بعد از برگزاری هر مراسم عروسی یا عزا حدود ۵۰ مبتلا به کرونا در بین شرکتکنندگان شناسایی میشود
خطر ابتلای خانوادگی
قصه محدودیتهای دوباره جدی است، وضعیت کرونا هر روز به قصه تلخی میزند، صدای بوق خودروها اما قطع نشدهاست، درحالیکه وزارت بهداشت و درمان از تابآوری نظام درمانی حرف میزند و رئیس دانشگاه علومپزشکی تهران از پر شدن تختهای بیمارستانی، تصاویری از پارکینگهای مملو از خودروی تالارهای عروسی در فضای مجازی دستبهدست میشود. تناقض تلخی از آنچه در حال وقوع است و آنچه باید رعایت شود. همین چند روز پیش دادستانی تهران خبر از بازداشت دامادی را داد که در مراسم ازدواج لاکچریاش 120 نفر را مجبور به حضور کردهبود! همین دیروز اعلام شد در زابل 30 نفر و در چابهار 12 نفر که در مراسم عروسی حضور داشتند مبتلا به کرونا شدند. رئیس گروه بیماریهای واگیر تبریز میگوید ۵۰ مبتلا به کرونا بعد از هر مراسم عروسی و عزا شناسایی میشوند. راهحل موضوع هم ممنوعیت تالارهای پذیرایی در انجام مراسمها نیست، چراکه بعد از اعمال محدودیتها این مراسم به شکل عجیبی به سمت برگزاری مراسمهای خانگی تغییر پیدا کردهاست. ماجرا تنها انجام مراسم عروسی و عزا نیست و دیدوبازدیدهای معمول هم حالا خطرآفرین شدهاند. مینو محرز، عضو کمیته کشوری ستاد مبارزه با کرونا میگوید: «درحالحاضر شرایط ابتلا به گونهای است که خانوادهها درگیر میشوند. زیرا خانوادهها رفتوآمدها را آغاز کرده و ماسک هم نمیزنند. در ایام عید مردم رعایت کردند و در خانه ماندند، اما اکنون فکر کردند که کرونا تمامشده و رفتوآمدها و دیدوبازدیدها را آغاز کردهاند و همه با هم مبتلا میشوند.»
«فراهمکردن وضعیت امنیت کاذب» حالا مهمترین دلیل گستردهشدن دامنه شیوع در ایران است. معیارهای مهم این وضعیت شکلدادن یک ذهنیت است که در آن به خودمان بقبولانیم شرایط کشور در رابطه با کرونا بهبود یافتهاست! هرچقدر هم اخبار، خلاف این ذهنیت را به ما نشان بدهد احتمالا تعدادی از افراد در تشکیل این امنیت کاذب متبحرترند و اخبار و واقعیت را کنار میزنند تا به خودشان بقبولانند شرایط آن طور که میگویند هم نیست ویروس اما در میانه این ذهنیت اشتباه بیکار ننشسته است و حالا قربانیانش را از میان خانوادهها دستچین میکند. اگر تا پیش از این نگران ابتلای بیماران و افرادی بودیم که از سیستم ایمنی پایینی برخوردار هستند حالا بسیاری از جوانها و میانسالان دچار ویروس شدهاند و از پای درآمدهاند. هرچند شایعات فراوانی از ابتدای فراگیری در رابطه با این ویروس وجود داشته اما بعد از گذشت بیش از چهار ماه قطعیتهای کمی هم نسبت به رفتار این ویروس وجود ندارد. یکی از این قطعیتها حالا همین است که بدانیم دیدوبازدید و دورهمیهای خانوادگی فرش قرمزی برای ویروس کروناست. فرش قرمزی که راهش را در مدت زمان کوتاهی به سمت سوگواری تغییر میدهد.
