«گرتل و هنسل» جدید سینما به اندازه نسخههای قبلی مورد توجه قرار نگرفته است
سرگشته در دل جنگل تاریك
ماجراجوییهای ترسناك و دلهرهآور هنسل و گرتل آنقدر جذابیت دارد كه تبدیل به فیلمهای سینمایی و مجموعههای تلویزیونی شود. به همین دلیل است كه هر دو صنعت سینما و تلویزیون هر از گاهی سراغ داستان قدیمی و كلاسیك این دو رفته و كار تصویری جدیدی ارائه میدهند. داستان كلاسیك این خواهر و برادر ماجراجو كه اصلیتی آلمانی دارد، با نام «هنسل و گرتل: یك افسانه شاه پریان گریم» در معرض دید و مطالعه دوستداران دنیای ادبیات قرار گرفت. برادران گریم که خودشان در سال 2005 دستمایهای برای تولید فیلمی بابازی مت دیمون و هیت لجر در نقش این دو برادر ماجراجو و خیالپرداز شدند که خودشان هم آدمهایی ماجراجو و جهانگرد بودند. آنها داستان این خواهر و برادر كنجكاو را در سال 1812 نوشتند. صنعت سینما هم همیشه علاقهمند تولید فیلمی بر مبنای این داستان فانتزی ترسناك سیاه بوده است. نسخه تازهای كه از ماجراهای گرتل و هنسل در سال جاری میلادی تولید و اكران عمومی شد، تلاش كرده اقتباسی وفادارانه از داستان برادران گریم باشد. به نوشته ورایتی، برای تولید این نسخه مبلغ بسیار اندكی خرج شد. در حالی كه محصولات دلهرهآور و ترسناك سینما معمولا و حداقل هزینههایی بالای 10 میلیون دلار دارند، «گرتل و هنسل» جدید با هزینه بسیار پایین پنج میلیون دلاری تهیه شده است. آزگارد پركینز كارگردان این نسخه است و میگوید تمام تلاش خود را به كار گرفت تا هزینههای ساخت فیلم، بیدلیل بالا نرود. او استفاده از یك مكان و عدم بهرهگیری از جلوههای پیشرفته كامپیوتری را دلیل اصلی كم خرج شدن فیلمش میداند.
گرتل و هنسل با نگاهی به یك داستان فولكلور آلمانی ساخته و پرداخته شده است. راب هینز نویسنده فیلمنامه این اكشن فانتزی در زمان نگارش فیلمنامه، سعی داشت جنبه فولكلوریك داستان كاملا حفظ شود. پركینز برای دو نقش اصلی فیلم، از سوفی لیلیس و سام لیكی استفاده كرد. از آن جا كه داستان برادران گریم به عنوان شخصیت محوری فیلم شناخته میشود، پركینز نیازی ندید كه ایفای نقش گرتل را به دست یكی از بازیگران سرشناس دنیای سینما بسپارد. داستان فیلم برای همگان آشناست و به نوعی نخنما شده است. فیلم پركینز ماجراهای دو خواهر و برادری را دنبال میكند، كه مادرشان به دلیل فقر و بیماری طاعون آنها را از خانه بیرون میكند. گرتل و هانسل در مسیر خود برای رسیدن به دهكدهای كه میتوانند در آن كار و زندگی كنند، سر از جنگلی تاریك و خوف آور درمی آورند. كلبه داخل جنگل توجه این دو را جلب كرده و آنها مهمان صاحبخانه عجیب و غریب آن میشوند. گرتل بهزودی متوجه میشود پیرزن صاحب خانه جادوگری است كه قصد دارد از آنها استفادههایی نامطلوب كند.
