روایتی نو از قیام حسینی با برنامه عاشورایی «چهلچراغ»
چلـهنشینی با «چهـلچـراغ»
برنامه عاشورایی «چهلچراغ» پس از چند فصل دیده شدن و پیدا كردن مخاطبان خود با اجرای شهیدیفر، مجری توانا و باتجربه، امسال با شكل و شمایل و مجری تازه، چند هفتهای است مهمانخانههای مردم ایران شده و بنا دارد در شبهای مانده تا اربعین از دیدی متفاوت به رهروان راه امام حسین(ع) بپردازد. هر چند برنامه در این فصل جدید كمتر از آنچه در ذهن مخاطبانش باقی مانده، ظاهر شده است ولی تداوم آن با سوژههای جذاب و درسآموز با محوریت ترویج فرهنگ عاشورا، همچنان آن را به برنامهای دیدنی تبدیل كرده است. چهلچراغ به تهیهكنندگی و اجرای مجتبی امینی در 40 قسمت هر شب بعد از اذان مغرب روی آنتن شبكه سه سیما میرود. در ادامه به شماری از برجستهترین ویژگیهای این ویژهبرنامه مناسبتی اشاره میكنیم.
فاطمه عبادی، قهرمان اولین دوره مسابقه «عصر جدید» در تیتراژ ورودی چهلچراغ به عنوان تصویرگر حضور دارد. تصویرگریهایش با شن توجه بسیاری از مخاطبان برنامه عصر جدید را جلب و زمینه حضور مجدد وی در قالب یك برنامه تلویزیونی را فراهم كرد.
عبادی در این بخش ابتدایی مثل همیشه دیدنی ظاهر میشود و با تصویر نام و نشان این برنامه و از آن زیباتر تصویرگری نقاشی عصر عاشورا، اثر ماندگار استاد محمود فرشچیان آغازی حماسی و شورانگیز را برای یك برنامه با فضای ماه محرم آماده نگاه تماشاگران میكند. چرا كه شنهای روان با همراهی تصویرسازیهای مرتبط با واقعه كربلا به خوبی زمین و وقایع آن تاریخ را پیش چشم بینندگان بازسازی میكند.
البته عبادی در بخشی از میان برنامههای چهلچراغ هم با نقاشی با شن سراغ مخاطبان برنامه میآید و هر بار با تصویری انتزاعی، برشی از صحنههای حماسی قیام اباعبدا...الحسین(ع) و یارانش و نیز ارادتمندان امروز ایشان را تجسم میكند. البته نوع تصویربرداری و انتخاب موسیقی متن گوشنواز و آشنای «هیچ كجا برای من كرب و بلا نمیشود» با صدای استاد كریم خانی، جلوه دوچندانی به این تصاویر هنرمندانه
بخشیده است.
کار سخت آقای مجری
مجتبی امینی در قامت تهیهكننده این برنامه، به عنوان راوی هم در مقابل مهمانان به گفتوگو مینشیند. اما بیننده که چند فصل چهلچراغ را با اجرای دیدنی و پرچالش محمدرضا شهیدیفر دیده است به سختی میتواند حضور شخصی دیگر در این جایگاه را بپذیرد و همین نقطه آغاز کار سخت امینی به عنوان مجری این فصل چهلچراغ است.
امینی که تجربههای مختلفی در زمینه بازیگری و تهیهکنندگی دارد این بار در قامت مجری حضور یافته و شاید طبیعی باشد که در قسمتهای نخست برنامه، قدری اجرای او سرد و سخت به نظر برسد.
همین مقایسه امینی به شهیدیفر باعث میشود برخی بگویند در اجرای او نه تكیهكلام خاصی در بین سخنانش پیداست كه او را از دیگر مجریان جدا كند و نه ویژگی خاصی در شخصیت فردی و اجرایش میبینیم و بیشتر به عنوان گرداننده ظاهر شده تا اجراكننده برنامهای مناسبتی در رسانه ملی و خطدهنده به سخن مهمان و ذهن مخاطب.
شاید بهتر باشد مجتبی امینی برای آن که اجرایش قویتر و جاندارتر بنظر برسد در برخی زمینهها مانند سوالات بیشتر کار کند. در حال حاضر سوالات مجری نشانی از یك گفتوشنود گرم و چالشبرانگیز ندارد و امینی باید با استفاده از شیوههای چالش در گفتوگو و مصاحبه اجرایی قویتر و ماندگارتر از خود به یادگار بگذارد.
