باورهای غلطی كه درباره حافظه رم وجود دارد
دانستنی‌هایی از رَم
وظیفه حافظه رم یا Random Access Memory (RAM)، نگهداری موقت محاسبات پردازنده و بازگشت سریع آن است تا سیستم مجبور به انجام مجدد تمام محاسبات كه باعث افزایش زمان پردازش می‌شود، نباشد. در نتیجه مقدار این حافظه تاثیر مستقیمی بر ظرفیت و كیفیت عملكرد رایانه‌ها و گوشی‌های هوشمند دارد و یكی از كلیدی‌ترین مشخصات سخت‌افزاری هنگام خرید به‌شمار می‌رود. با وجود این آگاهی از اهمیت و تاثیر حافظه رم در سیستم‌های رایانه‌ای، باورهای غلط بسیاری درباره نحوه عملكرد و ارتقای این قطعه كلیدی سیستمی وجود دارد. سؤال‌هایی مثل این که آیا می‌توان از رم‌های با ظرفیت متفاوت استفاده كرد؟ آیا تمام ماژول‌های رم باید از یك سازنده باشند؟ در این گزارش قصد داریم برای مهم‌ترین سؤال‌ها و باورهای غلطی كه درباره حافظه رم بین كاربران وجود دارد پاسخی مناسب ارائه كنیم.
خشایار مریدپور
از رم با ظرفیت‌های متفاوت استفاده نكنیم؟
به‌طور معمول، بیشتر لپ‌تاپ‌ها به دو جای كارت رم مجهز هستند و در سیستم‌های دسكتاپ تعداد این جایگاه‌ها بیشتر هم می‌شود. در نتیجه معمولا حافظه رم كلی این سیستم‌ها با نصب دو ماژول با ظرفیت مشابه تامین می‌شود. شاید به‌همین دلیل هم این باور غلط كه باید حتما از دو ماژول رم با ظرفیت یكسان استفاده كنید، شكل گرفته باشد. آیا می‌توان از ماژول‌های با ظرفیت متفاوت استفاده كرد؟ بله، اما شاید سیستم بهترین عملكرد ممكن را نداشته باشد. استفاده از ماژول‌های هم‌ظرفیت، هم‌فركانس و ساخت یك برند بهتر است، اما دلیل افت عملكرد در نتیجه استفاده از رم‌های با ظرفیت متفاوت است. عوامل بسیاری در عملكرد نهایی رم موثر هستند و اگر قرار باشد دو ماژول با ظرفیت‌های متفاوت، عملكرد بهینه‌ای داشته باشد باید ولتاژ یكسان داشته و كنترلرهای آنها سازگاری خوبی با یكدیگر و مادربورد داشته باشد. به همین دلیل هم استفاده از رم‌های یكسان از یك سازنده توصیه می‌شود. برای مثال اگر یك ماژول 4 گیگابایت در سیستم داشته باشید، می‌توانید یك ماژول 8گیگابایتی اضافه كرده و آن را در حالت دوكاناله (یا flex mode) قرار دهید تا مثل دو رم 4 گیگابایتی در حالت بهینه كار كند. ماژول 4 گیگابایتی هم در حالت تك‌كاناله به كار خود ادامه خواهد داد و در كل، سیستم شما ظرفیت و سرعت بیشتری از قبل خواهد داشت، هرچند با استفاده از ماژول‌های یكسان به نتیجه بهتری خواهید رسید. این موضوع درباره فركانس یا سرعت رم نیز صادق است: رم‌های شما به‌صورت پیش‌فرض سرعت خود را با كمترین فركانس بین ماژول‌های نصب شده تطبیق می‌دهند و رم جدید تنها به‌اندازه رم قدیمی‌تر كار خواهد کرد، پس باز هم استفاده از رم‌های یكسان ارجح است.
