با وجود سالها تلاش هنوز سالی 200 هزار مورد فلج اطفال در دنیا اتفاق می افتد
نبرد با فلــج اطفــال
تا سالها پیش كه خبری از واکسن اش نبود، خیلی از كودكان در همان طفولیت فلج میشدند و باید آرزوی راه رفتن را برای همیشه فراموش میكردند. میشدند سربار خانواده، افسرده میشدند و خانهنشین و مجبور بودند تا آخر عمر این بار سنگین را بهدوش بكشند، اما پیدا شدن سر و كله دارویی كه بتواند این مشكل را برطرف كند، توانست امید تازهای به خانوادهها بدهد و تعداد كودكان ناتوان جسمی را كاهش دهد. قطره فلج اطفال، دارویی است كه تاكنون توانسته كودكان زیادی را از خطر فلج شدن نجات دهد. فلج اطفال بیشتر كودكان زیر پنج سال را درگیر میكند، بهطوری كه تقریبا از هر 200 مورد عفونت، یك مورد به فلج غیرقابل برگشت منجر میشود. از این میان، 5 تا 10 درصد به دلیل فلج شدن ماهیچههای تنفسی جان خود را از دست میدهند.
ویروس فلجكننده
ویروس فلج اطفال از انسانی به انسان دیگر قابل انتقال است و با ورود به بدن فرد، مغز و نخاع او را تحت تأثیر قرار داده و منجر به فلج شدن او میشود. با تلاشی كه دانشمندان طی سالها داشتهاند، هنوز درمانی برای این بیماری كشف نشده و تنها راه جلوگیری از ابتلا به این بیماری واكسنی است كه در قالب قطره از دوران كودكی مورد استفاده قرار میگیرد.
قطره فلج اطفال از سال 1955 در آمریكا عرضه شده و این بیماری تقریبا از بین رفته اما گهگاه شاهد ابتلای برخی افراد به این ویروس هستیم. به طوركلی، دو نوع واكسن فلج اطفال وجود دارد: غیرفعال و خوراكی. در حال حاضر نوع واكسن غیرفعال آن تنها نوعی است كه در آمریكا به كار میرود. در حالی كه این واكسن باعث از بین رفتن این بیماری در بسیاری كشورها شده، اما هنوز هم عوارض ناخواستهای را به جا میگذارد. كاری كه واكسن در بدن انجام میدهد این است كه بدن را در مقابل دوز كمی از ویروس بیماری قرار میدهد كه باعث میشود بدن نسبت به آن آنتیبادی ساخته و در مقابل بیماری مقاوم شود. در واقع، واكسن بیماری را درمان نمیكند و تنها از بروز بیماری پیشگیری میكند.
واكسن فلج اطفال در چهار مرتبه، یك دوز در دو ماهگی، یك دوز در
چهار ماهگی، دوز دیگر در
شش تا 18 ماهگی و چهارمین دوز هم در چهار تا شش سالگی به كودك تزریق یا خورانده میشود و به همین دلیل معمولا تزریق این واكسن به افراد بزرگسال توصیه نمیشود، مگر در افرادی كه به نقاطی از دنیا سفر میكنند كه شیوع این ویروس بالاست، افرادی كه در آزمایشگاههایی كار میكنند كه در معرض ویروس فلج اطفال قرار دارند و نیز كارمندان مراكز درمانی كه در تماس با افراد آلوده به این ویروس هستند؛ این افراد بهتر است با تزریق یا دریافت واكسن فلج اطفال در برابر این ویروس ایمن شوند.
واكسن تزریقی فلج اطفال
نوعی از واكسن فلج اطفال هم مانند واكسنهای دیگر به صورت تزریقی است. اگر جزو افرادی هستید كه با دریافت اولین واكسن فلج اطفال دچار حساسیت شدهاند، حتما این موضوع را با پزشك در میان بگذارید و از دریافت دوباره آن خودداری كنید. حتی اگر حساسیت قبلی هم نداشتهاید، مراقب هرگونه علائم هشداردهنده و عوارض جانبی بعد از دریافت واكسن باشید. بسیاری از واكسنها بعد از تزریق علائمی چون قرمزی، تورم و خارش در ناحیه تزریق، تب، تحریكپذیری و احساس خستگی را نشان میدهند. اگر با هركدام از این علائم روبهرو شدید كه به مرور تشدید شد و دوام زیادی داشت، حتما به پزشك مراجعه كنید. در بعضی مواقع، ممكن است بعد از واكسن فلج اطفال با علائمی چون غش كردن، احساس گیجی، سبكی سر، تغییرات و نوسانات بینایی، بیحسی و سوزنسوزن شدن اندامها یا حركاتی مانند صرع مواجه شوید كه باید بلافاصله به پزشك مراجعه كنید. بروز واكنشهای حساسیتی شدید در موارد نادر بروز میكنند و ممكن است فرد با خارش، ایجاد جوش و تورم بهویژه در ناحیه صورت، زبان و گلو، گیجی شدید و تنفس دشوار مواجه شود.
بارداری و واكسن فلج
با وجود این كه دانشمندان معتقدند واكسن فلج اطفال به خودی خود هیچ عوارض جانبی به همراه ندارد، اما توصیه میكنند خانمهای باردار تا حد امكان از تزریق آن خودداری كنند. در صورتی كه خانمهای باردار در هركدام از گروههای در معرض خطر ذكر شده قرار گیرند، باید شرایط خود را به پزشك اطلاع دهند و در صورت تشخیص پزشك، نسبت به تزریق واكسن
اقدام كنند.