جولان ویروس در خانواده
تعداد ابتلا و مرگومیرها حالا ده روزی است که افزایش چشمگیری داشتهاست، آخرین تعداد کشتهها در یک روز مربوط به آمار دیروز است که نشان میدهد 154 نفر فقط در روز جمعه جان عزیزشان را از دست دادهاند. روند مراجعه به بیمارستانها و مراکز درمانی به شکل شگفتآوری افزایش داشته و جامعه پزشکی تنها توصیه به رعایت میکند. هرچند تعداد تستها هم افزایش داشته و بخشی از این مراجعان بدون نیاز به بستری مرخص میشوند اما چیزی که در این میان هولناک است اینکه از دادههای مراجعان به مراکز درمانی میتوان متوجه شد درصد قابلتوجهی از مبتلایان در این روزها از یک خانواده هستند. همین نکته است که مینو محرز، متخصص بیماریهای عفونی را به این نتیجه رساندهاست که موج تازه حاصل عدم رعایت در دیدوبازدیدهای خانوادگی است. او گفته «درحالحاضر شرایط ابتلا به گونهای است که خانوادهها درگیر میشوند.» او همچنین از تاثیر ماسک در میزان ابتلا هم حرف زدهاست و گفته «در ابتدای شیوع کرونا بیمارستانها شلوغ شدند و با کمک بیمارستانهای معین بیماران را بستری کردند. بعد از کنترل بیماری بیمارستانها به حالت عادی بازگشتند، اما اکنون مجددا میبینیم که بیمارستانها شلوغ شده و بخشها و تختهای مربوط به بیماران کرونایی پر شدهاست. اگر مردم رعایت کنند و از ماسک استفاده کنند، بیماری مجددا کنترل میشود.» به نظر میرسد سرعت رواج همان ذهنیتهای اشتباه از شیوع ویروس پیشی گرفته است. مینو محرز اما تاکید میکند قطعیتهایی در این میان وجود دارد که نشان میدهد«اگر دو نفر کنار یکدیگر باشند و ماسک نزنند، اگر یکی از آنها مبتلا به کووید-19 باشد، با یک سرفه یا عطسه میلیونها ویروس را در هوا پخش میکند و فرد مقابل نیز به احتمال ۹۵ درصد مبتلا میشود. این درحالی است که اگر ماسک بزنند، احتمال ابتلای طرف مقابل به 5/1 درصد میرسد. بنابراین رعایت استفاده از ماسک از سوی مردم بسیار مهم و موثر است.»
عروسیها تعطیل شوند
توصیه به شهروندان به مفهوم انفعال دستگاههای اجرایی در ایجاد برخی محدودیتها نیست. اینکه مدام شهروندان را به استفاده از ماسک تشویق کنیم و در برابرش به آنها آزادی انجام مراسم عروسی بدهیم، عقلانی نیست. رضا ملک زاده، معاون تحقیقات وزیر بهداشت میگوید، مواردی داشتیم که در یک عروسی 60 تا 70 نفر مبتلا به کرونا شدند! او پیشنهاد داده«این مراسمها تعطیل و ممنوع شود.» او گفته «پیشنهاد ما به ستاد ملی مبارزه با کرونا، ممنوع کردن برگزاری مراسمهای عزا و عروسی است. برگزاری مراسم عروسی امری واجب و ضروری نیست. در شرایط کرونایی فعلی بهتر است از برگزاری اینگونه مراسم خودداری شود، وگرنه ممکن است هر مراسم عروسی یا عزا، مراسم عزای دیگری را رقم بزند.» او تنها کسی نیست که خواستار برخورد و ایجاد ممنوعیت بر انجام این مراسم است. قاسم جان بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت هم گفته «اگر کسی کسب و کار راه انداخته و پروتکلهای بهداشتی و فاصلهگذاری اجتماعی را رعایت نمیکند، باید تعطیل شود.»
رواج عروسی زیرزمینی
جالب اینکه مکانیسم رفتاری شهروندان در مواجهه با یک محدودیت، حرکت آن به سمت اجرای زیرزمینی همان محدودیت است. تالارهای پذیرایی همچنان اجازه برگزاری مراسم عروسی ندارند، اما چه کسی است که صدای بوق خودروهای عروس را در شب گذشته نشنیده باشد. با وجود اعلام ممنوعیت برگزاری مراسم عروسی، بسیاری از زوجهای جوان که حالا چند ماهی مراسم ازدواج خود را به دلیل شیوع کرونا به تعویق انداخته بودند، تصمیم به برگزاری مراسم عروسی خود گرفتهاند.
این مراسمها نه به شکل معمول، بلکه به صورت مخفیانه در منازل، باغها و حتی پارکینگ برگزار میشود، حتی خبری منتشر شد که حکایت از برگزاری مراسم در یک کارواش داشت. به نظر میرسد ممنوعیت برگزاری مراسم عزا و عروسی در تالارهای مهمانی باعث شکلگیری نوع جدیدی از برگزاری مراسم آن هم به صورت زیرزمینی و مخفیانه شده است؛موضوعی که به اعتقاد بسیاری، یکی از دلایل بالا رفتن آمار مبتلایان به کووید- 19 است.البته اخبار متعدد از ابتلای خوشهای افراد به ویروس کرونا در مجالس عروسی هم این موضوع را تایید میکند.
