فیلیمو، نماوا و دیگر پلتفرم‌های اینترنتی پخش فیلم، رده‌بندی‌های ساختگی خود را روی فیلم‌ها اعمال می‌كنند؛ اتفاقی كه تاثیرات منفی بر روان جامعه خواهد داشت
ایـن مثــبــت‌هــا منفی می‌آورند!
حالا بدل شده‌اند به بخشی مهمی از سرگرمی‌های مردم. هر چند فرصتند اما می‌توانند گاهی تهدید هم باشند، گاه مانند هر رسانه دیگری برای بیشتر دیده شدن روش‌های نامطلوبی را انتخاب می‌كنند و می‌خواهند به هر قیمتی كه شده بازدید بیشتری داشته باشند. این شرح كوچكی است از آنچه در وی‌او‌دی (VOD)ها می‌گذرد، پلتفرم‌های نمایش فیلم كه در روزگار شیوع كرونا توانستند مخاطبان خود را چند برابر كنند و حالا هم در تلاشند در فرصت پیش‌آمده خود را تثبیت كنند. بالاخره همه می‌دانیم كرونا هر قدر برای همه‌مان تهدید بوده اما برای برخی مشاغل هم فرصتی شد تا شرایط بهتری برای خود رقم بزنند. فارغ از مباحث محتوایی در این پلتفرم‌ها، با موضوع جالب دیگری روبه‌رو شده‌ایم. موضوع رده‌بندی سنی البته از نوعی دیگر! چرا از نوعی دیگر؟ چون برخوردی که مدیران این سایت‌های نمایش فیلم با چنین موضوع مهمی دارند، عجیب به نظر می‌رسد. می‌پرسید چرا؟ این همان سوالی است كه ما تلاش كرده‌ایم به پاسخی برایش برسیم. یك فیلم ایرانی در یك پلتفرم با عنوان 17+ به مخاطب معرفی می‌شود و رقیبش همان فیلم را با عنوان 13+ عرضه می‌كند. مثلا فیلم «میلیونر میامی» به كارگردانی مصطفی احمدی كه به‌تازگی وارد شبكه نمایش خانگی شده در دو شبكه وی‌او‌دی (فیلیمو و نماوا) در دسترس قرار گرفته، نكته بحث‌برانگیز در برچسب روی جلد این فیلم است. این فیلم در سایت فیلیمو با برچسب 17+ و در سایت نماوا با برچسب 12+ عرضه و تاكید شده تماشای این فیلم برای این سنین به بالا قابل تماشاست! این اتفاق البته تنها منحصر به این فیلم نیست و برخی دیگر از فیلم‌ها هم در هركدام از این شبكه‌ها با یك محدودیت سنی وارد بازار شده! خب، چه توجیهی می‌توان برای این اتفاق آورد؟ این‌كه یك فیلم مثلا در فیلیمو مناسب یك گروه سنی است و در نماوا مناسب همان گروه سنی نیست، نشان از آن دارد كه مسوولان این ویاودیها تلاش می‌كنند تا به هر قیمت، حساسیت مخاطب را برانگیزند و بازدید خود را بالاتر ببرند.
با توجه به اهمیت رده‌بندی سنی برای فیلم‌ها در شبكه‌های وی‌او‌دی با كیوان كثیریان منتقد سینما گفت‌وگو كردیم. كثیریان به ماجرای رده‌بندی فیلم «میلیونر میامی» اشاره كرد و گفت: «طبق آیین‌نامه شورای درجه‌بندی فیلم 18+ باید شامل صحنه‌های افراطی خشونت و روابط جنسی باشد و همین‌طور طبق قواعد بین‌المللی رده‌بندی سنی، فیلم‌هایی كه تماشای آنها برای زیر 18 سال نامناسب تشخیص داده می‌شود، دارای صحنه‌هایی است كه حتی اعضا و جوارح خاصی از بدن را به نمایش می‌گذارد.
نمی‌دانم ممكن است نسخه‌ای با این مشخصات از فیلم میلیونر میامی ساخته و پنهانی آن را تحویل فیلیمو داده كه ما بی‌خبر هستیم و نسخه‌ای دیگر بدون این صحنه‌ها را تحویل نماوا داده. برای این دو عدد مختلف كه با یكدیگر بسیار متفاوت هستند و دو بازه سنی مختلف را شامل می‌شوند چه توجیه دیگری می‌توان آورد؟ »
آنچه متولیان ویاودیها با رفتار مشابه نگرانش نیستند، به خطر افتادن سلامت روانی و اخلاقی نوجوانان است. كثیریان با تاكید بر این نكته افزود: «برای اعمال این اعداد هیچ توجیه قابل قبولی وجود ندارد. 17+ یك نوع تبلیغ ناسالم برای مخاطب است كه او را حریص به دیدن كند. چون 17+ یعنی این فیلم خیلی مورددار است و به طور مشخص نوعی سوءاستفاده‌گری است.
