لاغـــر مــردنی!
بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای سال 99 کمتر از 19هزارمیلیارد تومان خواهد بود یعنی حتی 13میلیاردتومان کمتر از آنچه ما در جام جم گمانهزنی و محاسبه کرده بودیم.
آخر هفته گذشته بود که تصمیم گرفتیم از گذاشتن دست روی دست، دست برداریم و خودمان دست به کار شویم. شما خودتان به این همه «دست» در سطر آغازین این گزارش نگاه کنید! ظاهرا همین مقدار دست در کار بود تا ارقام مربوط به لایحه بودجه سال 99 دیر به دست رسانهها برسد. آن روز ما رفتیم سراغ اظهار نظرهای پراکندهای که از این و آن درباره کاهش بودجه فرهنگ کشور منتشر شده بود. مثلا یکی از نمایندههای مجلس شورای اسلامی گفته بود بودجه سال آینده ۴۳۰هزار میلیارد تومان خواهد بود. یکی دیگر از نمایندگان در گفتوگو با جام جم آن را 440هزار میلیارد تومان اعلام کرد. همان نماینده اول، رقم ۶۱۲۰ میلیارد تومان را به عنوان بودجه فرهنگی امسال اعلام کرده و خلاصه گفته بود که بودجه بخش فرهنگی کاهشی ۱۵ درصدی نسبت به سال گذشته خواهد داشت.
مجموع این حرفها باعث شد، محمدصادق علیزاده، دبیر گروه فرهنگ، که علاوه بر علاقهاش به سیستمهای نظامی، سر در سودای حساب و کتاب و اعداد و ارقام هم دارد، ماشین حساب به دست وارد ماجرا شود و بر اساس نسبت کل بودجه به کاهش 15درصدی بودجه فرهنگ، رقم احتمالی آن را تخمین بزند. ما که رقم نهایی بودجه ۱۳۹۹ را تقریبا به دست آورده بودیم، رفتیم سراغ بودجه سال جاری و سال قبل و سپس با یک محاسبه ریاضی ساده رسیدیم به اعدادی که به ما میگفتند: «بودجه فرهنگی در سال آینده با ۱۵درصد کاهش پیشگفته، تنها 43/0 از کل بودجه سال ۹۹ را به خود اختصاص میدهد؛ رقمی که باز هم با یک حساب و کتاب ساده نشان میدهد کل بودجه فرهنگی کشور در سال پیش رو ۱۸۹۲ میلیارد تومان خواهد بود».
حالا دیگر این ارقام، همگی طی لایحهای 280صفحهای منتشر شده و مشخص شده که بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یکی از دستگاههای سیاستگذار، بدون محاسبه یارانه اختصاصیافته حدود 1879میلیارد تومان خواهد بود؛ چیزی حدود 13 میلیارد تومان کمتر از آنچه ما محاسبه کرده بودیم.
اما برویم ببینیم در جزئیات این بودجه چه خبر است. البته این را در نظر بگیرید که ما با دیگر دستگاهها و نهادها و سازمانهایی که کار فرهنگی هم لابهلای فعالیتهایشان دیده میشود کاری نداشتهایم و صرفا به بودجهای که در صورت تصویب لایحه بودجه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص خواهد یافت، متمرکز شدهایم.
کدام 26درصد افزایش؟!