سفر به دوبلین
طرح ساخت نسخه جدید هنسل و گرتل در سال 2018 در شركت مستقل فیلمسازی اوریون به نتیجه رسید. گروه سازنده برای كار فیلمبرداری راهی دوبلین ایرلند شدند. معافیتهای مالیاتی كمك زیادی به سازندگان فیلم كرد. در حالی كه شركتهای سینمایی معمولا سه ماه آخر سال را به عنوان زمان اكران عمومی فیلمهای ترسناكشان انتخاب میكنند، تهیهكنندگان گرتل و هنسل در اقدامی غیرمتعارف اواخر ژانویه گذشته را برای نمایش عمومی فیلم انتخاب كردند. تحلیلگران اقتصادی سینما انتخاب این زمان را نوعی خودكشی ارزیابی كردند. اما تماشاگران در سه روز اول نمایش عمومی گرتل و هنسل، شش میلیون دلار پرداخت كردند. این افتتاحیه با خشنودی و استقبال مدیران شركت اوریون همراه بود و حكایت از درستی تصمیمشان میكرد. فروش كلی فیلم در آمریكا به رقم 15 میلیون دلار رسید و آن را تبدیل به كاری موفق و پرفروش كرد. تماشاگران سینما در دیگر كشورهای دنیا هم رقمی در همین حدود برای دیدن فیلم پرداخت كردند. فروش 30 میلیون دلاری جهانی گرتل و هنسل، آن را تبدیل به یكی از پرفروشترین محصولات سینمایی شركت اوریون كرد.
وفاداری به روح داستان
اما نسخه جدید تفاوتهایی با نسخههای قبلی خود دارد. چند مجموعه تلویزیونی كارتونی آلمانی و انگلیسی هنسل و گرتل، اقتباسی كاملا وفادارانه از داستان كلاسیك برادران گریم به حساب میآیند. اما آزگارد پركینز كارگردان نسخه جدید، نمیخواست دست به بازسازی آنها بزند و بیشتر مایل بود روایت خودش از داستان را به تصویر بكشد. او در گفت و گویی در این باره صحبت كرد كه قصدش بیشتر این بود كه داستان و ماجراها را از نگاه شخصیت گرتل تعریف كند. برای همین، حتی نام فیلم را هم تغییر داد و جای گرتل و هنسل را با هم عوض كرد!
به گفته او: «طبیعی است كه میخواستم به روح داستان برادران گریم وفادار بمانم. اما همزمان دلم میخواست نگاه خودم را هم وارد این داستان و ماجرا كنم. نكته جالب و اصلی این است كه داستان فقط سه شخصیت مهم و محوری دارد: هنسل و گرتل و جادوگر. تلاشم بیشتر این بود كه فیلمی خلق كنم كه داستان درونی گرتل را تعریف كند و حال و هوای او را به نمایش بگذارد. اصرارم این بود كه او چند سال بزرگتر از برادرش هنسل باشد. بنابراین، او مثل آدمی 12 ساله فكر نمیكند و بیشتر شبیه 16 سالههاست. هنسل را هم هشت ساله كردم. از همراهی هنسل با گرتل و تلاش خواهر برای محافظت از برادرش، به دنبال نمایش تحول شخصیت گرتل بودم. در داستان فیلم در این باره بحث میشود كه چگونه چیزهایی كه با آنها در ارتباط هستیم و دوستشان داریم، میتواند به رشد و بهتر شدنمان كمك كند.»
