همخوانی كاتبان / 8
از ژاپن تا دربار قاجار
شیما آشتیانی / روزنامهنگار
دكتر سیدآیت حسینی، مترجم، پژوهشگر در حوزه فرهنگ، زبان و ادبیات ژاپنی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران است. او علاوه بر ترجمه شعر، داستان كوتاه و تكنگاره از زبان ژاپنی، كتابی با عنوان «وابی و سابی؛ كلیدهایی برای فهم هنر و ادبیات ژاپن» تألیف كرده كه حاصل سه سال كار اوست. امسال هم ترجمه كتاب «تجدد ژاپن امروز» از او در انتشارات پرنده منتشر شد. در این شماره از سیدآیت حسینی خواستهایم كه
دو كتاب برای ما معرفی كنند:
ژاپن پیش از امپراتور مِیجی (Meiji) كشوری توسعهنیافته بود كه به دست نظامیان سامورایی اداره میشد و با جهان خارج ارتباط نداشت. امپراتور میجی در سال 1868 به قدرت رسید و تا زمان درگذشتش در سال 1912 امپراتور ژاپن بود. در زمان زمامداری او یك رشته اصلاحات سیاسی ــ اجتماعی در ژاپن انجام شد كه چهره این كشور را به طور كامل دگرگون ساخت و ژاپن در مدت 45سال حكمرانی میجی به یكی از قدرتهای سیاسی و نظامی و صنعتی جهان تبدیل شد. به همین دلیل، برای ایرانیهایی كه به كشور ژاپن علاقه دارند دوران اصلاحات میجی اهمیت بسیاری دارد. اما اغلب كتابهایی كه در ایران به معرفی دوران میجی پرداختهاند، به جای بیان جزئیات اقدامات اصلاحی این دوران و دلایل و پیامدهای آن، به كلیگویی پرداختهاند و ترتیب و توالی اقدامات را نیز به درستی روشن نكردهاند. كتاب «مِیجی، امپراتور ژاپن و دنیای او» نوشته دونالد كین، در 61 بخش تنظیم شده كه هر بخش از آن وقایع یكی از سالهای عمر امپراتور میجی را بیان میكند. در این كتاب، وقایع دوران سلطنت او و اصلاحات انجام یافته در این دوران با دقت و جزئیات بسیار بیان شدهاند. كتاب را دكتر هاشم رجبزاده با تلخیص به نثری شیوا به فارسی برگردانده است.
قائممقام فراهانی را بهعنوان یكی از نگینهای ادب فارسی در دوران قاجار میشناسیم كه در میان انبوهی از نثرهای نادلپذیر این دوران میدرخشد. نام قائم مقام ما را به یاد كتاب معروفش «منشأت» میاندازد كه تا چندی پیش تنها اثر به جا مانده از قائممقام پنداشته میشد. كتاب «خداوندگار لحن» شامل 52 نامه تازهیاب از قائممقام فراهانی است كه به مدت حدود 160 سال در كتابخانه سلطنتی كاخگلستان نگهداری میشد و كسی به آنها توجهی نكرده بود. این 52 نامه در مقایسه با منشأت، محتوایی شخصیتر و خصوصیتر دارند و به همین علت هم ما را با شخصیت، احساسات و طرز فكر قائممقام بیشتر آشنا میكنند. مطالعه این كتاب برای علاقهمندان به تاریخ سیاسی - اجتماعی دوره قاجار و همچنین دوستداران نثر فارسی و تاریخ تطور آن بسیار مفید خواهد بود. نخستین نامه از این مجموعه چنین آغاز میشود: «قربان خودت، فدای خطت، حیران روی ماهت. داد دل آن است كه از دوری آن جان شیرین دارم، اما كاغذهات كه میرسد، ناخوشیهای عالم بر من خوش میشود...»
دو كتاب برای ما معرفی كنند:
ژاپن پیش از امپراتور مِیجی (Meiji) كشوری توسعهنیافته بود كه به دست نظامیان سامورایی اداره میشد و با جهان خارج ارتباط نداشت. امپراتور میجی در سال 1868 به قدرت رسید و تا زمان درگذشتش در سال 1912 امپراتور ژاپن بود. در زمان زمامداری او یك رشته اصلاحات سیاسی ــ اجتماعی در ژاپن انجام شد كه چهره این كشور را به طور كامل دگرگون ساخت و ژاپن در مدت 45سال حكمرانی میجی به یكی از قدرتهای سیاسی و نظامی و صنعتی جهان تبدیل شد. به همین دلیل، برای ایرانیهایی كه به كشور ژاپن علاقه دارند دوران اصلاحات میجی اهمیت بسیاری دارد. اما اغلب كتابهایی كه در ایران به معرفی دوران میجی پرداختهاند، به جای بیان جزئیات اقدامات اصلاحی این دوران و دلایل و پیامدهای آن، به كلیگویی پرداختهاند و ترتیب و توالی اقدامات را نیز به درستی روشن نكردهاند. كتاب «مِیجی، امپراتور ژاپن و دنیای او» نوشته دونالد كین، در 61 بخش تنظیم شده كه هر بخش از آن وقایع یكی از سالهای عمر امپراتور میجی را بیان میكند. در این كتاب، وقایع دوران سلطنت او و اصلاحات انجام یافته در این دوران با دقت و جزئیات بسیار بیان شدهاند. كتاب را دكتر هاشم رجبزاده با تلخیص به نثری شیوا به فارسی برگردانده است.
قائممقام فراهانی را بهعنوان یكی از نگینهای ادب فارسی در دوران قاجار میشناسیم كه در میان انبوهی از نثرهای نادلپذیر این دوران میدرخشد. نام قائم مقام ما را به یاد كتاب معروفش «منشأت» میاندازد كه تا چندی پیش تنها اثر به جا مانده از قائممقام پنداشته میشد. كتاب «خداوندگار لحن» شامل 52 نامه تازهیاب از قائممقام فراهانی است كه به مدت حدود 160 سال در كتابخانه سلطنتی كاخگلستان نگهداری میشد و كسی به آنها توجهی نكرده بود. این 52 نامه در مقایسه با منشأت، محتوایی شخصیتر و خصوصیتر دارند و به همین علت هم ما را با شخصیت، احساسات و طرز فكر قائممقام بیشتر آشنا میكنند. مطالعه این كتاب برای علاقهمندان به تاریخ سیاسی - اجتماعی دوره قاجار و همچنین دوستداران نثر فارسی و تاریخ تطور آن بسیار مفید خواهد بود. نخستین نامه از این مجموعه چنین آغاز میشود: «قربان خودت، فدای خطت، حیران روی ماهت. داد دل آن است كه از دوری آن جان شیرین دارم، اما كاغذهات كه میرسد، ناخوشیهای عالم بر من خوش میشود...»