مكان وقوع انفجار
انفجار سه‌شنبه در بندر بیروت اتفاق افتاد. حادثه‌ای كه بخش وسیعی از این منطقه اقتصادی و سیاسی را با خاك یكسان كرد. بندر بیروت یكی از مهم‌ترین محل‌های ورود مواد غذایی و همچنین محل انبار بزرگ غلات پایتخت لبنان است. این بندر بیش از 70درصد واردات لبنان را به خود اختصاص می‌دهد. انفجار درست در منطقه‌ای رخ داد كه محل سیلوها و انبارهای ذخیره كالاهای اساسی مثل گندم این كشور بود. ازسوی دیگر با توجه به شیوع كرونا و همه‌گیری این بیماری، 90 درصد از داروهای بیماری‌های صعب‌العلاج در انفجار بندر بیروت از بین رفت.  برای جلوگیری از تبعات احتمالی اثرات انفجار در میان شهروندان بیروت، وزیر بهداشت لبنان درخواست كرده است هر فردی كه می‌تواند بیروت را ترك كند و بقایای انفجار می‌تواند اثرات مرگبار طولانی‌مدت داشته باشد.  همچنین نخست‌وزیر لبنان در اجرای توصیه شورای عالی دفاع، حالت فوق‌العاده در این كشور اعلام كرد. شورای عالی دفاع پس از پایان جلسه شامگاه سه‌شنبه خود خواستار اعلام حالت فوق‌العاده به مدت دو هفته و تشكیل كمیته تحقیق درباره انفجار بندر بیروت شد. این شورا بیروت را شهر مصیبت‌زده اعلام كرد.
گمانه‌زنی‌هایی درباره حادثه
اولین گمانه‌زنی‌ها این بود كه این آتش‌سوزی ناشی از انفجار ترقه بود اما بعدها خبرهای رسیده مبنی بر این بود ‌كه محموله نیترات در بندر بیروت آتش گرفته است.
اعتماد‌آنلاین به نقل از رسانه‌های لبنانی نوشت: انبار شماره 12 بندر بیروت كه انفجار مهیب در آن به‌وقوع پیوسته یكی از حساس‌ترین مواد كشف شده در طول چند ماه اخیر را در خود جای داده بود.
به گزارش اعتمادآنلاین، این منابع تاكید كردند:چهار ماه پیش ماموران از داخل یك كشتی ورودی به این بندر، مواد زیادی كه قابل انفجار بوده را كشف كرده و به این انبار منتقل كرده بودند.
مسؤولان بندر بیروت در همین رابطه چند بار هشدارهایی را در مورد خطرناك بودن نگهداری این مواد در این انبار به‌ویژه برای شهر بیروت دریافت كرده بودند. همین امر هم باعث شد تا قاضی كشیك بیروت دستور ممنوعیت ورود و تردد به داخل این انبار را هم صادر كند. این مواد تحت اختیار سرویس امنیتی لبنان قرار داشت اما با وجود نامه‌نگاری‌های صورت گرفته با دادستانی و دادستانی نظامی تصمیمی در مورد سرنوشت آنها گرفته نشده بود.
در همین زمینه الجزیره از قول عباس ابراهیم، مدیركل امنیت كل لبنان نوشت كه این انفجار در مخزن مواد به‌شدت منفجره كه از سال‌ها قبل مصادره شده بودند، رخ داده است اما بلافاصله سازمان امنیت عمومی لبنان سخنان منسوب به مدیركل این نهاد تحت عنوان نگهداری ۲۷۰۰ تن آمونیاك در انبار بندر بیروت را تكذیب كرد.
