بازی‌های رایانه‌ای هر روز بیش از گذشته جای خود را بین گروه‌های مختلف سنی باز می‌كنند. درآمدهای بسیار بالای صنعتی كه به گیمینگ در جهان معروف است موجب شده هر روز بر تعداد فعالان این حوزه پرسود افزوده شود. بسیاری از شركت‌های ‌بنام حوزه فناوری نیز كه پیشتر فعالیتی در این حوزه نداشته‌اند در تلاش برای رقابت و به دست‌آوردن سهم بزرگ‌تری از این بازار پررونق جهانی هستند.
اگرچه این صنعت به خودی خود در مسیر پرشتاب پیشرفت قرار گرفته بود، در ماه‌های گذشته به دلیل عالم‌گیری ویروس كووید-19 و خانه‌نشین شدن مردم در سراسر دنیا، با اقبال بسیار بیشتری نیز روبه‌رو شده است. كاربران ترجیح می‌دهند زمان خود را در شرایط كنونی كه امكان دید و بازدید و مسافرت مهیا نیست در خانه با كنسول‌های بازی یا نرم‌افزارهای بازی رایانه‌ای بگذرانند و سرگرم شوند. بر اساس آمار منتشر شده در منابع رسمی، فقط طرفداران بازی‌های رایانه‌ای آمریكایی در تابستان امسال 2/1 میلیارد دلار برای خرید انواع بازی هزینه كرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد هزینه پرداخت‌شده برای خرید بازی‌ها در خرداد امسال نسبت به زمان مشابه در سال گذشته ۲۶ درصد افزایش یافته است. وضعیتی كه راه را برای فعالیت شركت‌های نوپا در این حوزه نیز هموارتر كرده است.
 برنامه‌ای برای تولید بازی تولید می‌كنیم
علی شكری در خصوص فعالیت‌های شركت نوپایی كه با همراهی دو متخصص دیگر در حوزه بازی‌های رایانه‌ای در كشور تأسیس كرده است، می‌گوید: «ما از حدود دو سال پیش شركت‌مان را تأسیس كردیم و فعالیت جدی و متمركز خود را از حدود یك سال پیش آغاز كردیم. هر سه نفر ما تجربیات خوبی در حوزه‌های مختلف طراحی و توسعه بازی‌ها داشتیم و در همفكری با هم تصمیم گرفتیم شركتی را تأسیس كنیم كه بتواند یكی از مهم‌ترین چالش‌های تولیدكنندگان بازی‌های تصویری را برطرف كند.»
وی در ادامه توضیح می‌دهد: «مجموعه‌هایی كه در زمینه تولید بازی‌های رایانه‌ای و گوشی‌های هوشمند فعالیت دارند معمولا از چند گروه علاوه بر بخش برنامه‌نویسی بازی برای تولید و پشتیبانی بازی تشكیل شده‌اند. بخشی طراحی فضای بازی و جلوه‌های هنری را بر عهده دارد، گروهی مدیریت پروژه را انجام می‌دهند و همه این گروه‌ها در كنار هم در نهایت یك بازی را طراحی و تولید می‌كنند. در این میان فرآیند طراحی فضای بازی مانند فضای شهری، طبیعت یا فضای داخلی ساختمانی كه داستان بازی در آن در جریان است، وقت زیادی از فرآیند تولید و توسعه بازی‌های رایانه‌ای را به خود اختصاص می‌دهد. به ویژه این موضوع برای افرادی كه به صورت انفرادی می‌خواهند بازی تولید كنند چالش بزرگی است زیرا معمولا این افراد با طراحی مجازی فضاها آشنایی كافی ندارند.»
مهندس شكری با اشاره به منحصربه‌فرد بودن ایده‌شان در كشور می‌افزاید: «این چالش موجب شكل‌گیری ایده راه‌اندازی كسب‌وكار نوپای ما شد. تصمیم گرفتیم نرم‌افزارهایی تولید كنیم كه برنامه‌نویسان بازی‌ها بتوانند بازی‌های خود را تولید كنند.»
 بازی در دنیای واقعی
این روزها جلوه‌های بصری بازی‌های تصویری از مهم‌ترین نكات در تعیین كیفیت این بازی‌ها به شمار می‌رود. هر روز بازی‌های جدیدی وارد بازار بازی‌های رایانه‌ای و نرم‌افزاری می‌شوند كه قابلیت‌های تصویری بسیار نزدیك‌ به واقعیت را ایجاد می‌كنند تا بازیكنان بتوانند تجربه بهتری از حضور در فضای آن بازی احساس كنند. مهندس شكری در خصوص نحوه طراحی این فضاها در نرم‌افزاری كه تولید كرده‌اند توضیح می‌دهد: «نرم‌افزار ما وظیفه ساخت دنیای مجازی براساس طرحی مدنظر كاربر را بر عهده دارد. كاربران نقطه جغرافیایی مورد نظر خود را به ما معرفی می‌كنند و ما با نرم‌افزاری كه طراحی كرده‌ایم تمام اجزای آن فضای شهری یا طبیعت، انسان‌ها و... را بر اساس تصاویر واقعی ماهواره‌ای و اطلاعات موجود در مورد آن منطقه در شبكه‌های اطلاعاتی با كمك هوش مصنوعی و پردازش تصاویر ماهواره‌ای تولید می‌كنیم. در حقیقت با این كار بستری را برای فرد یا شركت توسعه‌دهنده بازی آماده می‌كنیم كه در آن برنامه بازی خود را پیاده‌سازی كند.»
