سخنگوی صنعت برق در گفت‌و‌گو با جام‌جم، نسبت به افزایش مصرف و احتمال قطعی برق هشدار داد
خاموشی دور از انتظار نیست
هنوز خاموشی‌های گسترده سال‌های 82 و 87 از یاد مردم نرفته است؛ خاموشی‌هایی که سراسری بود و مشکلاتی را در بخش‌های مختلف ایجاد می‌کرد. طبق گزارش‌های منتشر شده در سال‌های 82 و 87 متوسط خاموشی در شبانه‌روز بیش از دو دقیقه بوده که عدد بسیار بالایی به‌شمار می‌رود. البته آمارهای امسال نشان می‌دهد طی 10 سال گذشته روند خاموشی برق 50درصد کاهش یافته است. هر چند بخشی از خاموشی‌های رخ داده مربوط به شبکه آسیب‌دیده توزیع و بخش‌هایی از این قبیل است اما سخنگوی صنعت برق می‌گوید در خاموشی‌ها، افزایش مصرف متهم اصلی است و اگر می‌خواهیم گرفتار خاموشی، نشویم باید در این زمینه حساس باشیم. جام‌جم در گفت‌و‌گویی با مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق به بررسی این موضوع پرداخته است.
وضعیت کنونی تولید و مصرف برق در کشور به چه صورت است و امسال چقدر احتمال خاموشی داریم؟
در حال حاضر بیشترین میزان مصرف در روز پنجشنبه ۱۹ تیر ماه برابر 57هزار و 647 مگاوات ثبت شده است که ۴۱۰۰ مگاوات بیشتر از روز مشابه در سال گذشته است. این میزان افزایش مصرف برابر با افزایش مصرف سه استان خراسان‌رضوی، شمالی و جنوبی است؛ از این رو قطعا با توجه به رشد مصرف انرژی در بخش صنایع بزرگ به میزان 6/10درصد و همچنین بخش کشاورزی به میزان 2/4درصد و همچنین کاهش مصرف انرژی در بخش خانگی نسبت به سال گذشته نشان‌دهنده تغییر مصرف بخش مولد و صنعتی کشور است. پیش‌بینی سازمان هواشناسی حکایت از آن دارد که افزایش مصرف در هفته آینده دور از انتظار نیست و از همه مشترکان درخواست داریم از ساعت ۱۳ تا ۱۷ نسبت به کاهش مصرف خود اقدام کنند. در صورتی که همراهی مشترکان را داشته باشیم امکان تامین اوج مصرف تابستان بدون خاموشی فراهم است؛ اما در غیر این صورت با افزایش نامتعارف مصرف برق اعمال محدودیت و خاموشی دور از انتظار نیست.
ظاهرا شرایط آب و هوایی در ایران و اختلاف دمای تابستان و زمستان دلیلی برای به‌صرفه نبودن ساخت نیروگاه است؛ چیزی که به عنوان ضریب بار از آن یاد می‌شود و در ایران عدد پایینی حول و حوش 60 است. چطور می‌توان این عدد را بهبود داد و از اتلاف منابع جلوگیری کرد؟
در پاسخ به این سوال که برای بهبود ضریب بار چه اقداماتی انجام شده، لازم است بگویم از دو سال گذشته در سیاست‌های وزارت نیرو علاوه بر توسعه سمت تولید یا عرضه، مدیریت سمت تقاضا نیز مورد توجه قرار گرفته است. خوشبختانه با اجرای طرح‌های تشویق محور،مدیریت مصرف در سال 97 رشد اوج مصرف به کمتر از ۳درصد و در سال ۹۸ رشد اوج مصرف به حدود یکدرصد رسید که این برنامه‌ها در سال جاری نیز با قدرت بیشتری دنبال می‌شود. در حال حاضر میزان مبادله تفاهم‌نامه‌های همکاری در طرح‌های مدیریت مصرف، دو برابر سال گذشته است و بخش‌های صنعت، کشاورزی و سایر مشترکان به صورت داوطلبانه و با استفاده از مشاوره‌های بهتر در طرح‌های پیک‌سایی مشارکت می‌کنند.