 خط رسانه‌ای عبری - عربی و غربی
از همان ابتدای وقوع حادثه رسانه‌های عبری، عربی و غربی به میدان آمدند و سعی كردند ماجرا را به حزب ا... و خط مقاومت و ایران نسبت دهند. بی‌بی‌سی فارسی ضمن پوشش خبری حادثه بیروت در خط خبری خود این موضوع را دنبال می‌كرد كه این اتفاق در آستانه رسیدگی به پرونده ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر پیشین لبنان صورت گرفته است. بعد از ترور حریری در نوامبر ۲۰۱۰ بی‌بی‌سی این حادثه را به حزب ا... لبنان نسبت داده بود؛ ادعایی كه بلافاصله از سوی حزب ا... رد شد. حال بعد از گذشت این سال‌ها دوباره بی‌بی سی به فكر افتاده كه همان خط خبری را دنبال كند تا تلویحا انفجار صورت گرفته را ناشی از تحت الشعاع قرار دادن دادگاه حریری عنوان كند.
همچنین شبكه سعودی الحدث هم در خبری فوری این ادعا را مطرح كرد انبار ساخت موشك‌های حزب‌ا... در بندر بیروت هدف قرار گرفته است. العربیه نت هم این ادعا را تكرار و مدعی شد انفجار بیروت در انبارهای مهمات حزب ا... رخ داده است. فاكس نیوز هم مشابه این ادعا را مطرح كرد. روزنامه اسرائیلی هاآرتص نیز در ابتدا چنین گمانه‌ای را مطرح ولی سپس آن را از وب‌سایت خود حذف كرد. این در حالی است كه انفجار در منطقه‌ای صورت گرفته كه تحت نفوذ جریان حریری و همچنین محل سكونت اهل سنت است و به طور كلی حزب ا... اشراف چندانی بر این منطقه ندارد. به همین واسطه احتمال دپوی اسلحه از سوی حزب‌ا... به شوخی مضحكی می‌ماند. با وجود این، برخی رسانه‌های عربی كه همیشه خواهان تنش و التهاب بیشتر منطقه هستند با دنبال كردن این خط خبری كه احتمالا اسرائیل انبار مهمات حزب‌ا... را به آتش كشیده، زمینه تنش‌های بیشتر در منطقه را فراهم می‌كنند. اما ابعاد انسانی ماجرا به حدی زیاد بود كه صهیونیست‌ها ساعاتی بعد از این حادثه اعلام كردند دخالتی در ماجرا نداشتند. وزیر خارجه اسرائیل گفته این دولت در انفجارهای لبنان دست نداشته است. گبی اشكنازی، گفته دلیلی وجود ندارد به گزارش‌های آمده از بیروت درباره این انفجار شك كرد  و «این حادثه‌ای بود كه ظاهرا به دلیل آتش‌سوزی روی داده است.»
مقامات آمریكایی البته از منظر دیگر نسبت به این انفجار واكنش نشان دادند.  مایك پمپئو، وزیر خارجه آمریكا به جای حسان دیاب، نخست وزیر فعلی لبنان با سعد حریری نخست وزیر پیشین تماس گرفته و از ارسال كمك‌های انسانی به لبنان خبر داده است. این نشان می‌دهد آمریكا و متحدانش همچنان دولت فعلی لبنان را كه مقبول حزب ا... و مردم آن است به رسمیت نمی‌شناسند.
همچنین رئیس‌جمهورآمریكا در كنفرانس مطبوعاتی خود با اشاره به انفجار شدید بندر بیروت این حادثه را «حمله‌ای وحشتناك» خواند. وی تاكید كرد به نظر می‌رسد یك حمله ترسناك باشد. ترامپ گفت: انفجار بیروت مثل یك بمب بود، گویا یك حمله رخ داد. ژنرال‌ها این‌گونه به من گفتند. اما كمی بعد مقام‌های وزارت دفاع آمریكا اظهارات ترامپ كه انفجار مهیب بیروت، پایتخت لبنان را ناشی از «حمله» احتمالی خوانده بود، رد كردند. در همین زمینه شبكه سی‌ان‌ان به نقل از سه مقام وزارت دفاع آمریكا كه خواستند نامشان فاش نشود، اعلام كردند نمی‌دانند ترامپ درباره چه چیزی حرف می‌زند.