نیازی به رم بیشتر نیست؟
بسیاری از ما این جمله را دیده یا شنیده‌ایم: «مقدار حافظه رم برای اجرای نرم‌افزار موردنظر شما كافی است و نیازی به خرید رم ندارید». بله، ممكن است مقدار رم برای اجرای نرم‌افزار كافی باشد، اما به این معنی نیست كه نرم‌افزار نمی‌تواند سریع‌تر اجرا شود. بیشتر نرم‌افزارها به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند كهدرصد بخصوصی از حافظه رم را اشغال كنند؛ درنتیجه هرچه مقدار رم نصب شده بیشتر باشد، حافظه بیشتری در اختیار نرم‌افزار قرار خواهد گرفت. تنها به‌این دلیل كه 60درصد (یادرصد كمتری) از حافظه رم شما هنگام كار اشغال می‌شود به آن معنی نیست كه به رم بیشتر نیاز ندارید، چون كاركردهای فعلی شما به این مقدار رم نیاز دارد و برای اجرای بهتر نرم‌افزارها یا افزودن عملكردهای بیشتر، به حافظه رم بیشتری نیاز خواهید داشت. به‌طور كلی می‌توان گفت به‌عنوان حداقل در سیستم‌های رایانه‌ای به 4 گیگابایت رم نیاز است، هرچند 8 گیگابایت فضا برای داشتن تجربه كاربری مناسب لازم است. برای گیمرها و كاربران حرفه‌ای 16 تا 32 گیگابایت رم با سرعت بالا پیشنهاد می‌شود. برای گوشی‌های هوشمند هم حداقل به5/2 گیگابایت رم برای اجرای سیستم‌عامل نیاز است، 4 گیگابایت برای تمام كاربران كفایت می‌كند و خوره‌های بازی به بیشتر از 5 گیگابایت رم نیازی نخواهند داشت.
حافظه رم را خالی كنیم؟
این مورد را باید شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین دروغ رایج درباره حافظه‌های رم دانست و دلیل اصلی رواج آن را هم باید در درجه اول گزینه Refresh منوی كلیك‌راست ویندوز و در درجه بعد برنامه‌های بهینه‌ساز عملكرد گوشی یا RAM Boosterها دانست. اگر حافظه رم سیستم شما پر شده جای نگرانی نیست! آن را خالی نكنید، چون ربطی به بهبود عملكرد ندارد. وظیفه رم خالی بودن نیست، درواقع سیستم‌عامل و نرم‌افزارهای شما باید از تمام ظرفیت موجود حافظه رم استفاده كنند و خالی كردن رم با استفاده از یكی از این برنامه‌های تقویت سرعت سیستم و بهینه‌سازی حافظه هیچ تاثیری ندارد. درواقع، این كار حتی می‌تواند باعث كندتر شدن سیستم شما شود، چراكه خالی كردن رم به‌معنی پاك كردن آن از برخی محاسباتی است كه توسط سیستم برای دسترسی بعدی در رم قرار داده شده است. به‌خاطر داشته باشید حافظه رم مثل‌هارددیسك یا حافظه‌های حالت جامد نیست؛ حافظه رم قابلیت انطباق‌پذیری دارد. اگر 4 گیگابایت حافظه رم داشته باشید، سیستم دائما روی همان 4 گیگابایت فضا اطلاعات را نوشته، خوانده و جایگزین می‌كند. تمام این اطلاعات هم داده‌ها یا پردازش‌هایی هستند كه قرار نیست جایی ثبت شوند، چون كار حافظه اصلی یا حافظه، ذخیره‌سازی اطلاعات سیستم است. به‌طور خلاصه، داشتن فضای خالی در حافظه اصلی مطلوب است، درحالی كه خالی بودن رم نشانه خوبی نیست. لطفا به‌هیچ عنوان از برنامه‌های خالی‌كننده رم و تقویت عملكرد استفاده نكنید، چون ضررشان بسیار بیشتر از نفع‌های احتمالی آنهاست.
هرچقدر رم بیشتر، بهتر؟
تقریبا همه ما می‌دانیم رایانه یا گوشی هوشمندمان چقدر رم دارد و وقتی می‌شنویم كسی از سیستمی با رم بیشتر حرف می‌زند، ناخودآگاه آن سیستم را سریع‌تر از سیستم خود تصور می‌كنیم، اما تنها نكته مهم درباره رم، مقدار حافظه آن نیست. یكی از عوامل بسیار مهم در بررسی عملكرد حافظه رم، فركانس یا سرعت آن است كه در نسل جدید رم‌های DDR4 بین 2333 تا 3000 مگاهرتز قرار دارد. هرچقدر سرعت رم بالاتر باشد توانایی اجرای پردازش موازی بیشتر و درنتیجه عملكرد بهتری دارد، فقط باید به‌خاطر داشته باشید كه هنگام خرید رم از تطابق فركانس آن با فركانس پشتیبانی‌شده توسط مادربورد سیستم اطمینان حاصل كنید، زیرا اگر یك ماژول رم با فركانس 2000 مگاهرتز را روی مادربوردی كه فركانس‌های تا 1333 مگاهرتز را پشتیبانی می‌كند نصب كنید، از تمام ظرفیت رم خود استفاده نخواهید كرد و درواقع پول اضافی برای هیچ پرداخته‌اید.
