چند راهكار برای درمان افسردگی در نوجوانان
دوران سركشی
افسردگی بیشتر از آنچه تصور می‌كنید می‌تواند از نظر روانی به نوجوانان صدمه بزند. در این دوره از زندگی، بدخلقی و عصبانیت كاملا طبیعی است، ولی افسردگی ماجرای متفاوتی دارد و بسیار فراتر از غم روزمره است. اگر این بیماری طولانی شود می‌تواند شخصیت فرد را در دوران نوجوانی خدشه‌دار كرده و باعث حس ناراحتی، ناامیدی و عصبانیت وحشتناكی شود. علائم افسردگی به صورت مشكل در تمركز كردن، اضطراب، خشم، بی‌حوصلگی، تغییر در اشتها، عدم تمایل به رفتن به مدرسه یا شركت در فعالیت‌های اجتماعی، داشتن حس مریضی و اعتماد به نفس كم بروز می‌كند. خیلی از رفتارهای ناسالم نوجوانان و بی‌ادبی آنها می‌تواند نشان‌دهنده افسردگی باشد و در نهایت منجر به فرار كردن از منزل، استفاده از مواد مخدر یا الكل، اعتیاد به تلفن هوشمند، بی‌احتیاطی در انجام كارها و خشونت فیزیكی و كلامی شود. اما والدین، معلمان و كسانی كه با نوجوان سر و كار دارند چه كاری می‌توانند انجام بدهند؟
عطیه رضایی / روان‌شناس بالینی
1ـ مهربان باشید
خانواده اولین پناهگاه یك نوجوان افسرده است پس در برخورد با فرزندتان مهربان باشید و به او اجازه دهید كه احساس و افكارش را با شما در میان بگذارد. روابط خوب و محكم والدین با نوجوان این امكان را فراهم می‌كند كه در همان مراحل اولیه افسردگی از حال او باخبر شوید و بتوانید سریع‌تر اقدام كنید. فراموش نكنید علائم افسردگی در نوجوان نباید شما را ناراحت كند و رفتاری پرخاشگرانه با او داشته باشید. اگر شك دارید كه فرزندتان افسرده است، نگرانی‌های خود را در مورد علاقه به او و در روش بدون قضاوت افزایش دهید. حتی اگر مطمئن نیستید كه افسردگی مشكل نوجوان است، رفتارهای مشكل‌دار و برخی هیجاناتی كه شما می‌بینید، نشانه‌های مشكلی است كه باید مورد رسیدگی
قرار گیرند.
2 ـ گوش شنوای فرزندتان باشید
از نصیحت كردن و دستور دادن و جر و بحث كردن با فرزندتان خودداری كنید و به جای آن به مشكلات فعلی و احساسات فرزندتان گوش كنید و بفهمید كه چه چیزهایی ذهن او را درگیر خودش كرده. درباره مشكلات فعلی خانواده هم به نحوی كه تاثیر منفی نداشته باشد و آنها را نگران نكند صحبت كنید. در همه حال فرزند خود را تشویق كنید تا احساسات خود یا هر نگرانی دیگری كه دارد را با شما در میان بگذارد. مهربان اما سمج باشید. اگر آنها برای بار اول به شما جواب ندادند به راحتی موضوع را رها نكنید. صحبت در مورد افسردگی می‌تواند برای نوجوانان بسیار سخت باشد. ممكن است بیان آنچه را كه حس می‌كنند، برایشان سخت باشد. پس به آرامش فرزندتان احترام بگذارید در حالی كه هنوز خود را نگران و مشتاق نشان می‌دهید.
3 ـ تشویقش كنید
نوجوان را تشویق كنید كارهای مورد علاقه‌اش را یاد بگیرد تا به او انگیزه تلاش برای زندگی بدهد. این اطمینان را در آنها ایجاد كنید این‌كه گاهی بعضی افراد چیزی را به خوبی یاد نگیرند طبیعی است و تنها چیزی كه برای آموختن نیاز دارند، زمان و تمرین و تلاش بیشتر است.
4 ـ اعتماد به نفسش را بیشتر كنید
موفقیت فرزند خود را در هر زمینه‌ای بزرگ كنید و بگذارید احساس اعتماد به نفس او بیشتر شود. این تشویق‌ها به او كمك می‌كند كه استعداد خود را بشناسد و تلاش بیشتری برای كسب موفقیت‌های بیشتر كند.
