تجربه عجیب خصوصی‌سازی سازمان‌های توسعه‌ای در ایران
واگذاری پرحاشیه ایمیدرو
دولت اعلام کرده که قصد دارد سهام سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) را در بورس عرضه کند.
واگذاری این هلدینگ بزرگ معدنی، اهمیتی به اندازه شرکت شستا دارد که دو هفته قبل در بورس عرضه و بزرگ‌ترین عرضه اولیه تاریخ بورس رقم خورد؛ اما برخلاف شستا، واگذاری سهام ایمیدرو مخالفان جدی دارد، چراکه کارشناسان معتقدند ایمیدرو یک سازمان توسعه‌ای است، نه تجاری و در دنیا سازمان‌های توسعه‌ای در اختیار حاکمیت باقی می‌ماند و به بخش خصوصی واگذار نمی‌شود؛ اما گویا کسری بودجه دولت در سال جاری موجب شده عرضه سهام ایمیدرو در دستور کار قرار گیرد.
درواقع این روزها که دولت برای جبران کسری بودجه خود برنامه‌های مختلفی را دنبال می‌کند، بحث واگذاری برخی سازمان‌های توسعه‌ای بیش از پیش مورد توجه مسوولان قرار گرفته است. یکی از این سازمان‌ها، ایمیدرو یا همان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران است. این سازمان سال‌ها با ساختاری دولتی فعالیت داشته و معادن و شرکت‌های معدنی زیادی در زیرمجموعه آن فعال هستند که هر سال درآمدزایی مناسبی برای دولت به همراه دارند. در عین حال تاکنون اقدام قابل توجهی برای واگذاری بنگاه‌های زیرمجموعه ایمیدرو صورت نگرفته و این سازمان طی سال‌های اخیر کار بنگاه‌داری خود را نیز گسترده‌تر کرده است.
اهمیت ایمیدرو
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، ایمیدرو، شرکت هلدینگ دولتی فعال در بخش معدن ایران است. ایمیدرو دارای ۸ شرکت اصلی و ۵۵ شرکت عملیاتی در زمینه صنایع فولاد، آلومینیوم، مس، سیمان و مواد معدنی است. سهامداری در بسیاری از کارخانه‌های ذوب‌آهن، آلومینیوم و فولاد، این سازمان را نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین سهامداران دولتی تبدیل کرده است.
ایرادات خصوصی‌سازی ایمیدرو
واگذاری سازمان توسعه و نوسازی معادن در حالی مطرح است که ایمیدرو یک سازمان توسعه‌ای و دارای وظایف حاکمیتی در زمینه هدایت بخش خصوصی در انجام فعالیت‌های معدنی است. به همین دلیل واگذاری این سازمان مادر تخصصی می‌تواند تهدیدی برای آینده معدنکاری در کشور باشد. در عین حال به گفته کارشناسان، آنچه می‌تواند راهگشا باشد واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه ایمیدرو است و نه خود آن.
در این خصوص رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد با بیان این که فروختن ایمیدرو در بلندمدت بحران‌آفرین خواهد بود، گفت: با واگذاری ایمیدرو، یک‌سری معادن بزرگ که در اختیار دولت است نیز واگذار خواهد شد و رانت بزرگی در این بخش ایجاد می‌شود.
سعید صمدی افزود: ایمیدرو یک سازمان توسعه‌ای-حاکمیتی است؛ یعنی علاوه بر فعالیت‌های بنگاه‌داری که به نظر ما درست نیست و در چارچوب وظایفش تعریف‌نشده، اساسا یک سازمان توسعه‌ای است که از طرف دولت وظیفه هدایت و ارائه اطلاعات و کمک به بخش خصوصی را دارد تا این بخش بتواند در حوزه معدن و صنایع معدنی سرمایه‌گذاری کند. سازمان توسعه و نوسازی معادن دارای قانون مصوب مجلس هم بوده و به این ترتیب ایمیدرو یک جایگاه قانونی است و وظیفه توسعه و حاکمیتی دارد که نمی‌توان آن را به بخش خصوصی فروخت. موضوع فروش ایمیدرو مانند این است که وزارت صنعت اعلام کند قصد فروش معاونت معدنی خود را دارد که چنین کاری امکان‌پذیر نیست.
مهدی کرباسیان که در دولت یازدهم رئیس ایمیدرو بود، اخیرا از مخالفت جدی خود درباره عرضه اولیه ایمیدرو سخن گفت و از دولت خواست در این تصمیم تجدیدنظر کند.
وی تاکیدکرد: سازمان‌های توسعه‌ای همچون ایمیدرو در ایران که کشوری در حال توسعه است، باید دولتی باقی‌مانده و دولت از آنها حمایت کند. این اقدام و ورود ایمیدرو به بورس می‌تواند استراتژی بلندمدت توسعه‌ای این سازمان توسعه‌ای را زیر سؤال ببرد؛ زیرا وقتی وارد بورس شود و سهامدارانی غیردولتی پیدا کند، هیچ کس در پروژه‌های دارای ریسک بلندمدت ورود نخواهد کرد که نمونه آن فعالیت‌های توسعه معادن یا استفاده از فناوری‌های جدید است. به نظر می‌رسد این تصمیم، عجولانه و غیرکارشناسی باشد و به طور قطع به آینده توسعه معدن و صنایع معدنی ضربه می‌زند و اشکالات جدی دارد.
