اهداف چهارگانه آمریکا از افزایش تنشها در منطقه و خلیجفارس
ترامپ در خلیجفارس بهدنبال چیست؟!
آمریكا این روزها دوباره فیتیله تنشآفرینی در خلیجفارس را بالا كشیده و پس از اینكه مدتی مقامات آمریكایی و نظامیان این كشور در منطقه، كمتر حاشیهسازی میكردند باردیگر در هفتههای اخیر شاهد تنشآفرینی شناورهای آمریكایی و خط و نشان كشیدنهای دونالد ترامپ هستیم. این اقدامات و موضعگیریها كه البته بدون هیچگونه محافظهكاری از سوی ایران پاسخ داده شده است حداقل در ظاهر آنقدر جدی بوده كه مقامات سایر كشورها را به واكنش وادارد. از جمله این واكنشها میتوان به توییت سرگئی ریابكوف، معاون وزیر خارجه روسیه اشاره كرد كه ایران و آمریكا را به خویشتنداری دعوت كرده است. ریابكوف با بیان اینكه روسیه درباره تهدیدهای آمریكا علیه ایران در بحبوحه تنشهای خلیجفارس نگران است از هر دو طرف خواسته از افزایش تنشها جلوگیری كنند.مهمترین پرسشی که در روزهای اخیر کارشناسان بینالمللی و دیپلماتها در اظهارنظرهای شخصی و بازتابهای رسانهای بر آن تاکید دارند این است که چرا آمریکا میخواهد در خلیج فارس پررنگتر شود؟ آن هم در شرایطی که این کشور درگیر بحرانهای جدی حاصل از شیوع کروناست. در شرایطی که نظرسنجیها نشان از افزایش نارضایتی مردم آمریکا از وضع موجود دارند، آیا اتاقهای فکر پنتاگون در حال طراحیهای جدید است؟ صاحبنظران چهار موضوع مهم را دلیل تلاش آمریکا برای فضاسازی در خلیجفارس میدانند که امروز به آنها مفصل خواهیم پرداخت. نخست رابطه معنادار کاهش قیمت نفت و تنشآفرینیهای آمریکا برای رهایی از بحران نفت است. دوم، تلاش برای تغییر نگاه افکار عمومی از درون آمریکا به بیرون این کشور و توجه کمتر رسانهها به ناکارآمدی دولت ترامپ در مواجهه با مدیریت بیماری کروناست. سوم، امکان بازسازی درونی احزاب آمریکا در نتیجه افزایش نارضایتی داخلی و چهارم، تلاش ایالات متحده برای حفظ هژمونی در منطقه در پی شکستهای متعدد سیاستهای خاورمیانهای ترامپ است. در صفحه امروز به بررسی پشتپرده تنشآفرینیهای ترامپ پرداختهایم.
امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا معتقد است علاوه بر موضوعات داخلی آمریکا، تهدیدات اخیر ترامپ، ریشههای دیگری هم دارد که یکی از مهمترین آنها افزایش قدرت جمهوری اسلامی
ایران است. ابوالفتح در گفتوگو با جامجم با بیان اینکه افزایش قدرت ملی ایران باعث حساسیت آمریکا شده است، تاکید میکند: ایران بعد از ترور سردار سلیمانی و شهادت ایشان دست به یک اقدام شجاعانه زد، اقدامی که بسیاری از کشورهای مدعی نیز جرات انجام آن را ندارند. حمله به پایگاه نظامی آمریکا در عراق و همچنین ایفای نقش در این کشور، ایجاد اخلال در تلاشهای آمریکا در عراق از جمله اقداماتی است که ایران انجام داده و بسیاری از مدعیان، جسارت انجام آن را ندارند. به اعتقاد این کارشناس مسائل بینالملل، ایران نشان داده در شرایط کنونی حاضر به کوتاه آمدن در برابر فشارهای حداکثری آمریکا نیست و بنابراین می توان گفت هم در آمریکا مشکلات رو به گسترش است و هم اقدامات ایران از نظر این کشور ناگوار. ابوالفتح میافزاید: آمریکاییها تصور نمی کردند در شرایطی که ایران زیرفشار تحریم و کرونا قرار دارد نسبت به اقتدار خود در خلیج فارس اقدامی انجام دهد. ترامپ همیشه ادعا می کرد ایران بعد از ترور سردار سلیمانی رفتارش را تغییر داده و در آینده از ایفای نقش موثر در این منطقه خودداری خواهد کرد به همین دلیل فعالیتهای گسترده ناوهای ایرانی در خلیج فارس برای آمریکا قابل پیشبینی نبود.
