گزارش میدانی خبرنگار جامجم از حال و هوای مرز مهران در آستانه اربعین
در مــرز حیــرانـی
با حداقلها میسازند؛ این یكی از ویژگیهای زائران اربعین و مشتاقان زیارت سیدالشهدا (ع) است. این افراد اگر حداقلها برایشان فراهم باشد لب به شكایت باز نمیكنند. اما اخباری كه از مرزهای خروجی كشورمان به گوش میرسد از تامین نشدن حداقلها برای زائران حكایت دارد؛ زائرانی كه این روزها دغدغه تامین نیازهای اولیهشان را دارند و برای شركت در مراسم اربعین باید خطر جادههای ناایمن، ترافیك و نبود وسیله نقلیه عمومی را به جان بخرند. اتفاقی كه هر سال تكرار میشود شاید به همین دلیل است كه رئیس فراكسیون حج و زیارت مجلس در گفتوگو با ما روی سوءمدیریت و نبود عزمی برای مدیریت این مساله دست میگذارد. مرز مهران شلوغترین مرز ورودی است و این بهدلیل نزدیكی به نجف و امنیت بیشتر این مرز است. با وجود شلوغی در مرز مهران، تعداد گیتها در ایران زیاد شده است و افرادی كه لب مرز ایرانی هستند، سریع كار میكنند تا هر چه سریعتر مشكلات ازدحام را حل كنند. با گذشت از مرز و ورود به كشور عراق اما همه چیز به شكل دیگری میشود. برخی ماموران عراقی رفتار مناسبی با زائران ندارند. درست است كه روادید و ویزا برای ورود به مرز نیازی نیست اما كارها در عراق، به كندی پیش میرود و همین بار جمعیتی زیادی را برای ورود به عراق ایجاد میكند؛ به همین دلیل برخی زائران ترجیح میدهند زیارتشان را نیمهكاره رها كرده و به كشور برگردند. جامجم در روزهای گذشته مطالب زیادی در وصف حرکت شورانگیز اربعین حسینی منتشر کرده است، اما در این گزارش بنا داریم برخی کاستیها و مشکلات پیشپای زائران اباعبدا... (ع) را بازگوکنیم.
زائران زیادی شال و كلاه كردهاند تا در پیادهروی اربعین شركت كنند، اگر پای حرفهای آنهایی كه برای این مهم اقدام كردهاند بنشینید و از مشكلاتی كه در مسیر آنها وجود دارد سوال كنید، آنها روی
سوء مدیریتی دست میگذارند كه انرژی زائران را پیش از خروج از مرز به حداقل ممكن میرساند.
حسن لطیفی یكی از این زائران است كه اواخر هفته گذشته از مرز مهران از كشور خارج شد. او درباره مشكلاتی كه تجربه كرده میگوید: جادههای نامناسب شهرهای مرزی، شرایط را برای تردد زائران بسیار مشكل كرده است، این در حالی است كه هرسال مدیران قول بهبود شرایط جادهها را میدهند. آن طور كه او تعریف میكند این روزها ماشینآلات سنگین در بسیاری از نقاط مشغول عریض كردن جادههاهستند و این خود به مشكل تردد زائران دامن میزند. لطیفی درباره مشكلات زائران میگوید: وقتی از ایلام به سمت مرز حركت كردیم بیشتر از همه جادههای باریك و دوطرفه برای زائران مشكلساز بود و خیلیها از تصادفات مرگباری كه در این جادهها اتفاق افتاده میگفتند. به گفته او شرایط زمانی مشكلتر میشود كه ترافیك خودروها به پلهایكم عرض میرسد و در این مواقع خطر بیش از گذشته به زائران نزدیك است.
اطلاعرسانی ضعیف
كم نیستند زائرانی كه از شیوه نامناسب اطلاعرسانی مدیران در شهرهای مرزی گلایه دارند. احمد نجاتی زائری است كه ادعا میكند بسیاری از مشكلاتی كه این روزها زائران با آن دست و پنجه نرم میكنند از ضعف در اطلاعرسانی سرچشمه میگیرد.
او كه قرار است چند ساعت دیگر از مرز مهران خارج شود به ما میگوید: وقتی از ایلام به سمت مهران حركت كردیم خیلی زود به ترافیك برخوردیم. پس از چند ساعت كه به نزدیكیهای مهران رسیدیم متوجه شدیم به دلیل این بوده كه شخصی نیست به زائران اطلاعات بدهد خودرویشان را كجا پارك كنند و اینكه بهتر است قبل از ورود به شهر جای پارك مناسبی پیدا كنند.
آنطور كه او میگوید، در نبود اطلاعرسانی مناسب، تمامی مردم وارد مهران میشوند. به همین دلیل همه معابر شهر قفل میشود. این درحالی است كه اگر مدیران شهری برای این مهم اطلاعرسانی میكردند هیچ وقت زائران با خودروی خود وارد شهر نمیشدند و به ترافیك دامن نمیزدند.