اگر یارانه اختصاصی را به رقم بودجه اضافه کنیم، بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حدود یک درصد افزایش داشته است. حالا البته اگر رسانهها از افزایش 26درصدی بودجه این وزارتخانه مینویسند دچار اشتباهی بزرگ هستند؛ اشتباه رسانهها از این قرار است: «بودجه پیشنهادی سال ۱۳۹۹ برای دستگاه سیاستگذار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رقم دو هزار و 193 میلیارد و 58 میلیون تومان است، این در حالی است که این رقم در سال 98، دو هزار و 182 میلیارد و 121 میلیون تومان بوده است. با نگاهی به این رقم بودجه میبینیم که بودجه حدود 11 میلیارد تومان افزایش داشته است که این بهمعنای یک درصد افزایش در بودجه این وزارتخانه است. البته این رقم بین نهادهای زیرمجموعه این دستگاه سیاستگذاری ذیل عنوان برنامه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی -حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات، سازمان امور سینمایی و سمعی- بصری، اعتبار متمرکز کمک به اشخاص حقوقی غیردولتی تقسیم میشود. البته در این لایحه اعتبارات هزینهای و تملکداراییهای سرمایهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۳۹۹، رقمی حدود 552 میلیارد و 535 میلیون تومان برآورد شده و با احتساب این اعتبار، رقم بودجه وزارت ارشاد 26درصد رشد داشته است».
آنها در ذکر بودجه سال 98، داراییهای سرمایهای ارشادیها را لحاظ نمیکنند در حالی که در بودجه پیشنهادی این اعتبارات هزینهای و تملک داراییهای سرمایهای را جمع میزنند و به افزایش 26درصدی میرسند. افزایش، همان حدود یک درصد است که با توجه به تورمها و...، نهتنها افزایش محسوب نمیشود بلکه کاهشی چشمگیر است؛ لقمه نانی کوچک برای پیکری لاغر مردنی.
۵ درصد
افزایش برای موسیقی
البته قبل از همه اینهایی که خواهیم گفت این را در نظر بگیرید که محاسبات ما در صورتی است که لایحه پیشنهادی عینا تصویب شود. اگر اینطور شود در پیشبینی بودجه سال ۱۳۹۹، بودجه بخش موسیقی با عنوان «برنامه حمایت و صیانت از موسیقی ملی» مبلغ ۵۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان تعیین و اعلام شده، این درحالی است که مبلغ مصوب سال 98، 53 میلیارد تومان بوده است. با این حساب بودجه امسال با افزایش حدودا پنج درصدی به میزان دو میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان نسبت به سال گذشته افزایش یافته است که در مقیاس کلان و با توجه به مشکلات عدیده زیرساختی و تاسیساتی حوزه موسیقی گرفته تا بحث حمایت از اشخاص حقیقی و حقوقی این حوزه، میشود گفت مطلقا افزایش چشمگیری نیست.
۵میلیارد تومان
افزایش برای سینما
کل بودجه سینما در سال آینده در صورت تخصیص، 210میلیارد تومان خواهد بود. این رقم در لایحه سال 98، ۲۰۵ میلیارد تومان بود. در بین برنامههایی که برای بخش سینما تعریف شده، ۱۷ میلیارد تومان به برگزاری جشنواره فیلم فجر اختصاص دارد. همچنین برای صیانت از آثار سینمایی و جلوگیری از تکثیر غیرمجاز آنها ۷۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. برای حمایت از صنعت انیمیشن هم ۱۲ میلیارد تومان بودجه تعریف شده، همه اینها در حد شوخی است، نه؟
۸۴ میلیارد تومان
برای تئاتر
اگر در متن لایحه بودجه 99 به دنبال بودجه تئاتر میگردید باید عنوان «برنامه حمایت و گسترش هنرهای نمایشی» را جستوجو کنید؛ آنطور که اعلام شده، ۸۴ میلیارد و ۱۱ میلیون تومان برای تئاتر تعیین شده، در حالیکه مصوب بودجه سال 98، در تئاتر ۸۲میلیارد و ۳۲۲ میلیون تومان بوده است. از این بودجه هم طبق اعلام مدیران تئاتری فقط حدود ۲۰درصد تا به حال داده شده و از ابتدای امسال دستکم نزدیک به هفت میلیارد تومان بدهی روی دست ادارهکل هنرهای نمایشی بابت حمایت از گروههای نمایشی و برگزاری جشنوارهها مانده است. در این بین برای کمک به بنیاد فرهنگی و هنری رودکی هم مثل قبل ردیف جداگانهای در ذیل برنامههای تئاتر گنجانده شده که ۹ میلیارد تومان از بودجه تئاتر به آن تعلق میگیرد، در حالیکه سال قبل این رقم هفت میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بود. خانه تئاتر هم سرش کاملا بیکلاه مانده است.
