این‌كه در این فصل از سال مشكل كم‌آبی در این منطقه بسیار زیاد است، احساس كردیم برای جلوگیری از تكرار حادثه‌های مشابه، فكری كنیم و چاره‌ای بیندیشیم تا مردم این روستاها كمتر به سمت بركه‌ها بروند تا هم خطری جان خودشان را تهدید نكند و هم زیست تمساح‌های بومی منطقه به مخاطره نیفتد.
این محیط‌بان در توضیح بیشتر می‌گوید: همه ما می‌دانیم كه مشكل آب استان سیستان و بلوچستان باید به صورت اساسی و توسط دولت حل شود، اما تا حل شدن این مشكل مردم هم می‌توانند بی‌تفاوت نباشند و حداقل با انجام كارهایی كوچك به خود مردم سیستان و بلوچستان نشان بدهند كه فراموش نشده‌اند، تنها نیستند و حواس بقیه به آنها هست.
همین انگیزه برای این گروه فعال محیط زیستی، انگیزه‌ای بوده برای شروع پویشی كه حالا توجه خیلی‌ها را به معضل آب در روستاهای محروم این استان جلب كرده است. بحری می‌گوید: با صحبت‌هایی كه انجام شد، تصمیم گرفتم از محل كمك‌های مردمی، تعدادی مخزن آب ده هزار لیتری برای روستاهایی كه مشكلات حادتری دارند تهیه كنیم تا نیاز آبی خانواده‌هایی كه منبع ذخیره آبی در خانه هایشان ندارند تا اندازه‌ای رفع شود.  بچه‌های پروژه نذر طبیعت، البته پشت این تصمیم خوب و این حركت مثبت‌شان یك انگیزه محیط زیستی هم دارند؛ حفظ حیات گاندوها كه با اتفاقات اخیر، خیلی بین مردم منطقه محبوب نیستند.
بحری با اشاره به همین موضوع هم می‌گوید: ما در پروژه نذر طبیعت تمام فعالیت‌هایی را كه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر محیط زیست و حفظ حیات وحش تاثیرگذار هستند، پوشش می‌دهیم، یعنی ممكن است كاری در ظاهر برای رفع مشكل مردم یك منطقه انجام شود، اما اگر دقیق شوید می‌بینید كه در باطن مهم‌ترین دستاوردش حفظ حیات وحش منطقه است.كما این‌كه در مواردی خسارت حیات وحش به باغداران و كشاورزان را پرداخت كردیم. در همین راستا ما به عنوان یك سازمان مردم‌نهاد محیط زیستی نگران حیات گاندو‌ها هم هستیم و می‌خواهیم آنها هم حفظ شوند و به همین دلیل با هدایت فعالیت این پویش به سمت فرهنگسازی درباره این حیوان كه بومی منطقه است، سعی می‌كنیم شرایط بقای گاندو‌ها را فراهم كنیم.
نتیجه این تصمیم، این است كه بعد از خرید مخزن و تامین آب آنها، بچه‌های نذر طبیعت می‌خواهند از طریق اهدای نوشت‌افزارهایی حاوی پیام‌های محیط زیستی درباره گاندو و ... مردم منطقه مخصوصا دانش‌آموزان را با این واقعیت آشنا بكنند كه گاندو حیوان آ‌رامی است و جز در فصل زادآوری و تخمگذاری یعنی حوالی همین روزها، به مردم حمله نمی‌كند .
​​​​​​​
سختی‌های  آبرسانی سقایی
در سیستان و بلوچستان