خلاقیت شهروندان و اصرارشان به اجرای مراسم عروسی به هر شیوهای هم جالب توجه است. به عنوان مثال، فرماندار رومشکان، شهری در استان لرستان گفته به واسطه ممنوعیت اجرای مراسم حالا خانوادهها به صورت گسترده در کوههای اطراف، مراسم ازدواجشان را برگزارمیکنند! نعمتا... دستیاری گفته «متاسفانه موضوعی که الان در رومشکان باب شده این است که بیشتر عروسیها را در کوهها و با حضور افراد زیادی برگزار میکنند.»
این رفتارها در حالی صورت میگیرد که بخشی از جامعه هم نه تنها انجام مراسم عروسی خود را به تاخیر انداختهاند که حتی در صورت برگزاری، شیوه خلاقانهای برای آن انتخاب کردهاند. یکی از آنها آمنه آنتوتن است . همان پرستاری که تصمیم گرفت مراسم عروسیاش را در اولین روزهای شیوع ویروس کرونا در کشور لغو کند.روزهایی که تازه با ویروس کرونا روبهرو شده بودیم و هنوز قانون و اجباری برای تعطیلی تالارها نبود، اما او دلش در بیمارستان در بخش بیماران کرونایی و کنار همکارانش بود. این تصمیمش در آن برهه زمانی آنقدر ارزشمند بود که رهبر معظم انقلاب هم از او بابت فداکاریاش تشکر کردند. جالب اینکه با وجود گذشت چند ماه هنوز هم خبری از ازدواج سرپرستار بخش بیمارستان مسیح دانشوری نیست. یا مورد دیگری که دیروز شنیده شد،خلاقیتی که زوج
تازه عروس و داماد اهل قلعهتل شهرستان باغملک خوزستان انجام دادند و در شرایط کرونایی اخیر برای جلوگیری از شیوع آن و فرهنگسازی حفاظت از محیط زیست، زندگی مشترک خود را با کاشت دو نهال آغار کردند.
حرکت کرونا به سمت روستاها
رضا ملکزاده همچنین هشدار داده حرکت شیوع ویروس حالا به سمت روستاهای ایران تغییر کرده است. هشدار او یادآور گزارش مرکز پژوهشهای مجلس است که در اردیبهشت امسال منتشر شد. گزارشی که نشان میدهد بخش قابل توجهی از خانوادههایی که خودشان یا اقوام و فامیل آنها در نواحی روستایی خانه داشتهاند، برای دوری از گزند کرونا اقدام به مهاجرت موقت به نواحی روستایی و اسکان در اقامتگاههای روستایی کردهاند.براساس این گزارش، روستاییان بومی به تدریج با آگاهی از پیامدهای این سفرها ،اقدام به جلوگیری از ورود افراد غیربومی به روستا کردهاند، اما کمبود امکانات بهداشتی و درمانی در این مناطق باعث میشود همچنان جمعیتهای روستایی را خطر بیشتری تهدید کند. دیروز هم معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت اعلام کرد «یکی از نگرانیهای ما مربوط به ابتلای روستاییان است، زیرا بیماری کرونا در حال حرکت به سمت روستاهاست و رسیدگی در آنجا هم دشوار خواهد بود. به هر حال نیازمند همکاری بیشتر مردم و رعایت اصول و دستورالعملهای بهداشتی از سوی جامعه هستیم.»
واکسن آنفلوآنزا ربطی به کرونا ندارد
توصیه به اجرای راهحلهای عجیب و غریب هم نشات گرفته از همان امنیت کاذبی است که به آن اشاره شد. یکی از این توصیهها معطوف به زدن واکسن آنفلوآنزا برای ابتلا نشدن به کروناست! رئیس اداره مراقبت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی میگوید: «واکسن آنفلوآنزا به هیچوجه برای بیماری کووید-۱۹ ایمنی ایجاد نمیکند اما با شروع فصل سرد سال در پاییز، احتمال همزمانی آنفلوآنزا و کرونا وجود دارد؛ بنابراین حتما باید واکسن آنفلوآنزا برای گروههای هدف و پرخطر تزریق شود.» آنطور که حسین عرفانی گفته واکسن آنفلوآنزا، واکسنی خوب، بدون ضرر و موثر برای این بیماری است اما برای سرماخوردگی و بیماری کرونا کاربرد و اثری ندارد.