به‌طور معمول، بیشتر لپ‌تاپ‌ها به دو جای كارت رم مجهز هستند و در سیستم‌های دسكتاپ تعداد این جایگاه‌ها بیشتر هم می‌شود. در نتیجه معمولا حافظه رم كلی این سیستم‌ها با نصب دو ماژول با ظرفیت مشابه تامین می‌شود. شاید به‌همین دلیل هم این باور غلط كه باید حتما از دو ماژول رم با ظرفیت یكسان استفاده كنید، شكل گرفته باشد. آیا می‌توان از ماژول‌های با ظرفیت متفاوت استفاده كرد؟ بله، اما شاید سیستم بهترین عملكرد ممكن را نداشته باشد. استفاده از ماژول‌های هم‌ظرفیت، هم‌فركانس و ساخت یك برند بهتر است، اما دلیل افت عملكرد در نتیجه استفاده از رم‌های با ظرفیت متفاوت است. عوامل بسیاری در عملكرد نهایی رم موثر هستند و اگر قرار باشد دو ماژول با ظرفیت‌های متفاوت، عملكرد بهینه‌ای داشته باشد باید ولتاژ یكسان داشته و كنترلرهای آنها سازگاری خوبی با یكدیگر و مادربورد داشته باشد. به همین دلیل هم استفاده از رم‌های یكسان از یك سازنده توصیه می‌شود. برای مثال اگر یك ماژول 4 گیگابایت در سیستم داشته باشید، می‌توانید یك ماژول 8گیگابایتی اضافه كرده و آن را در حالت دوكاناله (یا flex mode) قرار دهید تا مثل دو رم 4 گیگابایتی در حالت بهینه كار كند. ماژول 4 گیگابایتی هم در حالت تك‌كاناله به كار خود ادامه خواهد داد و در كل، سیستم شما ظرفیت و سرعت بیشتری از قبل خواهد داشت، هرچند با استفاده از ماژول‌های یكسان به نتیجه بهتری خواهید رسید. این موضوع درباره فركانس یا سرعت رم نیز صادق است: رم‌های شما به‌صورت پیش‌فرض سرعت خود را با كمترین فركانس بین ماژول‌های نصب شده تطبیق می‌دهند و رم جدید تنها به‌اندازه رم قدیمی‌تر كار خواهد کرد، پس باز هم استفاده از رم‌های یكسان ارجح است.
نیازی به رم بیشتر نیست؟
بسیاری از ما این جمله را دیده یا شنیده‌ایم: «مقدار حافظه رم برای اجرای نرم‌افزار موردنظر شما كافی است و نیازی به خرید رم ندارید». بله، ممكن است مقدار رم برای اجرای نرم‌افزار كافی باشد، اما به این معنی نیست كه نرم‌افزار نمی‌تواند سریع‌تر اجرا شود. بیشتر نرم‌افزارها به‌گونه‌ای طراحی می‌شوند كهدرصد بخصوصی از حافظه رم را اشغال كنند؛ درنتیجه هرچه مقدار رم نصب شده بیشتر باشد، حافظه بیشتری در اختیار نرم‌افزار قرار خواهد گرفت. تنها به‌این دلیل كه 60درصد (یادرصد كمتری) از حافظه رم شما هنگام كار اشغال می‌شود به آن معنی نیست كه به رم بیشتر نیاز ندارید، چون كاركردهای فعلی شما به این مقدار رم نیاز دارد و برای اجرای بهتر نرم‌افزارها یا افزودن عملكردهای بیشتر، به حافظه رم بیشتری نیاز خواهید داشت. به‌طور كلی می‌توان گفت به‌عنوان حداقل در سیستم‌های رایانه‌ای به 4 گیگابایت رم نیاز است، هرچند 8 گیگابایت فضا برای داشتن تجربه كاربری مناسب لازم است. برای گیمرها و كاربران حرفه‌ای 16 تا 32 گیگابایت رم با سرعت بالا پیشنهاد می‌شود. برای گوشی‌های هوشمند هم حداقل به5/2 گیگابایت رم برای اجرای سیستم‌عامل نیاز است، 4 گیگابایت برای تمام كاربران كفایت می‌كند و خوره‌های بازی به بیشتر از 5 گیگابایت رم نیازی نخواهند داشت.
