روایتی تلخ از شهری نازیبا

روایتی تلخ از شهری نازیبا


مستند اجتماعی «شهر زیبای من» به تهیه‌كنندگی عطا پناهی و كارگردانی الهام آقالری هفته گذشته سه بار از شبكه مستند پخش شد. با توجه به این اصل كه یكی از اهداف فیلم مستند، بیان مشكلات موجود در جامعه، چه در حوزه قانونگذاری و چه در حوزه اجرای قوانین است و ما در فیلم مستند باید شاهد روایت عینی و آیینه‌گونه‌ای از زندگی شخصی و مشكلاتی كه سوژه با آنها درگیر است باشیم، شهر زیبای من موفق شده در عین رعایت این اصول، به تشریح گوشه‌ای از زندگی زناشویی این افراد و موانعی كه در مسیر كاریابی دارند، بپردازد و ضمن پرهیز از نمایش سكانس‌هایی كه بیش از حد بار عاطفی و احساسی دارند، توانسته مشكلاتی كه این گروه آسیب‌پذیر، با آن دسته و پنجه نرم می‌كنند را بدون تلاش به قصد كمرنگ كردن اشتباهات فردی آنها، به نمایش درآورد. این مستند، حتی در عنوان، بار تناقضی عجیب و تلخی را به دوش می‌كشد و در سكانس‌های متعدد؛ ازجمله سكانس تاكسی در زمان مراجعه پدر و حامد (ابوالفضل) به سازمان تأمین اجتماعی، با كمك صدای خارج از قاب رادیو، به استهزای حرف‌های گوینده خبر در زندگی و احوالات حامد می‌رسد.
هرچند كه الهام آقالری به‌واسطه مواجهه با زندگی شخصی یك معلول ذهنی و با توجه به محدودیت‌ها و مشكلات بیان درست روایت و همچنین تبیین خلق و خوی این افراد، در سكانس‌هایی، مجبور به طراحی میزانسن و دكوپاژی شده كه شاید در فیلم‌های مستند، كمتر به پرداخت این چنین آنها توصیه شده است، اما توانسته با استفاده از شیوه گزارش‌گیری و مصاحبه، از زبان كارگردان (در سكانس پرسش از حامد در خصوص معلولان ذهنی و جسمی) و نیز از طریق حامد (در سكانس قرار ملاقات با دوستش) به تشریح گوشه‌هایی ناپیداتر از زندگی این افراد بپردازد.
شهر زیبای من، ضمن تأكیدی كه بر زندگی اجتماعی غمگین معلولان دارد و با نمایشی احوالات پریشان او در زمان جمع‌آوری زباله (كه با اصرار اخلاقی كارگردان در جهت خاموش كردن دوربین همراه است) قصد دارد سویه‌ای تاریك و دردناك از زندگی این معلولان را به تصویر بكشد، سعی می‌كند با نمایش خنده‌های همسر در تعریف داستان ‌حامد در دوران سربازی و ماجرای علاقه او به خرید اسباب‌بازی و همچنین سكانس برف‌بازی خانواده باك، بیننده را به تماشای بخش‌های زیباتر و شادتری از زندگی آنها بنشاند.
مستند شهر زیبای من توانسته علاوه بر نمایش رویكرد تأمل‌برانگیز زندگی یكی از معلولان ذهنی كشور و همراه كردن بیننده با فراز و نشیب‌های زندگی آنها، تلنگری به نظام قانونگذار و اجرایی كشور درخصوص مشكلات زندگی این شهروندان و یادآوری حقوق حقّه آنها و برخورداری از حداقل شرایط لازم برای زندگی و امرارمعاش این گروه از هموطنان ما باشد.