5 ـ قضاوت نكنید
از پیشداوری و قضاوت بی‌موقع در مورد فرزندتان خودداری کرده و او را با انتظارات بیش از حد خود یا ایجاد دیگر مسؤولیت‌های خانوادگی دچار استرس و نگرانی نكنید. با نوجوان خود سر گفت‌وگو را بازكنید تا بدانند چه نشانه افسردگی مد نظر شماست و چرا شما را نگران كرده است. برای شنیدن صادقانه صحبت‌ها آماده و مشتاق باشید. از پاسخ به سؤالات بی‌پایان فرزندتان زیاد طفره نروید و نشان دهید كه شما آماده هستید و قصد دارید تا هر نوع پشتیبانی را كه آنها نیاز دارند فراهم می‌كنید. زمانی كه نوجوانتان شروع به صحبت می‌كند از هر گونه قضاوت و انتقاد بپرهیزید. نکته مهم این است كه فرزندتان در حال برقراری ارتباط است.
6 ـ از انزوا دورش كنید
با نوجوانتان در مورد موضوعات مهم سن آنها نظیر فشار همسالان، انتخاب یك برنامه‌ریزی مناسب، دوستیابی درست، مسائلی نظیر سیگار كشیدن، مواد مخدر و مسائل جنسی تا حدی كه امكان دارد و می‌تواند برای آنها مفید باشد، صحبت كنید. به صورت مناسب بر رفتارهای او نظارت داشته باشید و با دوستانش و خانواده‌های آنها هم آشنا باشید. انزوا تنها افسردگی نوجوانتان را بدتر می‌سازد از این رو هر آنچه می‌توانید انجام دهید تا به نوجوانتان برای برقراری ارتباط مجدد با دنیای اطراف كمك كنید.
7 ـ جوابش را بدهید
اجازه دهید فرزندتان در هر زمانی كه به شما نیاز دارد، با شما حرف بزند و مسائلش را به شما بگوید. برای شنیدن صادقانه صحبت‌ها آماده و مشتاق باشید. از پاسخ دادن به سؤالات زیاد طفره نروید، اما نشان دهید كه شما آماده هستید و قصد دارید تا هر نوع پشتیبانی كه آنها نیاز دارند را فراهم می‌كنید. او را برای آخر هفته و زمانی كه فرصت دارید منتظر نگذارید، اما در عین حال آنقدر در دسترس نباشید كه وقتی برای تنها بودن و خلوت كردن نداشته باشد.
8 ـ برنامه‌اش را تنظیم كنید
برنامه روزانه نوجوانتان را طوری طراحی كنید كه شب‌ها به موقع بخوابد. تحقیقات نشان داده بچه‌هایی كه زودتر می‌خوابند، كمتر به افسردگی مبتلا می‌شوند. ۸ تا ۹ ساعت خواب شبانه برای نوجوان لازم است.
9 ـ برای احساساتش ارزش قائل شوید
سعی نكنید تا به نوجوان بگویید از حالت افسردگی بیرون بیاید، حتی اگر احساسات یا نگرانی‌های او غیرمنطقی به نظر می‌رسد. تلاش‌هایی با نیت خیرخواهانه به فرزندتان برای توضیح این‌كه اوضاع آنقدرها هم بد نیست این پیام را می‌رساند كه شما احساساتش را جدی نمی‌گیرید. برای این كه احساس آنها درك شود و مورد پشتیبانی قرار گیرد، درك ساده ناراحتی‌ها و احساساتشان می‌تواند به آنها نشان دهد كه درك و حمایت می‌شوند.
خانواده اولین پناهگاه یك نوجوان افسرده است پس در برخورد با فرزندتان مهربان باشید و به او اجازه دهید كه احساس و افكارش را با شما در میان بگذارد. روابط خوب و محكم والدین با نوجوان این امكان را فراهم می‌كند كه در همان مراحل اولیه افسردگی از حال او باخبر شوید و بتوانید سریع‌تر اقدام كنید. فراموش نكنید علائم افسردگی در نوجوان نباید شما را ناراحت كند و رفتاری پرخاشگرانه با او داشته باشید. اگر شك دارید كه فرزندتان افسرده است، نگرانی‌های خود را در مورد علاقه به او و در روش بدون قضاوت افزایش دهید. حتی اگر مطمئن نیستید كه افسردگی مشكل نوجوان است، رفتارهای مشكل‌دار و برخی هیجاناتی كه شما می‌بینید، نشانه‌های مشكلی است كه باید مورد رسیدگی
قرار گیرند.
2 ـ گوش شنوای فرزندتان باشید
از نصیحت كردن و دستور دادن و جر و بحث كردن با فرزندتان خودداری كنید و به جای آن به مشكلات فعلی و احساسات فرزندتان گوش كنید و بفهمید كه چه چیزهایی ذهن او را درگیر خودش كرده. درباره مشكلات فعلی خانواده هم به نحوی كه تاثیر منفی نداشته باشد و آنها را نگران نكند صحبت كنید. در همه حال فرزند خود را تشویق كنید تا احساسات خود یا هر نگرانی دیگری كه دارد را با شما در میان بگذارد. مهربان اما سمج باشید. اگر آنها برای بار اول به شما جواب ندادند به راحتی موضوع را رها نكنید. صحبت در مورد افسردگی می‌تواند برای نوجوانان بسیار سخت باشد. ممكن است بیان آنچه را كه حس می‌كنند، برایشان سخت باشد. پس به آرامش فرزندتان احترام بگذارید در حالی كه هنوز خود را نگران و مشتاق نشان می‌دهید.