شكست در فضای سیاسی آمریكا
مدیریت دولت آمریكا در بحران کرونا به موضوع این روزهای آمریكا تبدیل شده و در شرایطی كه قرار است در پاییز امسال انتخابات ریاستجمهوری برگزار شود دونالد ترامپ كه به دلیل عملكرد ضعیف دولتش در بحران كرونا بهشدت مورد انتقاد است تلاش دارد به هر شكلی نگاهها را از مسائل داخل آمریكا به خارج منحرف كند. در همین راستا شاهد این هستیم كه موسسه «گالوپ» چهارشنبه هفته گذشته اعلام كرد كه محبوبیت دونالد ترامپ حدود 7 درصد كاهش پیدا كرده است و این افت محبوبیت با توجه به شرایطی كه در حال حاضر در فضای سیاسی و اجتماعی وجود دارد برای دونالد ترامپ مضر است.بر همین اساس خیلی از كارشناسان معتقدند مواضع اخیر ترامپ علیه ایران هم در همین چارچوب است. سیدرضا صدرالحسینی، كارشناس مسائل غرب آسیا معتقد است تهدیدهای اخیر دونالد ترامپ علیه ایران را یك نوع جنگ روانی است كه با هدف انحراف افكار عمومی از مدیریت ضعیف دولت واشنگتن در بحث شیوع ویروس كرونا انجام میشود.
تلاش برای افزایش قیمت نفت
هرگونه اقدامات تنشزا در خلیجفارس بین كشورهای منطقه یا كشورهای فرامنطقهای مثل آمریكا، روی قیمت نفت اثر صعودی میگذارد و منجر به افزایش قیمت نفت میشود. این موضوع وقتی در كنار كاهش بیسابقه قیمت نفت قرار بگیرد جواب خیلی از معماها روشن میشود. هفته قبل
قیمت نفت خام در بورس آمریكا منفی شد اما پس از چند روز دوباره سیر صعودی به خود گرفت. بسیاری از رسانهها از جمله یورونیوز، دلیل اصلی افزایش دوباره قیمت جهانی نفت در روزهای اخیر را افزایش تنش میان ایران و آمریكا و بهویژه در خلیجفارس میدانند. ترامپ در این زمینه سابقه زیادی دارد و همین چند وقت قبل هم با انتشار مطلبی در توییتر مبنی بر توافقش با عربستان و روسیه برای كاهش تولید نفت، باعث افزایش قیمت این محصول شد اما پس از اینكه مشخص شد ادعایش صحیح نبوده، دوباره وضعیت به شرایط قبل برگشت.
تلقی آمریکا از تضعیف ایران
برخی خبرهای غیررسمی و بعضی موضعگیریهای مقامات آمریکایی این ذهنیت را ایجاد میکند که آمریکاییها با تصور اینکه شیوع کرونا بهشدت ایران را تحت فشار قرار داده و اقتصادش را ضعیف کردهاست میخواهند با افزایش فشارها بر ایران در شرایط فعلی، رویای مذاکره با ایران را جامه عمل بپوشانند. در همین راستا میتوان به گزارش چندی قبل روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز به نقل از چند مقام آمریکایی اشاره کرد مبنی بر این که پمپئو در جلسهای تلاش کردهبوده دونالد ترامپ را برای حمله به نیروهای نظامی ایران ترغیب کند؛ اما در نهایت ترامپ تنها به حمله به چند پایگاه شبهنظامیان شیعه عراقی مورد حمایت ایران بسنده کردهاست. به نوشته نیویورک تایمز، پمپئو استدلال کردهبوده که شیوع ویروس کرونا در ایران، حکومت این کشور را در شرایط دشواری قرار داده و یک پاسخ سخت نظامی میتواند رهبران ایران را وادار به آمدن به پای میز مذاکره کند. با وجود این جان اسپر، وزیر دفاع و همچنین فرمانده ستاد مشترک ارتش آمریکا نسبت به پیامدهای چنین حملهای به مواضع نیروهای نظامی ایران و خطر آغاز یک جنگ تمام عیار هشدار دادهاند و نهایتا ترامپ با نظر وزیر دفاع موافقت میکند. این گزارش نیویورک تایمز مربوط به اوایل فروردین بود و اکنون با گذشت بیش از یک ماه از آن مقطع و موفقیت نسبی ایران در کنترل بیماری کرونا و همچنین بروز جلوههایی از توانمندی سپاه با ارسال ماهواره نظامی نور به فضا، نادرست بودن تحلیل افرادی چون پمپئو بیش از قبل مشخص شدهاست.
