رادیو و فارسی از دیروز تا امروز
رادیو یکی دیگر از رسانههایی است که در کنار تلویزیون مدتهاست به دنیای زبان و ادبیات فارسی توجه ویژه داشته و قرار است آن را در قالب تولیدات تازه ادامه دهد. ما هم کم و کیف این ماجرا را از حمید شاهآبادی، معاون صدا جویا شدیم.
رادیو در سال گذشته
طبعا برنامههای رادیو به دلیل اینكه با متن سر و كار زیاد و با كلام و واژه ارتباط نزدیكی دارد، حجم محتوای نوشتاری در برنامههای رادیو زیاد است، سالهای گذشته موضوع زبان فارسی كم و بیش در دستور كار برنامههای رادیویی بوده و برنامههای متعددی به این موضوع اختصاص داشته و برخی از برنامههای ما برنامههایی است كه قدمت خوبی دارند.
واقعیت این است كه رویكرد رادیو به حوزه زبانفارسی اولا توجه به متون متعددی است كه در تولیدات خودش دارد. ثانیا در ارتباط با عوامل و برنامهسازان خودش باید به این موضوع توجه كند و همینطور گونههای مختلف برنامه كه در گذشته بوده، این موضوع در دستور كار شبكهها بود، اما بهدلیل حجم زیاد برنامهها و تنوع موضوعی جا دارد كه نگاه جدیتری انجام شود.
اقدامات رادیو در سال جاری
از یكسال گذشته و بهویژه از تذكر و هشدار حضرت آقا همه شبكهها موظف شدند برنامههای پراكندهای كه به موضوع زبان فارسی اختصاص پیدا میكند و اقدامات جسته گریختهای كه در این زمینه وجود داشت را ساماندهی كنند. ما در دو حوزه این كار را دنبال كردیم. اولا كمیت و كیفیت تعداد برنامههایی با محوریت زبان فارسی مثل «پارسیگویان» یا «كافه هنر» را اضافه كنیم. واژههایی مثل «قند پارسی» كه الان در تلویزیون هم استفاده میشود و ریشه در برنامههای رادیویی دارد و در شبكه ایران با بازخوانی امثال الحكم بوده، همین آیتم در رادیو تهران و شبكه رادیومعارف هم آمد. در حال حاضر میتوانم بگویم برنامههایی كه در شبكههای مختلف رادیو مثل رادیو ورزش و رادیو فرهنگ داریم، در كل 42عنوان برنامه میشود كه در مجموعه شبكههای رادیویی است و به برنامههایی در حوزه زبان و ادبیات فارسی اختصاص دادهایم. حتی در شبكه نمایش هم چنین رویكردی را لحاظ كردیم و روی این موضوع متمركز شدیم. در شبكه صبا هم «قند پارسی» را داریم. یعنی در طول هفته چندین برنامه به این حوزه اختصاص داده شده است. به لحاظ كیفی هم اغلب این برنامهها تلاش شده تا از كارشناسان خبره استفاده شود. به عنوان مثال در «قند مكرر» رادیو فرهنگ از آقایدكتر آذر دعوت به همكاری شده. همینطور دو محور دیگر در دستور كار بود؛ یكی بحث مجریهاست كه در كنار كاری كه در این حوزه انجام میدهیم، از گویندگان هم خواستیم كه رعایت زبان فارسی را در برنامهها مدنظر داشته باشند. در یك اقدام ویژه همه گویندگان را در این حوزه درگیر كردیم و به همه آنها تذكرات و آموزشهای لازم را دادیم كه بخش مهمی بود. مطلب بعدی بحث نویسندگان ما بود كه كارگروه آنها تشكیل شد و 132 نویسنده در كل رادیو حائز رتبه نویسندگی قرار گرفتند و در كارگروه نویسندگان سطحبندی شدند كه این اقدامات هیچكدام در سابقه معاونت به این شكل نبود.
نگاه سازندگان برنامهها و تاثیر آنها
غیر از بحث برنامههایی كه با محوریت زبان فارسی تولید و پخش میشود، افرادی كه در حوزههای نویسندگی و گویندگی فعالیت میكنند، هر كدام بدانند كه به چه مهارتهایی احتیاج دارند. كاربردی بودن آن هم خیلی حائز اهمیت است. ضمن اینكه دورههایی را هم برگزار كردیم. از جمله دورههای كتابخوانی و خوانش متون نظم و نثر، آیتمخوانی و... گوینده و كارشناس ما باید به زبان فارسی تسلط داشته باشد.