وی در ادامه تصریح می‌كند: «ویژگی مهم این نرم‌افزار این است كه تمام این جزئیات را در یك بازه زمانی پنج تا شش ساعته به‌صورت خودكار برای كاربر آماده‌سازی می‌كند و این موضوع می‌تواند صرفه‌جویی زمانی و تجربه تصویری بسیار قابل قبولی را برای كاربر ایجاد كند.»
مهندس شكری در خصوص فعالیت‌های مشابه سایر شركت‌ها در كشور می‌افزاید: «ما تقریبا یكی از معدود مجموعه‌های نوپا در زمینه طراحی فضای بازی‌های رایانه‌ای و آنلاین در سطح جهان هستیم. در كشور نیز تنها تولیدكننده نرم‌افزار طراحی فضای بازی به شمار می‌رویم.
به‌طور كلی به دلیل این كه حوزه بازی‌ها در كشور بازار محدودی دارد، شركت‌های زیادی در این زمینه فعالیت نمی‌كنند. به همین خاطر ما خودمان را به بازار داخلی محدود نكردیم زیرا حوزه نرم‌افزار و فناوری اطلاعات به دلیل ویژگی‌ها و انعطاف‌پذیری بالایی كه دارد محدودیت زمانی و مكانی ندارد و فرقی نمی‌كند شما از ایران سفارش بگیرید یا كشوری در آسیا یا اروپا.»



ایران می‌تواند یكی از قطب‌های اصلی برنامه‌نویسی باشد
مدیرعامل این شركت نوپا در خصوص میزان فعالیت‌شان در بازارهای جهانی تصریح می‌كند: «كیفیت تصویری محیطی كه در نرم‌افزار ما تولید می‌شود در حد كیفیت بازی‌های بسیار باكیفیت است و در سطح AAA طبقه‌بندی می‌شود. به همین جهت موفقیت خوبی در جذب مشتری در بازار جهانی در مدت زمان كوتاه فعالیت شركت داشته‌ایم. بیشتر مشتریان‌مان از خارج از كشور هستند و در مقابل 4000‌مشتری خارجی فقط یك نهاد داخلی به ما سفارش كار داده است.»
مهندس شكری در پاسخ به پرسش جام‌جم در خصوص علت پیشرفت نه چندان مطلوب كشور در حوزه بازی‌های رایانه‌ای با وجود افراد بسیار متخصص و توانمند در این حوزه در كشور می‌گوید: «مشكل حوزه بازی در كشور ما نبود دانش و فناوری مورد نیاز برای طراحی بازی‌های باكیفیت نیست. متأسفانه به دلیل ضعف قانون حمایت از حقوق مؤلفان، تولید بازی بازگشت مالی مناسبی نخواهد داشت. به همین خاطر بسیاری از برنامه‌نویسان حرفه‌ای كشور ترجیح می‌دهند در همكاری با شركت‌های بزرگ خارجی در این حوزه فعالیت كرده و بازی خود را وارد بازار جهانی كنند.»
وی در ادامه در خصوص ظرفیت بالای توسعه صنعت بازی در كشور بیان می‌كند: «به عقیده من كشور این قابلیت را دارد كه به یكی از قطب‌های اصلی حوزه فناوری اطلاعات و برنامه‌نویسی نرم‌افزار تبدیل شود. ویژگی‌های منحصر به فرد این حوزه مثل محدودنبودن به زمان و مكان خاص و نداشتن محصول نهایی فیزیكی كمك می‌كند كه كسب‌وكارهای این حوزه حتی در شرایط خاص مانند تحریم یا حتی همه‌گیری‌های عظیم جهانی مانند كرونا كه بسیاری از صنایع را با مشكلات جدی روبه‌رو كرد، فرصت خوبی برای رشد و توسعه به دست بیاورند.»
