تحركات نظامی مشكوك آمریكا در شمال شرق سوریه چه هدفی را دنبال میكند؟
عطش ترامپ به نفت سوریه
بشار اسد، رئیسجمهور سوریه در مصاحبه اخیرش از صراحت و شفافیت دونالد ترامپ قدردانی كرد و او را بهترین رهبر ایالات متحده نامید. اسد در توضیح این حرف خود گفت: «ترامپ با صراحت میگوید ما به نفت نیاز داریم. ما نفت سوریه را میخواهیم.» اسد البته روسایجمهور آمریكا را جنایتكارانی نامید كه كاری جز غارت اموال دیگر ملتها ندارند. هفته گذشته دونالد ترامپ هنگام تشریح نحوه كشتن ابوبكر البغدادی، رهبر گروه داعش به صراحت گفت ما باید نفت سوریه را نگهداریم تا از این طریق ماهانه 45 میلیون دلار درآمد داشته باشیم. اظهارات ترامپ و تحركات اخیر نیروهای نظامی آمریكا در خاك سوریه یكبار دیگر نگاهها را به خود جلب كرد. در واقع اگر حضور این نیروها قبلا تحت عناوینی چون «مبارزه با تروریسم» توجیه میشد اینك پردهها كنار رفته و روشن میشود كه نفت عامل مهمی برای این حضور باید باشد.
یك ماه پیش دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریكا گفته بود نظامیان كرد مستقر در شمال سوریه، این منطقه را ترك میكنند. در پی این تصمیم، نظامیان آمریكایی پایگاههای خود در شمال و شمال شرق سوریه را رها كرده و شروع به خروج از سوریه كردند. با وجود این، ترامپ هفته پیش اعلام كرد واشنگتن برای محافظت از نفت سوریه، تعداد محدودی نظامی را در شمال این كشور حفظ میكند. پیش از وی نیز سناتور لیندسی گراهام گفته بود واشنگتن نمیخواهد منابع نفتی شمال سوریه به كنترل دولت مركزی یا ایران درآید. جو بایدن، معاون رئیسجمهور سابق آمریكا و یكی از رقبای آینده ترامپ نیز در سخنانی گفت ترامپ به دنبال تصرف میادین نفتی سوریه به سبك داعش است.
قامشلی مركز استان الحسكه است. تقریبا نیمی از چاههای نفتی سوریه در این استان قرار دارد و استقرار نیروهای آمریكایی در قامشلی امكان تسلط بر منابع نفتی این منطقه را برای واشنگتن فراهم میكند. بخش دیگری از نیروهای آمریكایی در استان مجاور الحسكه، یعنی دیرالزور مستقر شدهاند. هم اكنون مسافت حد فاصل قامشلی تا رأس العین (سری كانیه) و از تلابیض تا شهر عین العرب (كوبانی) تحت نفوذ ارتش سوریه قرار دارد و حد فاصل رأس العین تا تل ابیض تحت نفوذ تركیه و شبهنظامیان متحد آن است.
ترامپ چه میخواهد؟
ترامپ، رئیسجمهور تاجر مسلك و بیپرواست كه با صراحت و وقاحت تمام اهدافش را بیان میكند. همین ویژگیها موجب میشود رئیسجمهور آمریكا در یك كنفرانس خبری اعلام كند: «ما نفت سوریه را نگه میداریم و به یاد بیاورید كه ماهانه ۴۵ میلیون دلار، پولآوری دارد». به گزارش ایرنا، بسیاری از ناظران سیاسی و تحلیلگران بر این باورند كه اقدام دولت ترامپ برای جلوگیری از دست یافتن حكومت سوریه به نفت كشور خود و بهرهبرداری از آن اقدامی عجیب و برخلاف قوانین بینالمللی است، به نحوی كه این اقدامات واكنشهای بینالمللی و بازیگران دخیل در صحنه سوریه را برانگیخته است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه ۱۱ آبان در گفتوگو با شبكه تلویزیونی۲۴ با اشاره به بیتوجهی آمریكا برای مبارزه با گروه تروریستی داعش تاكید كرد: واشنگتن روی میادین نفتی سوریه تمركز كرده است. لاوروف افزود: آمریكا میخواهد از میادین نفتی سوریه محافظت كند تا دولت سوریه نتواند به این میادین دست یابد. رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه یادآور شد آمریكا قصد دارد با درآمد حاصل از فروش این نفت از گروههای مسلح وفادار به خود حمایت كند.
در این زمینه، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه كشورمان نیز به كنایه گفت ظاهرا آمریكا میماند تا از نفت مراقبت كند... یكی از مشاوران ارشد رئیسجمهور تركیه نیز در توییتر خود نوشت منابع طبیعی سوریه متعلق به سوریهاست.
نیاز اقتصاد آمریكا
تمركز رئیسجمهور آمریكا بر نفت سوریه در شرایطی است كه پیش از این دونالد ترامپ بارها گفته بود كشورش در تولید نفت به خودكفایی رسیده و نیازی به نفت خاورمیانه ندارد.
این تمركز حساس و فوری آمریكا روی نفت سوریه نشان میدهد حرفهای ترامپ بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته و اقتصاد آمریكا در شرایطی قرار گرفته كه بهشدت به نفت امثال سوریه نیاز دارد. به گزارش سیبیسی نیوز، رشد اقتصادی در آمریكا در سه ماه سوم سال جاری 9/1 درصد است، این در حالی است كه رشد اقتصادی در سه ماه دوم ۲ درصد بوده است. بر اساس گزارش وزارت بازرگانی، كاهش رشد تولید ناخالص داخلی آمریكا در سه ماه سوم میزان كاهش هزینههای مصرف شخصی و هزینههای دولت و كاهش بیشتر سرمایههای ثابت غیرمنقول را نشان میدهد. كارشناسان نتیجه میگیرند اقدامات ترامپ در فضای رویكرد مركانتیلیستی او همزمان با كاهش رشد اقتصادی آمریكا صورت میگیرد و معنای آن این است كه برعكس تبلیغات ظاهری، آمریكا بهشدت خود را نیازمند نفت خاورمیانه میداند. در این میان جنگ تجاری با چین نیز مزید بر علت و موجب آن شده تا دولت ترامپ رویكرد تازهای به نفت خاورمیانه و ازجمله سوریه داشته باشد.
اینها همه درحالی است كه هماكنون گزارشهایی وجود دارد كه نشان میدهد آمریكا بهطور روزانه بخشی از نفت سوریه را قاچاق میكند و از این طریق دستكم ماهانه بیش از ۳۰ میلیون دلار درآمد دارد. اشتهای سیریناپذیر آمریكا به نفت خاورمیانه تاكنون جنایات زیادی آفریده است كه كودتاهای نظامی و لشکركشیهای غیرقانونی، بخشی از آنها بوده است و ظاهرا چنین اشتهایی را پایانی نیست.