عکس خوب بگیر هموطن!
كاظم كوكرم دبیر گروه دانش
به عكسی كه از فناور ایتالیایی و پرینت سهبعدیاش در گزارش سمت راست این صفحه چاپ كردهایم نگاه كنید؛ عكس پایین صفحه كه فناور هموطنمان كنار ماسكهای ایرانی تولیدشده با چاپگر سهبعدی گرفته را هم ببینید. هر دو به معنای واقعی فناور (تكنولوژیست) هستند و روی مرزهای فناوری روز، ماسكی را با پرینتر سهبعدی تولید كردهاند كه این روزها بازاری به وسعت هشت میلیارد نفر در جهان دارد. عكس خندان مدیر ایتالیایی در كنار چاپگرش با نورپردازی و كیفیت بالای پردازش تصویر، ما را یاد برندهای دوستداشتنی و با كیفیت ایتالیایی مثل فراری، مازراتی، دولچه اند گابانا، گوچی و... میاندازد. این برندها چطور نامشان در ذهن ما میماند؟ وقتی نام برندهای ایرانی را در ذهن مرور میكنیم یا وقتی عكس هموطن ایرانیمان را كنار پرینتر سهبعدی در این صفحه میبینید یاد چه میافتید؟
هنگام چاپ این گزارش، از اینكه میدیدیم مهندسان ایرانی هم میتوانند دوشادوش برندهای ایتالیایی فناورانهترین ماسكها را با چاپگرهای سهبعدی تولید كنند عمیقا به خود بالیدیم؛ اما به لحاظ تكنیك رسانهای و فنون صفحهآرایی علیرغم میل باطنی نتوانستیم خودمان را متقاعد كنیم كه عكس ایرانی را با سطح كیفیت عكاسی كه میبینید كنار عكس فناور ایتالیایی چاپ كنیم. اصلا اگر این كار را میكردیم، زیبایی و چشمنوازی كار عكاس ایتالیایی را نابود میكردیم كه كار درستی نبود.
مسأله اصلا خاص این گزارش نبوده و موردی كه مثال زدیم محدود به این شركت ایرانی نیست. این یكی از آن مشكلات بزرگ ما در تولید محصولات فناورانه در كشور است؛ گاهی پیشروترین كارها را در كشور میكنیم و دیدهایم فناورانهترین محصولات را مهندسان خودمان میسازند، اما دریغ از یك عكس یا فیلم خوب و بهرهمند از استانداردهای هنری و رسانهای!
یاد پروژه پرتاب میمون فرگام با ماهوارهبر ایرانی میافتم كه مهندسان ما توانستند كار خود را از نظر فنی به بهترین شكل انجام دهند، اما دریغ از صحنهآرایی و عكسبرداری اصولی؛ در بیشتر عكسها یك كلمن آبیرنگ كه كنار ماهوارهبر قرار داشت همه نما را تحتالشعاع قرار داده بود. وقتی به مسؤولان میگفتم این كلمن چرا باید در عكسها باشد، میگفتند بچهها زیر آفتاب كار میكردند و تشنه بودند! اما نمیگفتند چرا نباید یك مشاور رسانهای آنجا باشد كه موقع عكاسی تذكر دهد سوژه عكاسان ماهواره، پرتابگر و مهندسان ایرانی است و آن كلمن قرار نیست در تصاویر رسانههای جهان دیده شود.
ما در آستانه ورود به دنیای مدرن هستیم و همین مثالها نشان میدهد خیلی چیزها را باید یاد بگیریم. نباید مغرور شویم كه «ما پرینتر سهبعدی داریم و ایتالیاییها هم همان را دارند.» صرف داشتن ابزار و كار كردن با آن از ما پژوهشگر مدرن نمیسازد. نقش رسانه، اصول برندسازی و اثری كه این فرآیند بر ذهن مخاطب میگذارد را نباید دستكم بگیریم.
در گزارشهای متعددی كه در همین صفحه از دستاوردهای شركتهای دانشبنیان ایرانی چاپ كردهایم، بارها گلایههایشان را نیز منتشر كردهایم. همیشه بر نبود حمایت از فناوران ایرانی و لزوم كمك صداوسیما و رسانهها برای هرچه بیشتر شناخته شدن محصولاتشان تأكید دارند. گزارشی كه در سمت راست این صفحه چاپ شده، نمونهای است از حمایت تمامقد رسانه از یك شركت ایرانی. اگر قرار بود روزنامه جامجم گزارشهای دانشبنیانها را نوعی رپرتاژ محسوب كرده و بابت تبلیغ این شركتها هزینه دریافت كند، فریادها به آسمان میرفت كه از تولیدكننده ایرانی حمایت نمیشود. اما وقتی همین امكان را بهراحتی در اختیار تولیدكنندگان وطنی میگذاریم، در ابتداییترین شكل با گوشی موبایل از خط تولید عكسی میگیرند كه دستآخر با اكراه چاپش میكنیم.
به نظر میرسد معاونت علمی و فناوری و صندوق نوآوری و شكوفایی باید آموزشها، مشاورهها و حتی الزاماتی را برای شركتهای دانشبنیان در زمینه تعامل با رسانهها و برندسازی تعیین كند. این اتفاق بدی است كه شركتی كه میلیاردها تومان خرج خرید تجهیزات و اجاره فضا و... میكند، اما دو سه میلیون تومان برای عكاسی صنعتی از محصولش خرج نكند و اهمیتی برایش نداشته باشد كه چطور محصولش در رسانهها معرفی شود!