۳۵ درصد
افزایش برای اهل کتاب
از میزان بودجه رقمی حدود 42 میلیارد و 960 میلیون تومان برای توسعه کتاب و کتابخوانی (سرانه مطالعه) پیشنهاد شده و رقم پنج میلیارد و 381 میلیون تومان برای توسعه کتابخوانی با اولویت مناطق کمتربرخوردار پیشنهاد شده است. رقم پیشنهادی دولت برای حمایت از حضور بینالمللی نویسندگان و ناشران دو میلیارد و 500 میلیون تومان برآورد شده و برای حمایت از موسسات، مجامع و کانونهای ادبی نیز چهار میلیارد تومان از سوی دولت در نظر گرفته شده است. در این لایحه رقم 9 میلیارد تومان برای حمایت از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، رقمی حدود پنج میلیارد و 979 میلیون تومان برای حمایت از برنامه هفته کتاب و نیز مسابقات کتابخوانی و نشستها و برنامههای مرتبط با آن پیشبینی شده است. در بخش بررسی کتاب پیشنهاد دولت تخصیص رقم پنج میلیارد و 600 میلیون تومان بوده و در بخش حمایت از ترجمه آثار برگزیده در بازارهای جهانی یک میلیارد و 500 میلیون تومان بودجه در نظر گرفته شده است. برای حمایت از انجمنهای ادبی رقم یک میلیارد و 200میلیون تومان و برای حمایت از تبلیغ و اطلاعرسانی کتاب نیز یک میلیارد و 800 میلیون تومان بودجه پیشنهاد شده است. در حوزه چاپ نیز رقم 10 میلیارد و 370 میلیون تومان برای ارتقای محصولات چاپی بودجه در نظر گرفته شده و برای بازرسی از چاپخانهها، اعطای مجوزها و نظارت بر فعالیت صنف چاپ نیز بودجه 10 میلیارد و 374 میلیون تومانی در نظر گرفته شده است. اینها همگی نشان میدهد که بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش «حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات» نسبت به سال ۹۸ حدود ۳۵ درصد رشد داشته است؛ این یعنی بیشترین افزایش در بخشهای فرهنگی. تازه، بودجه نهاد کتابخانههای عمومی نه ذیل این مجموعه که جداگانه افزایش یافته است.
مجموع این حرفها باعث شد، محمدصادق علیزاده، دبیر گروه فرهنگ، که علاوه بر علاقهاش به سیستمهای نظامی، سر در سودای حساب و کتاب و اعداد و ارقام هم دارد، ماشین حساب به دست وارد ماجرا شود و بر اساس نسبت کل بودجه به کاهش 15درصدی بودجه فرهنگ، رقم احتمالی آن را تخمین بزند. ما که رقم نهایی بودجه ۱۳۹۹ را تقریبا به دست آورده بودیم، رفتیم سراغ بودجه سال جاری و سال قبل و سپس با یک محاسبه ریاضی ساده رسیدیم به اعدادی که به ما میگفتند: «بودجه فرهنگی در سال آینده با ۱۵درصد کاهش پیشگفته، تنها 43/0 از کل بودجه سال ۹۹ را به خود اختصاص میدهد؛ رقمی که باز هم با یک حساب و کتاب ساده نشان میدهد کل بودجه فرهنگی کشور در سال پیش رو ۱۸۹۲ میلیارد تومان خواهد بود».
حالا دیگر این ارقام، همگی طی لایحهای 280صفحهای منتشر شده و مشخص شده که بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان یکی از دستگاههای سیاستگذار، بدون محاسبه یارانه اختصاصیافته حدود 1879میلیارد تومان خواهد بود؛ چیزی حدود 13 میلیارد تومان کمتر از آنچه ما محاسبه کرده بودیم.