البته باید خاطرنشان كرد معمولا مخاطبان یك برنامه موفق تلویزیونی بعد از چند فصل دیدن یك مجری توانا در برابر حضور و خودنمایی فرد جدید مقاومت کرد و كمتر از چهره تازه استقبال میكنند و اگر امینی بتواند روی اجرایش تسلط بیشتری داشته باشد مقاومت مخاطبان هم شکسته شده و به چهره جدید در قاب چهلچراغ عادت خواهند کرد.
جنس مهمانان جور است
از دعوت محمد فیلی در اولین مهمان برنامه چهلچراغ تا حضور چهرههای برجسته دیگری چون انوش معظمی، فاطمه سادات، دختر شهید نواب صفوی، بهروز افخمی و البته مهمانان كمتر شناخته شده ولی مرتبط با نام و حركت حسینی در قاب چهلچراغ دیده شدهاند. مهمانی كه از رشتههای گوناگون و سطوح مختلف اجتماعی به این برنامه دعوت شدهاند و هر كدام تحلیل و تفسیر ویژه خود را از قیام امام حسین(ع) به تماشاگران ارائه میكنند. از آنجا كه نمونهای از همه سن، جنس و موقعیت اجتماعی و اقتصادی، ظرفیت معرفتی و... در میان كربلاییان بود، میتوان با دست باز از همه صنوف و سلایق مهمان به چهلچراغ آورد. بازیگر و كارگردان از نگاه هنری خود میگوید، رزمنده دوران دفاع مقدس از دید نظامی و جنگی این واقعه را تحلیل میكند، مداح، آزاده دوران جنگ و رئیس مجمع جهانی حضرت علی اصغر(ع) هم از زاویه نگاه خود فلسفه عاشورا را میبیند و بازگو میكند. از این رو جهانبینی و تجربیات هر یك از مهمانان، تعریف و تفسیر همه جانبهای از این ماجرای تاریخی به بیننده ارائه میدهد.
مهمانان از بین افراد مطرح و كمتر شناخته شده انتخاب میشوند كه دیده شدن چهرههای ناشناس ولی موثر بیشتر به همذاتپنداری مخاطبان با داستان زندگی و الگوگرفتن از تحول آنها میانجامد؛ چون شخصیت و شرایط او را به خود نزدیكتر میپندارند تا یك چهره معروف مثل محمد فیلی. نكته غافلگیركننده میهمانان سرشناس چهلچراغ هم این است كه معمولا از پوسته همیشگی خود بیرون آمده و در قالب دیگری دیده و حرفهایشان شنیده میشود. به عنوان مثال افخمی از دیدگاه نظریات فیزیكی به بیزمانی و بیمكانی واقعه كربلا پرداخت و انوش معظمی از پشت پرده اعتقادی خود در انتخاب و بازی نقش منفور حرمله برای مخاطبان سریال مختارنامه گفت.
چهلچراغ كمنور
دكور چهلچراغ از دو لاله و لوستر سرخرنگ، یك ماكت و دو صندلی برای مجری و مهمان در یك فضای محدود تشكیل شده و فرم دیگری چشم تماشاگر را نمیگیرد.
درست است كه برنامهای با موضوع مناسبتی در رسانه ملی ملاحظاتی دارد و باید ساده و بیآلایشتر از دیگر اوقات تهیه شود، ولی دكور و فضای داخلی برنامه با كمی خلاقیت به خرج دادن و كمك گرفتن از یك طراح میتوانست مثل استفاده از فاطمه عبادی در بخش نخست برنامه كه جلوهای تازه به ساخت تیتراژ داده و احساس زندهای از وقایع عاشورا به بیننده منتقل میكند، معنادارتر و چشمگیرتر از آب درآید كه متأسفانه ساده، تاریك و خستهكننده
به نظر میرسد.
در حالی كه فصول پیشین چهلچراغ با استودیویی گسترده و یك نمایشگر بزرگ تصاویری مرتبط با ایام عزای حسینی و مهمان برنامه به نمایش میگذاشت و همین طور با تصویربرداری از نماهای مختلف دیدنیتر
از امسال بود.