3 ـ تشویقش كنید
نوجوان را تشویق كنید كارهای مورد علاقه‌اش را یاد بگیرد تا به او انگیزه تلاش برای زندگی بدهد. این اطمینان را در آنها ایجاد كنید این‌كه گاهی بعضی افراد چیزی را به خوبی یاد نگیرند طبیعی است و تنها چیزی كه برای آموختن نیاز دارند، زمان و تمرین و تلاش بیشتر است.
4 ـ اعتماد به نفسش را بیشتر كنید
موفقیت فرزند خود را در هر زمینه‌ای بزرگ كنید و بگذارید احساس اعتماد به نفس او بیشتر شود. این تشویق‌ها به او كمك می‌كند كه استعداد خود را بشناسد و تلاش بیشتری برای كسب موفقیت‌های بیشتر كند.
5 ـ قضاوت نكنید
از پیشداوری و قضاوت بی‌موقع در مورد فرزندتان خودداری کرده و او را با انتظارات بیش از حد خود یا ایجاد دیگر مسؤولیت‌های خانوادگی دچار استرس و نگرانی نكنید. با نوجوان خود سر گفت‌وگو را بازكنید تا بدانند چه نشانه افسردگی مد نظر شماست و چرا شما را نگران كرده است. برای شنیدن صادقانه صحبت‌ها آماده و مشتاق باشید. از پاسخ به سؤالات بی‌پایان فرزندتان زیاد طفره نروید و نشان دهید كه شما آماده هستید و قصد دارید تا هر نوع پشتیبانی را كه آنها نیاز دارند فراهم می‌كنید. زمانی كه نوجوانتان شروع به صحبت می‌كند از هر گونه قضاوت و انتقاد بپرهیزید. نکته مهم این است كه فرزندتان در حال برقراری ارتباط است.
6 ـ از انزوا دورش كنید
با نوجوانتان در مورد موضوعات مهم سن آنها نظیر فشار همسالان، انتخاب یك برنامه‌ریزی مناسب، دوستیابی درست، مسائلی نظیر سیگار كشیدن، مواد مخدر و مسائل جنسی تا حدی كه امكان دارد و می‌تواند برای آنها مفید باشد، صحبت كنید. به صورت مناسب بر رفتارهای او نظارت داشته باشید و با دوستانش و خانواده‌های آنها هم آشنا باشید. انزوا تنها افسردگی نوجوانتان را بدتر می‌سازد از این رو هر آنچه می‌توانید انجام دهید تا به نوجوانتان برای برقراری ارتباط مجدد با دنیای اطراف كمك كنید.
7 ـ جوابش را بدهید
اجازه دهید فرزندتان در هر زمانی كه به شما نیاز دارد، با شما حرف بزند و مسائلش را به شما بگوید. برای شنیدن صادقانه صحبت‌ها آماده و مشتاق باشید. از پاسخ دادن به سؤالات زیاد طفره نروید، اما نشان دهید كه شما آماده هستید و قصد دارید تا هر نوع پشتیبانی كه آنها نیاز دارند را فراهم می‌كنید. او را برای آخر هفته و زمانی كه فرصت دارید منتظر نگذارید، اما در عین حال آنقدر در دسترس نباشید كه وقتی برای تنها بودن و خلوت كردن نداشته باشد.
8 ـ برنامه‌اش را تنظیم كنید
برنامه روزانه نوجوانتان را طوری طراحی كنید كه شب‌ها به موقع بخوابد. تحقیقات نشان داده بچه‌هایی كه زودتر می‌خوابند، كمتر به افسردگی مبتلا می‌شوند. ۸ تا ۹ ساعت خواب شبانه برای نوجوان لازم است.
9 ـ برای احساساتش ارزش قائل شوید
سعی نكنید تا به نوجوان بگویید از حالت افسردگی بیرون بیاید، حتی اگر احساسات یا نگرانی‌های او غیرمنطقی به نظر می‌رسد. تلاش‌هایی با نیت خیرخواهانه به فرزندتان برای توضیح این‌كه اوضاع آنقدرها هم بد نیست این پیام را می‌رساند كه شما احساساتش را جدی نمی‌گیرید. برای این كه احساس آنها درك شود و مورد پشتیبانی قرار گیرد، درك ساده ناراحتی‌ها و احساساتشان می‌تواند به آنها نشان دهد كه درك و حمایت می‌شوند.