اما برویم ببینیم در جزئیات این بودجه چه خبر است. البته این را در نظر بگیرید که ما با دیگر دستگاهها و نهادها و سازمانهایی که کار فرهنگی هم لابهلای فعالیتهایشان دیده میشود کاری نداشتهایم و صرفا به بودجهای که در صورت تصویب لایحه بودجه به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص خواهد یافت، متمرکز شدهایم.
کدام 26درصد افزایش؟!
اگر یارانه اختصاصی را به رقم بودجه اضافه کنیم، بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حدود یک درصد افزایش داشته است. حالا البته اگر رسانهها از افزایش 26درصدی بودجه این وزارتخانه مینویسند دچار اشتباهی بزرگ هستند؛ اشتباه رسانهها از این قرار است: «بودجه پیشنهادی سال ۱۳۹۹ برای دستگاه سیاستگذار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رقم دو هزار و 193 میلیارد و 58 میلیون تومان است، این در حالی است که این رقم در سال 98، دو هزار و 182 میلیارد و 121 میلیون تومان بوده است. با نگاهی به این رقم بودجه میبینیم که بودجه حدود 11 میلیارد تومان افزایش داشته است که این بهمعنای یک درصد افزایش در بودجه این وزارتخانه است. البته این رقم بین نهادهای زیرمجموعه این دستگاه سیاستگذاری ذیل عنوان برنامه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، موسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی -حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات، سازمان امور سینمایی و سمعی- بصری، اعتبار متمرکز کمک به اشخاص حقوقی غیردولتی تقسیم میشود. البته در این لایحه اعتبارات هزینهای و تملکداراییهای سرمایهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۳۹۹، رقمی حدود 552 میلیارد و 535 میلیون تومان برآورد شده و با احتساب این اعتبار، رقم بودجه وزارت ارشاد 26درصد رشد داشته است».
آنها در ذکر بودجه سال 98، داراییهای سرمایهای ارشادیها را لحاظ نمیکنند در حالی که در بودجه پیشنهادی این اعتبارات هزینهای و تملک داراییهای سرمایهای را جمع میزنند و به افزایش 26درصدی میرسند. افزایش، همان حدود یک درصد است که با توجه به تورمها و...، نهتنها افزایش محسوب نمیشود بلکه کاهشی چشمگیر است؛ لقمه نانی کوچک برای پیکری لاغر مردنی.
۵ درصد
افزایش برای موسیقی
البته قبل از همه اینهایی که خواهیم گفت این را در نظر بگیرید که محاسبات ما در صورتی است که لایحه پیشنهادی عینا تصویب شود. اگر اینطور شود در پیشبینی بودجه سال ۱۳۹۹، بودجه بخش موسیقی با عنوان «برنامه حمایت و صیانت از موسیقی ملی» مبلغ ۵۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان تعیین و اعلام شده، این درحالی است که مبلغ مصوب سال 98، 53 میلیارد تومان بوده است. با این حساب بودجه امسال با افزایش حدودا پنج درصدی به میزان دو میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان نسبت به سال گذشته افزایش یافته است که در مقیاس کلان و با توجه به مشکلات عدیده زیرساختی و تاسیساتی حوزه موسیقی گرفته تا بحث حمایت از اشخاص حقیقی و حقوقی این حوزه، میشود گفت مطلقا افزایش چشمگیری نیست.