با شرایط ایران، چرا ساخت و توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و امواج دریایی یا زمین گرمایی هیچ وقت جدی گرفته نشده است؟
وزارت نیرو از سه سال گذشته در این مسیر گام برداشته است، به طوری که با طرح خرید تضمینی برق با قیمت‌های مناسب برای سرمایه گذاری آغاز شده و در حال حاضر بیش از 830مگاوات نیروگاه اعم از بادی و خورشیدی در کشور نصب شده است. بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته میزان توسعه انرژی تجدیدپذیر تا پایان سال ۱۴۰۰ به ۱۷۰۰ مگاوات برسد. با روش‌های جدیدی که برای تامین منابع در حوزه نیروگاه‌های تجدیدپذیر پیش‌بینی شده، از جمله تامین ۲۰درصد برق مصرفی ادارات و سازمان‌های دولتی و عمومی و همچنین استفاده از سوخت صرفه‌جویی شده،بناست میزان توسعه نسبت به گذشته افزایش یابد.
ظاهرا قرار بود برای استخراج بیت‌کوین از نیروگاه‌های خورشیدی استفاده شود. آیا این اتفاق افتاد؟
درخصوص مراکز استخراج رمزارز،با مصوبه هیات محترم وزیران و ابلاغ دستورالعمل وزارت نیرو برای تامین برق این مراکز، بیش از 14 سرمایه‌گذار عمده و بیش از ۳۰۰ مگاوات ظرفیت برای استخراج رمزارز در کشور با وزارت نیرو قرارداد منعقد شده و برنامه وزارت نیرو، حمایت و تامین برق پایدار برای این دسته از مشترکان است که به صورت قانونی و با تعرفه مصوب نسبت به این فعالیت صنعتی و پس از کسب مجوزهای مورد نیاز از وزارت صمت اقدام می‌کنند. البته در همین شرایط سخت و دشوار تامین برق همه مشترکان، تعدادی سودجو با استفاده از تعرفه‌های دیگر مانند تعرفه کشاورزی یا صنعتی که ارزا‌ن‌تر از تعرفه استخراج رمزارزهاست یا از طریق دستبرد به شبکه‌های برق عمومی به این فعالیت به صورت غیرقانونی اقدام‌می‌کنند.برابربا دستورالعمل‌هایی که وزارت نیرو به شرکت‌های زیرمجموعه ابلاغ کرده با این دسته از متخلفان با قطع برق و همچنین اخذ خسارت و ما‌به‌التفاوت قیمت تعرفه مخفف با تعرفه مصوب مراکز استخراج رمزارز برخورد شده و پس از جمع‌آوری تجهیزات به مراجع قضایی معرفی می‌شوند. افرادی هم که مراکز تولید رمز ارز غیر قانونی را شناسایی کنند تا سقف ۱۰میلیون تومان پاداش می‌گیرند. یکی از راهکارهای تامین برق مراکز استخراج رمزارز استفاده از نیروگاه‌های تجدیدپذیر است که سرمایه‌گذار می‌تواند بدون پرداخت هزینه‌های تامین انرژی نسبت به استفاده از نیروگاه‌های تجدیدپذیر ازجمله خورشیدی اقدام کند. حمایتی که وزارت نیرو از این دسته از مراکز استخراج رمزارز می‌کند، اتصال آنها به شبکه سراسری برای پایداری در تامین برق آنهاست.