پیادهروی در شرایط سخت
مشكل زائرانی كه مرز مهران را برای خروج انتخاب میكنند به ترافیك و نبود پاركینگ یا ضعف در اطلاع رسانی محدود نمیشود. آن طور كه محمد شقاقی، یكی از زائران اربعین میگوید نبود مدیریت مناسب سبب شده از ابتدای سفر زائران با شرایط نامناسبی رو به رو شوند، شرایطی كه حدود 90درصد انرژی آنها را
میگیرد.
او میگوید: وقتی با هزار زحمت خودرومان را در مهران پارك كردیم به میدان شهر رفتیم تا آنجا سوار اتوبوس شویم و به سمت مرز حركت كنیم.
محمد و دوستانش میگویند اتوبوسها آنها را در سه كیلومتری مرز پیاده كردند و آنها ناچار باید حدود سه كیلومتر را در گرمای طاقت فرسا و در میان گرد و خاك پشت سر میگذاشتند تا به مرز برسند.
او میافزاید: حدود سه كیلومتر پیادهروی كردیم، آن هم در مسیری كه شیب تندی داشت. در طول این مسیر هیچ موكبی نبود و نمیشد آب آشامیدنی تهیه كرد، حتی زائران به سرویس بهداشتی نیز دسترسی نداشتند. وقتی هم به انتهای مسیر رسیدیم سرویس بهداشتی به اندازه کافی وجود نداشت.
بدسلیقگی در گیتهای مرزی
مشكل دیگری كه زائران اربعین روی آن دست میگذارند بد رفتاری و بدسلیقگی مدیران در گیتهای مرزی است. زائرانی كه از مرز مهران خارج میشوند از تعداد گیتهایی كه مدارك آنها را بررسی میكند گلایه دارند؛ به نظر برخی از آنها خیلی از گیتها جز به زحمت انداختن زائران دستاوردی ندارد.
سعید كیاسری، زائری است كه از این مساله گلایه دارد، او به ما میگوید: وقتی با مشقت فراوان به لب مرز رسیدیم از چهار گیت مجبور به عبور بودیم؛ گیتهایی که به نظرم فقط دو تایشان ضروری بود.
آن طور كه او تعریف میكند درحالی جمعیت ناچار هستند از گیتها عبور كنند كه در گیت اول و دوم فقط دو سرباز ایستادهاند و از زائران میخواهند گذرنامهها را دستشان بگیرند.
كیاسری ادامه میدهد: در گیت سوم به گذرنامهها مهر خروج زده میشود و در گیت چهارم هم آن را بررسی میكنند تا از مهر خروج اطمینان حاصل كنند این درحالی است كه مدیران اگر با نظم بهتری عمل كنند میتوانند دو گیت را از مسیر زائران حذف كنند.
او تاكید میكند فضای پادگانی گیتهای مرزی نیز به گونهای بود كه زائران را آزار میداد و در نهایت سیل جمعیت باید از در كوچكی كه به اندازه در اتاقهای آپارتمانی است عبور كنند. تصور كنید مرد و زن سالخورده و كودك باید در میان سیل جمعیت از چنین در كوچكی عبور كند.
خستگی ماموران عراقی
زائران پس از عبور از گیتهای مرزی كشورمان باید خودشان را برای ورود به گیتهای مرزی عراق آماده كنند، آنطور كه برخی زائران میگویند در گیتهایی كه عراق آماده كرده شرایط سخت تر است و امكانات محدودتر. یكی از زائرانی كه از مرز مهران وارد عراق شده به ما میگوید: درگیتهای عراقی نیز بی نظمی زیادی وجود دارد و آنجا حتی مامورانی كه گذرنامهها را بررسی میكنند آنقدر بی حوصله هستند كه به بهانه خستگی دست از كار میكشند و زائران را نگاه میكنند. زائر جوان ادامه میدهد پس از خروج از گیتهای عراقی باید خود را برای حدود دو كیلومتر پیادهروی در گرد و خاك آماده كنید، چون ونهایی كه باید سوارشان شوید پشت چند خاكریز قرار دارند.
او از بینظمی موكبهای برپا شده در مرز نیز گلایه میكند و میگوید: یكی از موكبها آنقدر آب ریخته بود كه مسیر عبور زائران را گل كرده بود. به گفته او نبود تابلوی راهنما در آن سوی مرز نیز یكی دیگر از مشكلات زائران است.
بهداشت ضعیف
در سالهای گذشته، وجود ماموران شهرداری و پاكبانها مشكلات نظافت و زباله عراق را حل كرده بود. امروز اما ماموران شهرداری، کمتر از سالهای گذشته در پیادهروی حضور دارند. كشور عراق از نظر بهداشتی شرایط مناسبی ندارد و اگر در سالهای قبل، لیوانهای یكبار مصرف و آبهای بستهبندی در همه جا دردسترس بود، امسال اما آب آشامیدنی در كلمنها در اختیار زائران قرار میگیرد و همین باعث شده است كه شرایط بهداشتی را برای زائران ایرانی سختتر كند. به نظر میرسد احتمال ابتلا به بیماری، امسال برای زائران ایرانی بیشتر از سالهای قبل است. امكانات امدادی، خدماتی و پزشكی خیلی پایین است. طرف عراقی در زمینههای تامین امكانات پزشكی ضعیف عمل كرده است. البته نباید فراموش كرد كه پیادهروی اربعین، مردمی است و مدیریت آن هم مردمی انجام میشود و ازدحام در مرز و افزایش جمعیت زائران هم باعث شده است امكانات امدادی و پزشكی كمتر به چشم بیاید.