۵میلیارد تومان
افزایش برای سینما
کل بودجه سینما در سال آینده در صورت تخصیص، 210میلیارد تومان خواهد بود. این رقم در لایحه سال 98، ۲۰۵ میلیارد تومان بود. در بین برنامههایی که برای بخش سینما تعریف شده، ۱۷ میلیارد تومان به برگزاری جشنواره فیلم فجر اختصاص دارد. همچنین برای صیانت از آثار سینمایی و جلوگیری از تکثیر غیرمجاز آنها ۷۰۰ میلیون تومان در نظر گرفته شده است. برای حمایت از صنعت انیمیشن هم ۱۲ میلیارد تومان بودجه تعریف شده، همه اینها در حد شوخی است، نه؟
۸۴ میلیارد تومان
برای تئاتر
اگر در متن لایحه بودجه 99 به دنبال بودجه تئاتر میگردید باید عنوان «برنامه حمایت و گسترش هنرهای نمایشی» را جستوجو کنید؛ آنطور که اعلام شده، ۸۴ میلیارد و ۱۱ میلیون تومان برای تئاتر تعیین شده، در حالیکه مصوب بودجه سال 98، در تئاتر ۸۲میلیارد و ۳۲۲ میلیون تومان بوده است. از این بودجه هم طبق اعلام مدیران تئاتری فقط حدود ۲۰درصد تا به حال داده شده و از ابتدای امسال دستکم نزدیک به هفت میلیارد تومان بدهی روی دست ادارهکل هنرهای نمایشی بابت حمایت از گروههای نمایشی و برگزاری جشنوارهها مانده است. در این بین برای کمک به بنیاد فرهنگی و هنری رودکی هم مثل قبل ردیف جداگانهای در ذیل برنامههای تئاتر گنجانده شده که ۹ میلیارد تومان از بودجه تئاتر به آن تعلق میگیرد، در حالیکه سال قبل این رقم هفت میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بود. خانه تئاتر هم سرش کاملا بیکلاه مانده است.
۳۵ درصد
افزایش برای اهل کتاب
از میزان بودجه رقمی حدود 42 میلیارد و 960 میلیون تومان برای توسعه کتاب و کتابخوانی (سرانه مطالعه) پیشنهاد شده و رقم پنج میلیارد و 381 میلیون تومان برای توسعه کتابخوانی با اولویت مناطق کمتربرخوردار پیشنهاد شده است. رقم پیشنهادی دولت برای حمایت از حضور بینالمللی نویسندگان و ناشران دو میلیارد و 500 میلیون تومان برآورد شده و برای حمایت از موسسات، مجامع و کانونهای ادبی نیز چهار میلیارد تومان از سوی دولت در نظر گرفته شده است. در این لایحه رقم 9 میلیارد تومان برای حمایت از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران، رقمی حدود پنج میلیارد و 979 میلیون تومان برای حمایت از برنامه هفته کتاب و نیز مسابقات کتابخوانی و نشستها و برنامههای مرتبط با آن پیشبینی شده است. در بخش بررسی کتاب پیشنهاد دولت تخصیص رقم پنج میلیارد و 600 میلیون تومان بوده و در بخش حمایت از ترجمه آثار برگزیده در بازارهای جهانی یک میلیارد و 500 میلیون تومان بودجه در نظر گرفته شده است. برای حمایت از انجمنهای ادبی رقم یک میلیارد و 200میلیون تومان و برای حمایت از تبلیغ و اطلاعرسانی کتاب نیز یک میلیارد و 800 میلیون تومان بودجه پیشنهاد شده است. در حوزه چاپ نیز رقم 10 میلیارد و 370 میلیون تومان برای ارتقای محصولات چاپی بودجه در نظر گرفته شده و برای بازرسی از چاپخانهها، اعطای مجوزها و نظارت بر فعالیت صنف چاپ نیز بودجه 10 میلیارد و 374 میلیون تومانی در نظر گرفته شده است. اینها همگی نشان میدهد که بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش «حمایت از نشر، کتاب و مطبوعات» نسبت به سال ۹۸ حدود ۳۵ درصد رشد داشته است؛ این یعنی بیشترین افزایش در بخشهای فرهنگی. تازه، بودجه نهاد کتابخانههای عمومی نه ذیل این مجموعه که جداگانه افزایش یافته است.