واگذاری این هلدینگ بزرگ معدنی، اهمیتی به اندازه شرکت شستا دارد که دو هفته قبل در بورس عرضه و بزرگ‌ترین عرضه اولیه تاریخ بورس رقم خورد؛ اما برخلاف شستا، واگذاری سهام ایمیدرو مخالفان جدی دارد، چراکه کارشناسان معتقدند ایمیدرو یک سازمان توسعه‌ای است، نه تجاری و در دنیا سازمان‌های توسعه‌ای در اختیار حاکمیت باقی می‌ماند و به بخش خصوصی واگذار نمی‌شود؛ اما گویا کسری بودجه دولت در سال جاری موجب شده عرضه سهام ایمیدرو در دستور کار قرار گیرد.
درواقع این روزها که دولت برای جبران کسری بودجه خود برنامه‌های مختلفی را دنبال می‌کند، بحث واگذاری برخی سازمان‌های توسعه‌ای بیش از پیش مورد توجه مسوولان قرار گرفته است. یکی از این سازمان‌ها، ایمیدرو یا همان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران است. این سازمان سال‌ها با ساختاری دولتی فعالیت داشته و معادن و شرکت‌های معدنی زیادی در زیرمجموعه آن فعال هستند که هر سال درآمدزایی مناسبی برای دولت به همراه دارند. در عین حال تاکنون اقدام قابل توجهی برای واگذاری بنگاه‌های زیرمجموعه ایمیدرو صورت نگرفته و این سازمان طی سال‌های اخیر کار بنگاه‌داری خود را نیز گسترده‌تر کرده است.
اهمیت ایمیدرو
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، ایمیدرو، شرکت هلدینگ دولتی فعال در بخش معدن ایران است. ایمیدرو دارای ۸ شرکت اصلی و ۵۵ شرکت عملیاتی در زمینه صنایع فولاد، آلومینیوم، مس، سیمان و مواد معدنی است. سهامداری در بسیاری از کارخانه‌های ذوب‌آهن، آلومینیوم و فولاد، این سازمان را نیز به عنوان یکی از بزرگ‌ترین سهامداران دولتی تبدیل کرده است.
ایرادات خصوصی‌سازی ایمیدرو
واگذاری سازمان توسعه و نوسازی معادن در حالی مطرح است که ایمیدرو یک سازمان توسعه‌ای و دارای وظایف حاکمیتی در زمینه هدایت بخش خصوصی در انجام فعالیت‌های معدنی است. به همین دلیل واگذاری این سازمان مادر تخصصی می‌تواند تهدیدی برای آینده معدنکاری در کشور باشد. در عین حال به گفته کارشناسان، آنچه می‌تواند راهگشا باشد واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه ایمیدرو است و نه خود آن.
در این خصوص رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد با بیان این که فروختن ایمیدرو در بلندمدت بحران‌آفرین خواهد بود، گفت: با واگذاری ایمیدرو، یک‌سری معادن بزرگ که در اختیار دولت است نیز واگذار خواهد شد و رانت بزرگی در این بخش ایجاد می‌شود.
سعید صمدی افزود: ایمیدرو یک سازمان توسعه‌ای-حاکمیتی است؛ یعنی علاوه بر فعالیت‌های بنگاه‌داری که به نظر ما درست نیست و در چارچوب وظایفش تعریف‌نشده، اساسا یک سازمان توسعه‌ای است که از طرف دولت وظیفه هدایت و ارائه اطلاعات و کمک به بخش خصوصی را دارد تا این بخش بتواند در حوزه معدن و صنایع معدنی سرمایه‌گذاری کند. سازمان توسعه و نوسازی معادن دارای قانون مصوب مجلس هم بوده و به این ترتیب ایمیدرو یک جایگاه قانونی است و وظیفه توسعه و حاکمیتی دارد که نمی‌توان آن را به بخش خصوصی فروخت. موضوع فروش ایمیدرو مانند این است که وزارت صنعت اعلام کند قصد فروش معاونت معدنی خود را دارد که چنین کاری امکان‌پذیر نیست.
مهدی کرباسیان که در دولت یازدهم رئیس ایمیدرو بود، اخیرا از مخالفت جدی خود درباره عرضه اولیه ایمیدرو سخن گفت و از دولت خواست در این تصمیم تجدیدنظر کند.
وی تاکیدکرد: سازمان‌های توسعه‌ای همچون ایمیدرو در ایران که کشوری در حال توسعه است، باید دولتی باقی‌مانده و دولت از آنها حمایت کند. این اقدام و ورود ایمیدرو به بورس می‌تواند استراتژی بلندمدت توسعه‌ای این سازمان توسعه‌ای را زیر سؤال ببرد؛ زیرا وقتی وارد بورس شود و سهامدارانی غیردولتی پیدا کند، هیچ کس در پروژه‌های دارای ریسک بلندمدت ورود نخواهد کرد که نمونه آن فعالیت‌های توسعه معادن یا استفاده از فناوری‌های جدید است. به نظر می‌رسد این تصمیم، عجولانه و غیرکارشناسی باشد و به طور قطع به آینده توسعه معدن و صنایع معدنی ضربه می‌زند و اشکالات جدی دارد.