واكنش دولت‌ها
 این انفجار با بازتاب‌های وسیعی در منطقه و كشورهای دنیا مواجه شد. تلویزیون‌های لبنان فیلمی از حسان دیاب، نخست وزیر لبنان نشان دادند كه وی پس از انفجار بیروت و در حالی كه دفتر نخست وزیر نیز آسیب مختصری دیده بود، خم شده و پرچم بر زمین افتاده لبنان را از زمین برداشت.
وی در سخنان كوتاهی قول داد حقایقی را در رابطه با این انبار بسیار خطرناك اعلام خواهد كرد. وی خطاب به مردم كشورش گفت عاملان و مقصران وجود این انبار را كه از سال 2014 وجود داشته به شدت مجازات خواهند شد. همچنین در واكنش به این حادثه سخنرانی سید حسن نصرا...، دبیر كل حزب ا... لبنان كه قرار بود سه‌شنبه برگزار شود در احترام به عزای عمومی در این كشور به زمان دیگری موكول شد.
رئیس جمهور كشورمان نیز با ارسال پیامی به میشل عون، همتای لبنانی خود ضمن ابراز تسلیت و تاثر از این حادثه ناگوار آمادگی ایران را برای ارسال كمك‌های پزشكی، دارویی و مداوای مجروحان و سایر مساعدت‌های درمانی لازم اعلام كرد. وی در بخش دیگری از این پیام ابراز امیدواری كرد هر چه سریع‌تر ابعاد این حادثه مشخص و آرامش به بیروت برگردد.  همچنین حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس قوه قضاییه هم حادثه انفجار در بندر بیروت را تسلیت گفت.محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران نیز با انتشار دو توییت به عربی و انگلیسی با مردم لبنان همدردی و از آمادگی ایران برای كمك به لبنان خبر داد. محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس ایران نیز این حادثه را تسلیت گفت. از سوی دیگر هلال احمر ایران از آمادگی خود برای ارسال كمك به بیروت خبر داد.
مصطفی الكاظمی، نخست وزیر عراق در واكنش به این انفجار گفت: تاكید می‌كنیم همراه لبنان در شرایط كنونی هستیم.
بشار اسد، رئیس جمهور سوریه نیز افزود: این حادثه بزرگ كه در بندر بیروت رخ داد و تعداد زیادی كشته و زخمی داشت، باعث ناراحتی ما شد.   



روایتی از متن و بطن فاجعه
الهام شاكری، فعال رسانه‌ای یكی از شاهدان عینی حادثه بندر بیروت در گفت‌وگو با جام‌جم از لحظه‌های انفجار روایت می‌كند.  «بعد ازظهر روز سه‌شنبه مثل بقیه روزها در جریان بود و هیچ نشانه خاصی از وقوع حادثه‌ای وجود نداشت، حوالی ساعت 6 در منزل بودم كه ناگهان كل ساختمان به لرزه درآمد در حدی كه احساس كردم زمین لرزه شدیدی رخ داده است. بلافاصله حدود یك دقیقه شیشه‌ها شروع به لرزش كرد و احساس كردم فشار بسیاری وارد شده است.
احساس می‌كردم ساختمان مورد هدف موشك قرار گرفته است، زیرا تكان‌های ساختمان عجیب بود. شیشه‌های ساختمان ما و اطرافمان خرد، برخی منازل به‌شدت تخریب و منازل نزدیك‌تر به محل وقوع حادثه ویران شدند. در همان ساعات اولیه، به‌سرعت شایعه شد كه اسرئیل انبار مهمات حزب ا... را زده است. اما در ادامه این شایعه تكذیب شد.
صدای داد و فریاد مردم از ساختمان‌ها شنیده می‌شد و همه فریاد می‌زدند كه سریع ساختمان‌ها را تخلیه كنید. آن لحظه بود كه متوجه شدم انفجار بوده، به همین دلیل از ساختمان خارج نشدم و پایین نرفتم. از طبقه بالا می‌دیدم كه خیابان‌ها مملو از مردم شده و همه هراسان هستند.