گفته می‌شود مصرف برق ایران به اندازه یک کشور با جمعیت 200میلیونی است. آیا با روندی که داریم می‌توانیم برق بیشتری تولید کنیم و نگران آینده نباشیم؟
این مطلب که مصرف برق ما بیش از یک کشور با جمعیت 200میلیون نفر است دقیق نیست. میزان مصرف برق در هر کشور به پارامترهای متعددی ازجمله این‌که چقدر برق در بخش صنعتی، کشاورزی و سایر بخش‌ها مصرف می‌شود و این‌که آیا مصرف برق در بخش خانگی به‌صورت تنها عامل تامین انرژی بخش خانگی است یا حامل‌های انرژی دیگری نیز استفاده می‌شوند بستگی دارد. فاکتور مناسب در این خصوص، شاخص شدت انرژی است که در کشور ما میزان مصرف آن برای تولید و ارائه خدمات بیش از دوبرابر متوسط جهانی است که نشان‌دهنده ضرورت بهینه‌سازی مصرف انرژی و ارتقای بهره‌وری انرژی است.
راه مقابله با خاموشی چیست؟ صرفه‌جویی یا تولید بیشتر؟
روند رو به رشد فعلی مصرف انرژی در کشور بدون اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف، نگران‌کننده است و به همین منظور وزارت نیرو طرح‌های بهینه‌سازی مصرف و همچنین مدیریت سمت تقاضا را در دستورکار قرار داده‌است. یکی از عواملی که به کندی اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف منجر می‌شود، تعرفه انرژی است. درحال‌حاضر قیمت برق در ایران یکی از ارزانترین قیمت‌ها در بین سایر کشورهاست و این موضوع توجیه‌پذیری اقتصادی بهینه‌سازی مصرف را کمتر می‌کند. در این راستا طرح جایگزینی یک‌میلیون کولر گازی فرسوده با حمایت دولت و شرکت توانیر که حدود 65درصد هزینه‌های مورد نیاز برای تعویض را پرداخت می‌کنند، انجام گرفته است و قطعا اجرای چنین طرح‌هایی در مقیاس وسیع نیازمند منابع مالی گسترده‌ای است که چالشی برای وزارت نیرو و دولت محسوب می‌شود. از سوی دیگر باید توجه داشت قیمت تمام‌شده برق بدون هزینه انتقال 150تومان به ازای هر کیلووات ساعت است که 50درصد آن توسط مشترکان پرداخت می‌شود. بقیه هزینه را وزارت نیرو از دولت طلبکار می‌شود که با بدهی پیمانکاران به شبکه بانکی تهاتر خواهد شد. اکنون بیش از 45هزار میلیارد تومان به پیمانکاران و فعالان صنعت برق بدهکار و همین مقدار را از دولت طلبکاریم. برخی کارخانه‌ها و خانه‌های قدیمی که فناوری پایینی دارند تا 45درصد هدررفت انرژی دارند که این موارد باید اصلاح شود که عایق‌بندی یکی از برنامه‌های ما است.
در حال حاضر بیشترین میزان مصرف در روز پنجشنبه ۱۹ تیر ماه برابر 57هزار و 647 مگاوات ثبت شده است که ۴۱۰۰ مگاوات بیشتر از روز مشابه در سال گذشته است. این میزان افزایش مصرف برابر با افزایش مصرف سه استان خراسان‌رضوی، شمالی و جنوبی است؛ از این رو قطعا با توجه به رشد مصرف انرژی در بخش صنایع بزرگ به میزان 6/10درصد و همچنین بخش کشاورزی به میزان 2/4درصد و همچنین کاهش مصرف انرژی در بخش خانگی نسبت به سال گذشته نشان‌دهنده تغییر مصرف بخش مولد و صنعتی کشور است. پیش‌بینی سازمان هواشناسی حکایت از آن دارد که افزایش مصرف در هفته آینده دور از انتظار نیست و از همه مشترکان درخواست داریم از ساعت ۱۳ تا ۱۷ نسبت به کاهش مصرف خود اقدام کنند. در صورتی که همراهی مشترکان را داشته باشیم امکان تامین اوج مصرف تابستان بدون خاموشی فراهم است؛ اما در غیر این صورت با افزایش نامتعارف مصرف برق اعمال محدودیت و خاموشی دور از انتظار نیست.