ضمن این‌كه این مساله در مورد فیلم‌های دیگر هم اتفاق افتاده! فیلم «طلا» به كارگردانی پرویز شهبازی در یك شبكه با رده سنی 12+ و در شبكه‌ای دیگر با رده سنی 13+ به مخاطب معرفی شده!»
این منتقد سینما نكته مهم دیگری را هم مطرح كرده و گفت: «تا جایی كه من مطلع هستم ماه‌هاست جلسه شورای رده‌بندی سنی فیلم‌ها تشكیل نمی‌شود و در چنین حالتی معلوم نیست این درجه‌بندی از كجا ابلاغ می‌شود؟ اگر جای دیگری غیر از شورای رده‌بندی سنی فیلم‌ها این اعداد را تعیین می‌كند، آنجا كجاست كه برای یك فیلم دو عدد سنی مختلف تعیین می‌كند؟ شورایی كه رده‌بندی سنی فیلم‌ها را تعیین می‌كنند باید شخصیت‌هایی آشنا با فیلم و سینما در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی، تربیتی، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و رسانه باشند كه به تناسب روحیه و سن و سال كودكان و نوجوانان فیلمی را به آنها توصیه كنند. »
كثیریان همچنین از سردرگمی مخاطب ابراز نگرانی كرد و در پایان سخنانش اظهار كرد: «سازمان سینمایی به عنوان متولی فعلی این ماجرا و به عنوان ناظر بر این مسائل چرا واكنشی نشان نمی‌دهد؟ مگر نه این‌كه این سازمان باید مدافع حقوق مصرف‌كننده باشد؟ »
از فیلیمو به من اطلاع دادند
البته هیچ‌كس مخالف رده‌بندی سنی فیلم‌ها نبوده و در همه دنیا این روالی معمول است، روالی كه البته در ایران جدی گرفته نمی‌شود و حالا هم به نظر می‌رسد به یك ابزار تبلیغاتی بدل شده است. سعید ابوطالب كه این روزها مجموعه «شام ایرانی» را با رده‌بندی سنی بالای 13 سال در سامانه فیلیمو دارد، رده‌بندی سنی فیلم‌ها را امری ضروری دانست و به جام‌جم گفت: با توجه به گسترش ویروس كرونا و خانه‌نشینی مردم این مجموعه علاوه‌بر شبكه نمایش خانگی، به شكل وی‌او‌دی از فیلیمو هم پخش می‌شود. البته از سوی فیلیمو اطلاع دادند كه قصد دارند این فیلم را برای سنین بالای 13 سال توصیه كنند و طبعا من هم موافقت كردم.
او تاكید كرد: نمی‌دانم این اعداد با چه پارامتری و از سوی كدام نهاد روی فیلم‌ها و سریال‌ها گذاشته می‌شود، اما اعمال آن را در هر جامعه‌ای براساس نوع فرهنگ آن جامعه بسیار ضروری می‌دانم. رده‌بندی سنی قطعا با ممیزی بسیار متفاوت است. در كشور ما هیات رده‌بندی آثار سینمایی بیشتر جنبه توصیه و اطلاع‌رسانی دارد. مثلا فرض كنید پدر و مادری همراه با كودكانشان قصد رفتن به سینما را دارند. خب، بالاخره پدر و مادر باید بدانند این فیلم و مضامین آن تناسبی با سن و سال كودكانشان دارد یا خیر؟ رده‌بندی سنی به والدین اطلاع‌رسانی می‌كند كه این فیلم مناسب فرزندانشان هست یا خیر. این رده‌بندی سنی در خیلی از كشورها به قدری مهم است كه نوجوان بدون خانواده‌اش برای تماشای این آثار، داخل سینما راه داده نمی‌شود. در ویاودیها هم رده‌بندی سنی بسیار مهم و البته قابل كنترل توسط والدین است و امیدورام در آینده به شكلی اصولی‌تر و محكم‌تر اعمال شود.