کودکان، آسیبپذیرترند
تنها رفتار شهروندان در انجام دید و بازدیدهای معمول نیست که وضعیت را نگران کننده ساخته است،بسیاری از بوستانها حالا مملو از کودکانی است که بدون رعایت دستورالعملهای بهداشتی مشغول بازی هستند. رکسانا منصور قناعی، فوق تخصص عفونی اطفال است. او معتقد است خانوادهها در این روزها جز در مواقع ضروری نباید کودکان را از خانه خارج کنند و تا جای ممکن در اجتماعات حاضر نشوند. گفتههای او خط بطلانی بر یکی از همان ذهنیتهای اشتباه متداول است، اینکه کودکان از ابتلا به این بیماری مصون هستند. آنطور که این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی میگوید: «گرچه در اوایل شیوع بیماری، بستری و مرگ و میر در کودکان نسبت به بزرگسالان بسیار کمتر دیده میشد، اما این به آن معنا نبود که کودکان دچار نوع بیعلامت و کم علامت بیماری نمیشوند. کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر در معرض ابتلا به عفونتهای مختلف از جمله عفونتهای تنفسی هستند، بنابر این ممکن بود خیلی از موارد ابتلا به کووید -۱۹ در کودکان تشخیص داده نشود.» او همچنین نسبت به حضور کودکان بدون وسایل حفاظت فردی در فضاهای مختلف جامعه از جمله مترو، مراکز خرید، مهمانیها و به طور کلی اماکن پر جمعیت هشدار میدهد و میگوید: «از علائم خطری که درباره هر کودکی بررسی میشود، سابقه تماس با افراد مبتلا یا مشکوک، حضور در اماکن پر ریسک و همچنین سفر است. به عبارت دیگر اگر ۱۵ دقیقه با یک فرد مبتلا بدون حفاظ در فاصله یک متری در تماس باشید، حتی اگر صحبت، سرفه و عطسه نیز اتفاق نیفتد باز هم امکان ابتلا وجود دارد و در صورت صحبت، سرفه و عطسه نیز احتمال ابتلا افزایش مییابد.»
۵۰
آذربایجان شرقی
گهگاه خبری از ابتلای چند نفر به ویروس کرونا در یک مراسم عروسی شنیده میشود اما آنطور که سیمین خیاطزاده، رئیس گروه بیماریهای واگیر مرکز بهداشت آذربایجانشرقی گفته این ماجرا در این استان وضعیت پیچیدهتری دارد. چرا که این مسؤول از میانگین مبتلایان در مراسم عروسی یا عزا حرف زده است. او گفته بعد از برگزاری هر مراسم عروسی یا عزا حدود ۵۰ مبتلا به کرونا را در بین شرکتکنندگان شناسایی میکنیم.
۳۰
سیستان و بلوچستان
سیستان و بلوچستان یکی از استانهای درگیر با ویروس کروناست، کمبود امکانات بهداشتی در این استان هم سرعتبخش چنین وضعیتی است. در این میان اما برگزاری مراسم عروسی هم به نوعی تشدیدکننده وضعیت هشدارآمیز این استان است؛ چرا که چند روز پیش خبری منتشر شد که نشان میداد 30 نفر در پی برگزاری یک مراسم عروسی در زابل به کرونا مبتلا شدند و 12 مبتلا به کرونا هم حاصل برگزاری یک مراسم عروسی در چابهار بودهاند.
۴۰
چهارمحال و بختیاری
برگزاری هر نوع تجمعی امکان سرایت ویروس کرونا را بالاتر میبرد. رعایت پروتکلهای بهداشتی از جمله استفاده از ماسک هم در این تجمعات چندان تاثیری ندارد. محمود کیانی فرماندار اردل در چهارمحال و بختیاری گفته در یک نمونه 40 مبتلا را از یک مراسم عروسی تشخیص دادهاند. او گفته بیش از ۱۱۸ تست کرونا ظرف یک هفته گذشته از افراد حاضر در مراسم یک عروسی در شهرستان اردل گرفته شده که متاسفانه تست ۴۰ نفر آنها مثبت تشخیص دادهشدهاست.
۵۷
هرمزگان
هر چند برگزاری مراسم عروسی محدود به منطقه خاصی از ایران نیست؛ اما آنطور که از گفتههای مسؤولان برمیآید در برخی استانها که خصوصیات محلی قویتری دارند برخی مراسم، عروسیها و عزاداریها همچنان به تعداد نفرات بسیاری برگزار میشود. شاهد این ادعا هم در گفتههای فاطمه نوروزیان، مدیر امور بینالملل دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان هویداست. او گفته در پی برگزاری یک مراسم عروسی در شهر گروک شهرستان سیریک، این استان ۵۷ نفر از مهمانان به کرونا مبتلا شدهاند.