با گذشت زمان اخبار موثق‌تری پخش و به طور رسمی اعلام شد انبار مواد منفجره آتش گرفته و این آتش به بقیه انبارهای بندر نیز كشیده شده است و خبر آمد نصف منطقه اقتصادی بیروت یا فلج شده یا كاملا از بین رفته است.
فاجعه فراتر از تصور است. از صبح دیروز تصاویر مناطق تخریب شده در شبكه‌های اجتماعی منتشر می‌شود كه غم مردم را زیاد كرده است. در این خصوص گروه‌های واتس‌اپی تشكیل شده و افرادی كه خانه‌های خالی دارند اعلام می‌كنند بی‌خانمان‌ها به آنها مراجعه كنند.
شهرداری اعلام كرده است افرادی كه كار خاص و ضروری در شهر ندارند، از رفت‌و‌آمد در شهر خودداری كنند تا روند انتقال مجروحان به بیمارستان به‌راحتی انجام شود. در این میان خبر دیگری در شهر منتشر و موجی از ترس ایجاد كرده است، چرا كه مسموم شدن هوای بیروت به دلیل انفجار و سموم شیمیایی كه به‌صورت ذرات معلق در هوا هستند، رعب جدیدی ایجاد كرده است.»



آغاز جنگ روانی علیه مقاومت
 مجتبی امانی، رئیس پیشین دفتر حافظ منافع ایران در قاهره
ظواهر انفجار بیروت حكایت از آن دارد كه این انفجار ناشی از انباشت نوعی مواد شیمیایی است كه كاربردی دو گانه در امور نظامی و كشاورزی دارد، اما این‌كه چگونه این حجم مواد شرایطی را برای چنین انفجاری فراهم آورده، قابل تامل است. در این ارتباط می‌توانیم اتهام را متوجه دشمنان قسم خورده مردم لبنان و مقاومت منطقه بدانیم، چرا كه از نظر رژیم‌صهیونیستی ملت لبنان از مقاومت حمایت می‌كند و باید به این صورت از آنها انتقام گرفته شود. همیشه هم سوابقی از این رژیم برای در فشار گذاشتن لبنان و مردم آن وجود داشته است. بعد از این انفجار بیروت، بلافاصله جنگ روانی به واسطه مطرح كردن اتهاماتی علیه حزب ا... از سوی رسانه‌های وابسته به جریان عبری و غربی آغاز شد با القای این‌كه این انفجار مربوط به انبار مهمات ذخیره شده حزب ا... است. دو شبكه العربیه و الحدث در همان لحظات نخستین ادعا كردند براساس اطلاعات اولیه این انفجار در انبار سلاح و مهمات حزب ا... در بندر بیروت اتفاق افتاده است. درحالی كه بسیاری از شبكه‌های خبری دنیا منتظر دریافت اطلاعات بیشتری از این اتفاق بودند، همگان از اتهام‌زنی سریع شبكه‌های سعودی به مقاومت اسلامی لبنان تعجب كردند. هر فردی حتی اگر آشنایی كمی با امور نظامی داشته باشد، می‌داند این حرف كاملا بی‌پایه است و نوع انفجار نشان از یك نوع مواد شیمیایی بوده كه موجب وارد كردن خسارات عظیم بر اقتصاد و زیرساخت‌های لبنان شده است. جریان صهیونیستی و سعودی‌ها كه در یكی دو دهه گذشته همواره در صدد وارد كردن فشار بر جبهه مقاومت بوده‌اند از شرایط به‌وجود آمده برای ایجاد جنگ روانی علیه مقاومت استفاده كرده‌اند. هر چند برای روشن شدن موضوع باید منتظر نتیجه تحقیقات از سوی مقامات لبنانی بود، اما به نظر می‌رسد حداقل رژیم صهیونیستی و سعودی‌ها در این مرحله با تلاش برای منحرف كردن اذهان جهان نسبت به منشأ انفجار به نوعی درصدد ایجاد شك و تردید در اصل ماجرا هستند.