ظاهرا شرایط آب و هوایی در ایران و اختلاف دمای تابستان و زمستان دلیلی برای به‌صرفه نبودن ساخت نیروگاه است؛ چیزی که به عنوان ضریب بار از آن یاد می‌شود و در ایران عدد پایینی حول و حوش 60 است. چطور می‌توان این عدد را بهبود داد و از اتلاف منابع جلوگیری کرد؟
در پاسخ به این سوال که برای بهبود ضریب بار چه اقداماتی انجام شده، لازم است بگویم از دو سال گذشته در سیاست‌های وزارت نیرو علاوه بر توسعه سمت تولید یا عرضه، مدیریت سمت تقاضا نیز مورد توجه قرار گرفته است. خوشبختانه با اجرای طرح‌های تشویق محور،مدیریت مصرف در سال 97 رشد اوج مصرف به کمتر از ۳درصد و در سال ۹۸ رشد اوج مصرف به حدود یکدرصد رسید که این برنامه‌ها در سال جاری نیز با قدرت بیشتری دنبال می‌شود. در حال حاضر میزان مبادله تفاهم‌نامه‌های همکاری در طرح‌های مدیریت مصرف، دو برابر سال گذشته است و بخش‌های صنعت، کشاورزی و سایر مشترکان به صورت داوطلبانه و با استفاده از مشاوره‌های بهتر در طرح‌های پیک‌سایی مشارکت می‌کنند.
با شرایط ایران، چرا ساخت و توسعه نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و امواج دریایی یا زمین گرمایی هیچ وقت جدی گرفته نشده است؟
وزارت نیرو از سه سال گذشته در این مسیر گام برداشته است، به طوری که با طرح خرید تضمینی برق با قیمت‌های مناسب برای سرمایه گذاری آغاز شده و در حال حاضر بیش از 830مگاوات نیروگاه اعم از بادی و خورشیدی در کشور نصب شده است. بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته میزان توسعه انرژی تجدیدپذیر تا پایان سال ۱۴۰۰ به ۱۷۰۰ مگاوات برسد. با روش‌های جدیدی که برای تامین منابع در حوزه نیروگاه‌های تجدیدپذیر پیش‌بینی شده، از جمله تامین ۲۰درصد برق مصرفی ادارات و سازمان‌های دولتی و عمومی و همچنین استفاده از سوخت صرفه‌جویی شده،بناست میزان توسعه نسبت به گذشته افزایش یابد.
ظاهرا قرار بود برای استخراج بیت‌کوین از نیروگاه‌های خورشیدی استفاده شود. آیا این اتفاق افتاد؟
درخصوص مراکز استخراج رمزارز،با مصوبه هیات محترم وزیران و ابلاغ دستورالعمل وزارت نیرو برای تامین برق این مراکز، بیش از 14 سرمایه‌گذار عمده و بیش از ۳۰۰ مگاوات ظرفیت برای استخراج رمزارز در کشور با وزارت نیرو قرارداد منعقد شده و برنامه وزارت نیرو، حمایت و تامین برق پایدار برای این دسته از مشترکان است که به صورت قانونی و با تعرفه مصوب نسبت به این فعالیت صنعتی و پس از کسب مجوزهای مورد نیاز از وزارت صمت اقدام می‌کنند. البته در همین شرایط سخت و دشوار تامین برق همه مشترکان، تعدادی سودجو با استفاده از تعرفه‌های دیگر مانند تعرفه کشاورزی یا صنعتی که ارزا‌ن‌تر از تعرفه استخراج رمزارزهاست یا از طریق دستبرد به شبکه‌های برق عمومی به این فعالیت به صورت غیرقانونی اقدام‌می‌کنند.برابربا دستورالعمل‌هایی که وزارت نیرو به شرکت‌های زیرمجموعه ابلاغ کرده با این دسته از متخلفان با قطع برق و همچنین اخذ خسارت و ما‌به‌التفاوت قیمت تعرفه مخفف با تعرفه مصوب مراکز استخراج رمزارز برخورد شده و پس از جمع‌آوری تجهیزات به مراجع قضایی معرفی می‌شوند. افرادی هم که مراکز تولید رمز ارز غیر قانونی را شناسایی کنند تا سقف ۱۰میلیون تومان پاداش می‌گیرند. یکی از راهکارهای تامین برق مراکز استخراج رمزارز استفاده از نیروگاه‌های تجدیدپذیر است که سرمایه‌گذار می‌تواند بدون پرداخت هزینه‌های تامین انرژی نسبت به استفاده از نیروگاه‌های تجدیدپذیر ازجمله خورشیدی اقدام کند. حمایتی که وزارت نیرو از این دسته از مراکز استخراج رمزارز می‌کند، اتصال آنها به شبکه سراسری برای پایداری در تامین برق آنهاست.