افزایش روحیه مردم آمریکا
آمار بالای قربانیان کرونا در آمریکا و اختلافات داخلی در این کشور از جمله اختلاف ترامپ با فرمانداران در بازگشایی مشاغل و اماکن عمومی باعث نوعی سرخوردگی و کاهش اعتماد به نفس ملی در میان مردم آمریکا شدهاست. به اعتقاد خیلی از کارشناسان این اختلافات فضای نامشخص و آینده نامعلومی را برای بخشی از مردم آمریکا در ایالتهای مختلف ایجاد کردهاست و به نظر میرسد اظهارنظر دونالد ترامپ در یک توییت و همچنین کنفرانس خبری خود مبنی بر اینکه به ناوهای آمریکایی دستور داده که در صورت بروز هرگونه ناامنی توسط قایقهای ایرانی به آنها شلیک کنند، یک نوع واکنش انفعالی برای مدیریت شرایط فعلی این کشور و مدیریت افکار عمومی است.
از طرف دیگر باید بر این موضوع تاکید داشت که این اظهارنظرها و تهدیدها جنبه روانی دارد و دونالد ترامپ تلاش دارد در افکار عمومی این کشور این تصور به وجود نیاید که اگر در سیستم ساختاری داخل آمریکا در پی شیوع ویروس کرونا به هم ریختگی به وجود آمده در حوزه امنیت ملی و نظامی این کشور نیز این به همریختگی و سرگشتگی وجود دارد.
سرنگونی گلوبال هاوک
پهپاد نظامی پیشرفته آمریکا 30 خرداد 98 پس از تجاوز به فضای سرزمینی جمهوری اسلامی ایران در مقابل منطقه کوه مبارک استان هرمزگان از سوی آتش پدافند نیروی هوافضای سپاه و با آتش سامانه سوم خرداد سرنگون شد. پهپاد گلوبال هاوک به منظور اجرای عملیات جاسوسی و شناسایی توسط نیروی هوایی و دریایی ایالات متحده آمریکا به کار گرفته میشود.
بعد از انتشار این خبر، مواضع آمریکاییها ابتدا مبتنی بر انکار بود، اما بعد از انتشار تصاویر این اتفاق و دریافت اخبار دقیق، مقامات آمریکایی ناچار به تایید خبر شدند.
در هم کوبیده شدن عینالاسد
پس از شهادت سردار سرلشکر قاسم سلیمانی در اقدامی تروریستی از سوی آمریکا، ایران تاکید کرد به این اقدام پاسخ خواهد داد. آمریکاییها از همان زمان، شروع به خط و نشان کشیدن کردند که اگر ایران به اقدام نظامی آمریکا پاسخ دهد، 52 نقطه در ایران را خواهند زد. اما بامداد 18 دی 98 در همان ساعاتی که عملیات تروریستی آمریکا علیه سردار سلیمانی انجام شده بود، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موشکهای نقطهزن پایگاه نظامی آمریکا در عینالاسد عراق را در هم کوبید. این اولین بار بود که پس از جنگ جهانی دوم، پایگاه نظامیان آمریکایی از سوی یک کشور مورد هدف قرار میگرفت و این مساله بازتابهای بسیاری در عرصه بینالمللی داشت.
سربازان دست بسته آمریکایی
دی 94 خبر دستگیری سربازان آمریکایی از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به سوژه اول رسانههای بینالمللی تبدیل شد. در این ماجرا دو فروند قایق جنگی آمریکایی حامل ده کماندوی آمریکایی توسط نیروهای تیپ 214 تکاوران دریایی سپاه پاسداران در محدوده آبهای سرزمینی ایران در نزدیکی جزیره فارسی خلیج فارس به دلیل ورود غیرقانونی به آبهای سرزمینی ایران دستگیر و به جزیره فارسی منتقل شدند. از ده نظامی آمریکایی دستگیر شده، ۹ نفر مرد و یک نفر زن بودند و انتشار تصاویر آنها در حالی که دستهایشان را پشت سر گذاشته و زانو زده بودند در فضای مجازی بازتاب فراوانی داشت.