تئاتر نیازمند راهی برای استحالهای دوباره است
صحنه در قاب
آتنا آدینا کارشناس تئاتر
میگویند 414 سال پیش در چنین روزهایی، شکسپیر مجبور شد برای اولین بار روی صحنه برود و نقش لیدیمکبث را خودش بازی کند، چراکه بازیگر این نقش مریض شد و مرد.
اینکه این رویداد واقعی باشد یا نه چندان مهم نیست، مهم ایناست که تئاتر با آن که خود سلسلهای از قراردادهاست هیچوقت تن به قراردادی ابدی نداده و در هر زمانهای با توجه به شرایط خود را وفق داده و از دور آتش به فضای باز و از آنجا به تئاترونها (نوع اولیه تئاترهای محصور) و... کوچ کرده تا به اشکال امروزی درآمدهاست.
حالا در این آشفتهبازاری که نهادی سالنهای تئاتر را تعطیل اعلام میکند، نهاد دیگری میگوید ستاد کرونا باید تعطیل کند، سایتها اعلام میکنند نمایشها طبق برنامه اجرا میرود و هنرمندان سردرگم ماندهاند، شاید باید راهی برای استحالهای دوباره پیدا کرد.
در یکی دو دهه گذشته تلویزیون اقبالی به نوعی از تئاتر نشان دادهبود و با آنکه نقدهایی منباب نه تئاتر و نه تلویزیونی بودن به آن وارد بود، اما راه خوبی بود برای آشنایی عامه مردم با تئاتر، چراکه چهرههای معتبر تئاتری آن روزها همچون جمیله شیخی، احمد آقالو، خسرو شکیبایی، پرویز پورحسینی، مهتاب نصیرپور و... نیز از آن استقبال کرده و در تلهتئاترها حضور پیدا میکردند. همین اقبال دو سویه سبب شد تا بسیاری از مردم که توان رفتن به تئاتر را به سبب مسائل اقتصادی و... نداشتند، امکانی برای آشنایی با تئاتر پیدا کنند.
همچنین مخاطب ایرانی شانس شناخت نمایشنامههای معتبرغیر ایرانی را نیز یافت.
ولی این روزها شکاف مردم و تئاتر بیش از گذشته عمیق شده است، چراکه با وجود کرونا بسیاری از هنرمندان از پخش اینترنتی آثارشان به دلیل مراحل سخت و پیچیده مجوز گرفتن از نهادهای مجزای هنرهای نمایشی و رسانههای تصویری، مبلغ پایین پیشنهادی برای اکران اینترنتی، بحث حقوق مالکان حقیقی و معنوی و... امتناع میکنند و چرخ تئاتر از حرکت ایستاده است.
در این میان گروههای سینمایی و تصویری با حفظ پروتکلها در حال تولیدند و فقط تئاتر است که از تهی سرشار شده و به جز معدودی اثر که همچنان اجرا میروند، بیشتر چهرههای محبوب تئاتری از رفتن روی صحنه امتناع کرده و به پروژههای تصویری پیوستهاند.
حالا که معیشت تئاتر به خطر افتاده و زنگ خطر شرایط هنرمندان تئاتری چندیاست به آسمان رفته، حمایت رسانهملی می تواند به یاری اقتصاد راکد تئاتر بشتابد و هم با آشتی دوباره مردم با تئاتر امکان رونق بخشی دوباره تئاتر را در روزهای پساکرونا رقم بزند.