حافظه رم را خالی كنیم؟
این مورد را باید شایع‌ترین و آزاردهنده‌ترین دروغ رایج درباره حافظه‌های رم دانست و دلیل اصلی رواج آن را هم باید در درجه اول گزینه Refresh منوی كلیك‌راست ویندوز و در درجه بعد برنامه‌های بهینه‌ساز عملكرد گوشی یا RAM Boosterها دانست. اگر حافظه رم سیستم شما پر شده جای نگرانی نیست! آن را خالی نكنید، چون ربطی به بهبود عملكرد ندارد. وظیفه رم خالی بودن نیست، درواقع سیستم‌عامل و نرم‌افزارهای شما باید از تمام ظرفیت موجود حافظه رم استفاده كنند و خالی كردن رم با استفاده از یكی از این برنامه‌های تقویت سرعت سیستم و بهینه‌سازی حافظه هیچ تاثیری ندارد. درواقع، این كار حتی می‌تواند باعث كندتر شدن سیستم شما شود، چراكه خالی كردن رم به‌معنی پاك كردن آن از برخی محاسباتی است كه توسط سیستم برای دسترسی بعدی در رم قرار داده شده است. به‌خاطر داشته باشید حافظه رم مثل‌هارددیسك یا حافظه‌های حالت جامد نیست؛ حافظه رم قابلیت انطباق‌پذیری دارد. اگر 4 گیگابایت حافظه رم داشته باشید، سیستم دائما روی همان 4 گیگابایت فضا اطلاعات را نوشته، خوانده و جایگزین می‌كند. تمام این اطلاعات هم داده‌ها یا پردازش‌هایی هستند كه قرار نیست جایی ثبت شوند، چون كار حافظه اصلی یا حافظه، ذخیره‌سازی اطلاعات سیستم است. به‌طور خلاصه، داشتن فضای خالی در حافظه اصلی مطلوب است، درحالی كه خالی بودن رم نشانه خوبی نیست. لطفا به‌هیچ عنوان از برنامه‌های خالی‌كننده رم و تقویت عملكرد استفاده نكنید، چون ضررشان بسیار بیشتر از نفع‌های احتمالی آنهاست.
هرچقدر رم بیشتر، بهتر؟
تقریبا همه ما می‌دانیم رایانه یا گوشی هوشمندمان چقدر رم دارد و وقتی می‌شنویم كسی از سیستمی با رم بیشتر حرف می‌زند، ناخودآگاه آن سیستم را سریع‌تر از سیستم خود تصور می‌كنیم، اما تنها نكته مهم درباره رم، مقدار حافظه آن نیست. یكی از عوامل بسیار مهم در بررسی عملكرد حافظه رم، فركانس یا سرعت آن است كه در نسل جدید رم‌های DDR4 بین 2333 تا 3000 مگاهرتز قرار دارد. هرچقدر سرعت رم بالاتر باشد توانایی اجرای پردازش موازی بیشتر و درنتیجه عملكرد بهتری دارد، فقط باید به‌خاطر داشته باشید كه هنگام خرید رم از تطابق فركانس آن با فركانس پشتیبانی‌شده توسط مادربورد سیستم اطمینان حاصل كنید، زیرا اگر یك ماژول رم با فركانس 2000 مگاهرتز را روی مادربوردی كه فركانس‌های تا 1333 مگاهرتز را پشتیبانی می‌كند نصب كنید، از تمام ظرفیت رم خود استفاده نخواهید كرد و درواقع پول اضافی برای هیچ پرداخته‌اید.