اینترنت و مخابرات
امسال مشكلات برقراری ارتباط با تلفن همراه برای زائران حل شده است. ظرفیت ترانزیتی ارتباطی با كشور عراق برای اربعین ۹۸ دو برابر شده است. این خبر خوبی برای زائران است اما مشكلات دیگری هم وجود دارد. با ورود به عراق، رومینگ هزینه زیادی روی دست زائران میگذارد. مخصوصا این كه واحد پولی كشور چند برابر پایینتر از كشور عربی است. با این كه هزینههای ارتباط برقرار كردن، یكی از مشكلات زائران ایرانی است، اینترنت در عراق تنها در ساعات اداری برقرار میشود؛ یعنی از ساعت 5 بعدازظهر تا 8 صبح، ارتباط برقرار كردن با اینترنت برای ایرانیان امكانپذیر نیست.
درنهایت زائران ایرانی باید بستههای اینترنت ایرانی خریداری كنند كه تهیه یك بسته اینترنت ایرانی هم برای یك هفته، برایشان حدود 150 هزار تومان هزینه برمیدارد. تماس تلفنی دقیقهای 2000 تا 3000 تومان است و همه اینها هزینههای ارتباطی زائران را بالا میبرد.
آماده نیستند
هنوز حدود یك هفته به اربعین مانده است و از دو هفته پیش، سیل جمعیت برای انجام مراسم پیادهروی اربعین به عراق، روان شده است. به خاطر این كه مدیریت راهپیمایی اربعین مردمی است، بسیاری از موكبها هنوز برپا نشده است. زیرساختها در عراق جوابگوی سیل زائران نیست. حالا كه اجبار روادید هم برداشته شده است، نسبت به سالهای پیش زائران بیشتری در پیادهروی اربعین شركت میكنند.
تصادف، علت مرگ 30 زائر
زیرساختها در عراق بهشدت نامناسب است و این موضوع شاید بهدلیل جنگ داخلی كه چند سال، در این كشور وجود دارد، باشد. جادههایی كه به شدت باریك و ناامناند. اتوبوسها در همین جادهها با سرعت سرسامآور تردد میكنند. تصادفات اتوبوس حامل زائران در روزهای اخیر بهخاطر مناسب نبودن جادهها و سرعت بالای اتوبوسهاست. طبق آمار، تنها در تصادفات جادهای در چند روز گذشته، حدود ۳۰ زائر ایرانی براثر حوادث ترافیكی در عراق كشته و ۵۰ نفر هم مصدوم شدهاند.
تعداد ناوگان حمل و نقل در عراق كم است و به همین دلیل، به خاطر كاهش بار ترافیكی، در یك جاده باریك و نامناسب دوطرفه، اتوبوسها با سرعت بالا میرانند. هرچند احمد محمدیفر، دبیر ستاد مركزی اربعین، با اشاره به مشكلات پیش آمده در حملونقل جادهای عراق، عنوان كرده است: «ما برای كاهش مشكل حمل و نقل در طرف عراق، ناوگانی را به آنها اضافه كردیم و ۱۲۵۰ دستگاه اتوبوس قرار بود در طرف عراق كمك كنند.» به جز مشكلات در ناوگان حمل و نقل، جادههای عراق برای پیادهروی هم مناسب نیستند. در سالهای گذشته كه از ایران حدود دو میلیون و 300 هزار نفر زائر در راهپیمایی شركت كرده بودند، مشكلاتی برای پیادهروی وجود داشت. حال با وجود حدود چهار میلیون زائری كه هر لحظه هم به جمعیت آن افزوده میشود، راهپیمایی در جادههای عراق روزبهروز سختتر هم خواهد شد.
مراقب باشید
درست است كه یكی، دو هفته پیش، در برخی شهرهای عراق اغتشاش ایجاد شده بود، این اما دلیل نمیشود كه امنیت عراق به خطر بیفتد. امنیت در شهرهای نجف، كربلا و حتی سامرا و كاظمین كه زائران ایرانی كمتر به آنجا هم سفر میكنند، برقرار است، بنابراین خطری جدی زائران ایرانی را تهدید نمیكند. البته هنوز مشكلاتی در امنیت راهپیمایی اربعین وجود دارد. به دلیل تردد بالا، آمار دزدی در راهپیمانی اربعین خیلی زیاد است. آنطور كه روابط عمومی سازمان حج و زیارت به ما میگوید به طور متوسط روزانه گزارش حدود 70 تا 80 سرقت در راهپیمایی به ثبت میرسد. آمار سرقت گذرنامه، كیف پول و... بالاست و این ممكن است امنیت زائران را در سفری كه معنوی هم است،
به خطر بیندازد.