فیلمی در حد قسمت اول
ظاهرا صنعت سینما این اواخر علاقه خاصی به داستان هنسل و گرتل پیدا كرده است. شرکت پارامونت در سال 2013 نسخهای تازه از داستان فانتزی سیاه هنسل و گرتل را با نام «هنسل و گرتل: شكارچیان جادوگر» تولید و روانه پرده سینماها كرد. تامی ویركولا كارگردان فیلم و جرمی رنر و جما آرترتون بازیگران دو نقش اصلی آن بودند. فمك جانسن هم شخصیت خبیث ماجرا بود. كار تولید فیلم از سه سال قبل از آن شروع شده بود. از ابتدای كار رنر برای ایفای نقش هنسل انتخاب شد. اما تا نقش گرتل به آرترتون برسد، تست بازیگری كسانی چون نومی راپاسه، دایان كروگر و اوا گرین مورد قبول سازندگان فیلم قرار نگرفت. كلید فیلمبرداری این نسخه مارس سال 2011 زده شد. سازندگان فیلم برای كار فیلمبرداری راهی استودیوی قدیمی بابلزبرگ آلمان شدند. قرار بود این اكشن فانتزی بهار 2012 اكران عمومی شود. اما قرارداد بازی رنر در «آونجرز/ انتقامگیران» باعث وقفه در تولید فیلم شد. در عین حال، تهیهكنندگان فیلم كه از برخی صحنههای آن راضی نبودند، دستور فیلمبرداری مجدد این صحنهها را دادند. با وجود استقبال نسبی تماشاگران از فیلم، منتقدان آن را چندان نپسندیدند. به باور آنها فیلمنامه ضعیف و میزان خشونت آن بالا بود. هنسل و گرتل كه با هزینهای 50 میلیون دلاری تهیه شده بود، در سطح جهانی (آمریكا و دیگر كشورهای دنیا) 226 میلیون دلار فروش كرد.
با آن كه مدیران پارامونت همان زمان اعلام كردند به دنبال تولید قسمت دوم فیلم هستند، این كار با وقفهای چند ساله همراه بود. تامی ویركولا در مصاحبهای گفت: «از ما خواسته میشود فیلمی در حد قسمت اول بسازیم. برای همین، فیلمنامه دومین قسمت با دقت خاصی نوشته میشود. به احتمال زیاد، همان گروه همكار قسمت اول با قسمت دوم همكاری خواهند كرد.» در همین حال، گفته شد میزان خشونت دومین قسمت كمتر خواهد بود و فیلم برای گروه تماشاگران بالای سیزده سال ساخته میشود. جالب این كه ویركولا یكسال بعد خروج خود از این پروژه را اعلام كرد. رسانهها نوشتند او تلاش داشته چیزی كاملا متفاوت از قسمت اول بسازد و تهیهكنندگان فیلم با انجام چنین كاری موافق نبودهاند. ویركولا كمی بعد گفت: «این اولین بار بود كه فیلمی استودیویی میساختم و از سینمای مستقل دور میشدم. فیلمنامهای كه نوشته بودم، تفاوت زیادی با فیلمی داشت كه روی پرده سینماها رفت. اما برای قسمت دوم نمیخواستم این اشتباه را تكرار كنم.»
با كنارهگیری ویركولا، جرمی رنر هم گفت احتمالا علاقهای به حضور و بازی در فیلمی با حضور كارگردان دیگری را نخواهد داشت. سال 2015 برونو آلیان اعلام كرد برای كارگردانی هنسل و گرتل 2 انتخاب شده است. با وجود این، تا این تاریخ هنوز زمانی برای شروع كار فیلمبرداری فیلم اعلام و تعیین نشده است. البته هنوز آلیان گزینه اصلی برای كارگردانی است و كسی جایگزین او نشده است. اما معلوم هم نیست كه او چه زمانی میتواند و قرار است پشت دوربین فیلمبرداری این فیلم قرار گیرد! ماجرا زمانی جالبتر میشود كه بدانیم مدیران پارامونت خبر از تولید احتمالی یك مجموعه تلویزیونی هم براساس داستان هنسل و گرتل دادهاند. داستان قسمت دوم فیلم، بلافاصله بعد از پایان داستان قسمت اول اتفاق میافتد. هنسل و گرتل كه بعد از مصیبهای فراوان موفق به كشتن جادوگر شدهاند، احساس امنیت میكنند. اما این دو نمیدانند كه هنوز نیروهای تاریك و سیاهی در نزدیكیشان وجود دارد كه مجبور به مبارزه و مقابله با آنها خواهند شد.