معضل كم‌آبی در سیستان و بلوچستان، معضل یكی دو هفته گذشته نیست، مدت‌هاست مردم این استان از دسترسی به آب شرب محرومند. شه بخش گرگیج، نماینده شورای استان سیستان و بلوچستان در شورای‌عالی استان‌ها در همین زمینه به ما می‌گوید: وضع آب در استان و مخصوصا شهرستان چابهار در پایین‌ترین حد ممكن قرار دارد. شاخص دسترسی به آب شرب در اینجا 19 درصد است، یعنی 81 درصد مردم ما به آب دسترسی ندارند و آبشان به صورت سقایی تامین می‌شود؛ آن هم با سرانه 15 لیتر در شبانه روز كه این 15 لیتر را باید هم برای خورد و خوراك استفاده كنند، هم استحمام هم برای احشام‌شان.
حكایت رساندن همین 15 لیتر آب وقتی به روستاهای محروم این استان می‌رسد، حكایتی می‌شود پر آه و افسوس. آن‌قدر كه گرگیج به ما بگوید: این 15 لیتر به دو صورت در منطقه پخش می‌شود، یكسری توسط تانكرهایی كه در اختیار بخش خصوصی هستند و متاسفانه جدیدا تعداد زیادی از آنها به خاطر گرانی‌های اخیر و مشكل خرید لاستیك و لوازم یدكی فسخ قرارداد كرده‌اند. بخش دیگر آبرسانی توسط ناوگان دولتی انجام می‌شود كه متاسفانه بسیاری از آنها فرسوده هستند و كارایی لازم را ندارند و در نتیجه همین بحث آبرسانی سقایی در منطقه هم به‌سادگی انجام نمی‌شود. 
همین جاست كه نماینده شورای استان سیستان و بلوچستان در شورای‌عالی استان‌ها دست روی راه‌اندازی شبكه آبرسانی به روستاهای محروم منطقه می‌گذارد. اتفاقی كه گرگیج می‌گوید با راه‌اندازی دوسد زیردان و پیشین قرار بود انجام شود و هنوز خبری از آن نیست: گرگیج درباره مشاركت مردمی در تهیه مخزن آب هم می‌گوید: تهیه مخزن حركت خوبی است اما مشكل آب منطقه را به صورت مقطعی حل می‌كند، مخزن‌ها خود به خود پر نمی‌شوند و ما باید برای تهیه آب آنها فكر كنیم، چراكه هر تانكری برای پر كردن یك ده هزار لیتری، حدود 300‌هزارتومان هزینه می‌خواهد و تهیه این مبلغ از عهده مردم منطقه برنمی‌آید.

یك عزم ملی
برای حل بحران آب
 
درباره ضرورت آبرسانی به روستاهای محروم استان سیستان و بلوچستان، محمد نعیم امینی‌فرد، رئیس مجمع نمایندگان سیستان و بلوچستان هم با گرگیج هم عقیده است. او هم به ما می‌گوید با توجه به حادثه‌های اخیری كه برای دو بچه در این استان افتاده، به رئیس‌جمهور درباره اصل 3 قانون اساسی و تامین نیازهای اولیه آحاد ملت و ایجاد عدالت، تذكر داده است.
وقتی با امینی‌فرد تماس می‌گیریم، تازه از جلسه‌ای كه با وزیر نیرو درباره مشكل كم‌آبی استانش داشته بیرون آمده و همین بهانه كافی است تا به ما بگوید: متاسفانه درصد برخورداری استان ما از آب شرب به‌خصوص در روستاها با میزان استاندارد فاصله معناداری دارد؛ به‌خصوص در مناطق مركزی و جنوب استان یعنی شهرستان‌های سرباز، فنوج نیك شهر و چابهار. یعنی اگر درصد برخورداری استان را در روستاها 66 درصد بگیریم در مناطقی از جنوب استان شهرستان‌هایی هستند كه این رقم در آنها به زیر 20 درصد می‌رسد و این فاصله به این زودی‌ها جبران نمی‌شود.
البته به گفته امینی فرد جبران نشدن این فاصله تبعات زیادی دارد. یكی از تبعات این موضوع كه متوجه این نماینده مجلس قرار می‌گیرد، بحث خالی شدن روستاهای مرزی است و او با اشاره به همین موضوع می‌گوید: ما در این مناطق نیاز به تمركز جمعیت داریم اما با كمبود آب خیلی از این روستاها از جمعیت خالی شده‌اند، درحالی كه این موضوع جزو مولفه‌های امنیتی ماست. در همین رابطه با توجه به اتفاقات اخیر، جلسه‌ای با وزیر نیرو و مسؤولان آب و فاضلاب روستایی، شهری و منطقه‌ای داشتیم و به تفصیل درباره معضل آب در استان سیستان و بلوچستان صحبت شد و امیدواریم به عنوان یك بحث ملی به این موضوع پرداخته شود.