گفته می‌شود مصرف برق ایران به اندازه یک کشور با جمعیت 200میلیونی است. آیا با روندی که داریم می‌توانیم برق بیشتری تولید کنیم و نگران آینده نباشیم؟
این مطلب که مصرف برق ما بیش از یک کشور با جمعیت 200میلیون نفر است دقیق نیست. میزان مصرف برق در هر کشور به پارامترهای متعددی ازجمله این‌که چقدر برق در بخش صنعتی، کشاورزی و سایر بخش‌ها مصرف می‌شود و این‌که آیا مصرف برق در بخش خانگی به‌صورت تنها عامل تامین انرژی بخش خانگی است یا حامل‌های انرژی دیگری نیز استفاده می‌شوند بستگی دارد. فاکتور مناسب در این خصوص، شاخص شدت انرژی است که در کشور ما میزان مصرف آن برای تولید و ارائه خدمات بیش از دوبرابر متوسط جهانی است که نشان‌دهنده ضرورت بهینه‌سازی مصرف انرژی و ارتقای بهره‌وری انرژی است.
راه مقابله با خاموشی چیست؟ صرفه‌جویی یا تولید بیشتر؟
روند رو به رشد فعلی مصرف انرژی در کشور بدون اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف، نگران‌کننده است و به همین منظور وزارت نیرو طرح‌های بهینه‌سازی مصرف و همچنین مدیریت سمت تقاضا را در دستورکار قرار داده‌است. یکی از عواملی که به کندی اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف منجر می‌شود، تعرفه انرژی است. درحال‌حاضر قیمت برق در ایران یکی از ارزانترین قیمت‌ها در بین سایر کشورهاست و این موضوع توجیه‌پذیری اقتصادی بهینه‌سازی مصرف را کمتر می‌کند. در این راستا طرح جایگزینی یک‌میلیون کولر گازی فرسوده با حمایت دولت و شرکت توانیر که حدود 65درصد هزینه‌های مورد نیاز برای تعویض را پرداخت می‌کنند، انجام گرفته است و قطعا اجرای چنین طرح‌هایی در مقیاس وسیع نیازمند منابع مالی گسترده‌ای است که چالشی برای وزارت نیرو و دولت محسوب می‌شود. از سوی دیگر باید توجه داشت قیمت تمام‌شده برق بدون هزینه انتقال 150تومان به ازای هر کیلووات ساعت است که 50درصد آن توسط مشترکان پرداخت می‌شود. بقیه هزینه را وزارت نیرو از دولت طلبکار می‌شود که با بدهی پیمانکاران به شبکه بانکی تهاتر خواهد شد. اکنون بیش از 45هزار میلیارد تومان به پیمانکاران و فعالان صنعت برق بدهکار و همین مقدار را از دولت طلبکاریم. برخی کارخانه‌ها و خانه‌های قدیمی که فناوری پایینی دارند تا 45درصد هدررفت انرژی دارند که این موارد باید اصلاح شود که عایق‌بندی یکی از برنامه‌های ما است.