به گفته شكری، تبدیل شدن به قطب برنامه‌نویسی و نرم‌افزار دو ویژگی مهم نیاز دارد؛ اول نیروی متخصص و ماهر و دوم زیرساخت‌های مناسب ارتباطی و اینترنتی است. وی در این رابطه توضیح می‌دهد: «ما تعداد بسیار زیادی نیروهای متبحر و متخصص در این حوزه در كشور داریم. از آنجا كه این روزها شاهد كاهش چشمگیر ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی هستیم، ایران برای سرمایه‌گذار خارجی یكی از بهترین بسترها برای راه‌اندازی شركت‌های بزرگ نرم‌افزاری و واقعیت مجازی است. زیرا با مبالغ بسیار كمتری می‌توانند خدمات بسیار باكیفیتی را از متخصصان ما دریافت كنند. اما زیرساخت ارتباطی مناسب و قدرتمندی كه بتواند پاسخگوی چنین فعالیت‌های بزرگی در كشور باشد فراهم نشده است. در صورتی كه توجه به این حوزه و سرمایه‎‌گذاری برای توسعه آن در كشور می‌تواند ارزآوری بسیار قابل توجهی را حتی با وجود تحریم‌ها فراهم كند.»
این متخصص حوزه بازی‌های رایانه‌ای می‌افزاید: «استفاده از ظرفیت پارك‌های علم و فناوری، مراكز رشد و شتاب‌دهنده‌ها در كنار بهبود زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنتی كشور می‌تواند به رشد این حوزه كه ظرفیت بالایی برای اشتغالزایی نخبگان و ارزآوری برای كشور دارد، كمك شایانی كند.»




مسیر غیرشفاف مالی بین‌المللی، مانع رشد كسب‌وكارهای نوپا
در شرایط كنونی كشور، ورود به بازارهای جهانی به‌دلیل ارزآوری می‌تواند مقصد مناسبی برای محصولات ایرانی محسوب شود، اما مشكلات ناشی از وضع تحریم‌ها علیه كشور به دلیل مشكلاتی كه در ارتباطات بین‌المللی تجاری كشور به وجود آورده است، شركت‌ها را با چالش‌های جدی برای ورود به بازار جهانی روبه‌رو كرده است.
از مهندس شكری در خصوص تأثیر این شرایط بر توسعه كسب‌وكار نوپایشان می‌پرسیم. وی در پاسخ می‌گوید: «حوزه كاری ما به‌دلیل این كه محصول نهایی فیزیكی نداریم راه را برای همكاری‌های بین‌المللی حتی با وجود تحریم‌ها باز می‌كند. البته ما نیز مانند بسیاری از شركت‌های دیگری كه فعالیت‌های بین‌المللی داشته‌اند تحت اثرات منفی این شرایط قرار گرفته‌ایم. اگرچه اغلب شركت‌های كوچك با كمك واسطه‌هایی فعالیت‌های خود را دنبال می‌كنند، واقعیت این است كه اگر شركتی بخواهد فعالیت‌هایش را توسعه دهد و با شركت‌های بزرگ بین‌المللی همكاری داشته باشد، به دلیل محدودیت‌های بسیاری كه از داخل و خارج برای برقراری ارتباطات بین‌المللی از مسیرهای رسمی وجود دارد با مشكلات زیادی روبه‌رو خواهد شد. این موضوع در خصوص مسیر نقل و انتقالات مالی نیز وجود دارد.»
مدیرعامل این شركت نوپا در ادامه تصریح می‌كند: «ما در ارتباط با مشتریان كوچك خارجی كه خیلی در قید قراردادهای رسمی و مسیرهای مالی شفاف نیستند و بیشتر كیفیت خدمات برایشان حائز اهمیت است، توانسته‌ایم مانند بسیاری دیگر از صنایع كوچك و بزرگ كشور مسیرهای با واسطه‌ای ایجاد كنیم. اما همكاری با شركت‌های مطرح و بزرگ بین‌المللی نیازمند ارتباط رسمی و مسیرهای مالی شفاف است و عملا نمی‌توانیم وارد همكاری با این مجموعه‌ها شویم. ما در همین مدت مذاكراتی برای قرارداد بزرگی با شركت هواپیماسازی بوئینگ و حتی ناسا داشتیم كه می‌توانست ارزآوری بسیار خوبی به همراه داشته باشد اما متأسفانه به همین دلایل موفق به عقد قرارداد نشدیم.»
شكری با اشاره به محدودیت‌های فعالیت‌‌های كسب‌وكاری در مسیرهای غیرشفاف مالی و كاری می‌افزاید: «مهم‌ترین ضربه‌ مسیرهای كاری و مالی و غیرشفاف این است كه مانع توسعه فعالیت‌های كسب‌وكارها می‌شود. همه ما از این مسیرهای واسطه‌ای جایگزین فقط برای تداوم فعالیت‌های كسب‌وكارمان استفاده می‌كنیم و این جریان می‌تواند بسیاری از كسب‌وكارهای نوپا را دچار ركود كند. به همین علت همه تلاشمان را معطوف به تولید محصولات جدید و به‌روز كرده‌ایم كه به محض این كه مسیر جدیدی برای ادامه فعالیت پیدا كنیم، آماده باشیم و تازه در آن زمان نخواهیم به فكر توسعه محصولات جدید باشیم.»