فرصت همبستگی بزرگ
 رضا صدرالحسینی/ كارشناس مسائل منطقه
اتفاق هولناك و دردناك در بندر بیروت كه هنوز ابعاد آن در دست بررسی است، تاثیرات مهمی در ابعاد مختلف خواهد داشت. در مورد دلایل این حادثه علل گوناگونی مطرح می‌شود اما علت حادثه هر چه بوده قطعا از زوایای مختلف بررسی شد. در این میان آنچه مهم است ذی‌نفعان این حادثه هستند كه با توجه به تحولاتی كه در یك سال گذشته در لبنان مشاهده می‌كنیم رژیم صهیونیستی اگر چه هرگونه دخالت در این ماجرا را رد كرده‌است اما یكی از دولت‌هایی است كه بیشترین منفعت را از شرایط موجود به دست می‌آورد؛ چرا كه علاقه‌مند نیست كشورهای پیرامونی‌اش از جمله لبنان با توجه به حضورمقاومت از ثبات سیاسی، امنیتی برخوردار باشند. رژیم صهیونیستی با توجه به شرایط داخلی كه بیش از یك سال است با آن درگیر است و دولت شكننده‌ای كه در آنجا وجود دارد، نمی‌تواند ببیند كشوری چون لبنان دارای ثبات است و به همین دلیل با شیوه‌های مختلف تلاش كرده كه ثبات و آرامش لبنان را به هم بریزد. البته می‌توان این حادثه را از منظر تقویت جبهه مقاومت نیز بررسی كرد، در این راستا باید به این نكته توجه داشته باشیم كه در شرایط كنونی مهم‌ترین مساله، انسجام مردم لبنان و كمك و همیاری جبهه مقاومت و به ویژه جمهوری اسلامی است. در طول ساعات گذشته همبستگی و همفكری بسیاری را از سوی جبهه مقاومت مشاهده كردیم و مقاومت اسلامی با تمام امكانات در حوزه مدنی و كمك به دولت و مجروحان وارد میدان شده ‌است. در این میان اعلام آمادگی جمهوری اسلامی و عراق برای اعزام گروه‌های امدادی و كمك رسان نشانه‌ای از همبستگی جبهه مقاومت است.



لزوم اجماع عمومی برای كمك به مردم لبنان
 حسن هانی زاده/ كارشناس مسائل منطقه
در مورد علت انفجار بزرگ در بندر بیروت كه منجر به كشته شدن حدود یكصد نفر و زخمی شدن بیش از 5000 نفر شده است، نظرات متفاوتی عنوان شده و این حادثه از زوایای مختلف در دست بررسی است. در هر صورت باید به این موضوع توجه داشته‌باشیم كه شرایط اقتصادی لبنان ناپایدار بوده و همواره فشارهایی از سوی آمریكا، رژیم صهیونیستی و... برای ایجاد تقابل بین دولت لبنان و حزب‌ا... لبنان وجود داشته‌است، به هر روی مجموعه عوامل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در لبنان شرایطی ناپایدار ایجاد كرده‌است كه قطعا با توجه به حادثه تلخ سه‌شنبه شب در بیروت؛ این كشور به كمك‌های بسیاری نیاز خواهد داشت. البته ظرف یكی دو روز اخیر كمك‌هایی ازسوی برخی كشورها برای لبنان ارسال شده‌است اما این كمك‌ها ناچیز است و جامعه جهانی می‌بایست كمك‌های مالی بیشتری ارسال كند، چرا كه لبنان دچار مشكل اقتصادی جدی شده‌است. خروج لبنان از بحران شكل گرفته مشكل است؛ زیرا در این میان علاوه بر مشكلات اقتصادی؛ هدف قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ایجاد نوعی تقابل بین جریان‌های سیاسی لبنان است تا ضمن درگیر كردن لبنان در این مشكلات بتوانند بهره‌برداری‌های خود را از این موضوع داشته‌باشند. در این شرایط لازم است همه كشورهای منطقه خصوصا دولت‌های اسلامی و جبهه مقاومت تلاش كنند تا با كمك‌رسانی و حمایت‌های اقتصادی، لبنان را در این شرایط كمك كنند و التیامی بر اندوه این روزهای ملت لبنان باشند.