بررسی طرح اصلاح قانون آیین‌نامه داخلی مجلس در دستورکار جلسات هفته آینده کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس قرار دارد. این طرح چه ویژگی‌هایی دارد؟
این طرح به اصلاح آیین‌نامه داخلی مجلس اختصاص دارد که ده اولویت برای آن مشخص شده است. این طرح در کمیسیون مربوط به بحث و بررسی گذاشته شده و تلقی ما این است اگر این اصلاحات صورت گیرد، روند کار مجلس شکل و صورت بهتری پیدا خواهد کرد. از ابتدا تاکنون یکی از ایراداتی که به روند کار مجلس گرفته می‌شد بحث اداره مجلس است. شیوه اداره شایسته‌تر مجلس هم به اصلاح آیین‌نامه داخلی بر می‌گردد. با توجه به این مهم 10بسته پیشنهادی در کمیسیون آیین‌نامه تدوین شد. کمیسیون آیین‌نامه داخلی تنها کمیسیونی است که همان روز ابتدایی شروع مجلس تشکیل شد. یکی از موضوعات مهم این است که آیین‌نامه داخلی ما باید با تغییراتی همراه باشد. البته یکی از پیشنهادها در صحن علنی مجلس رای نیاورد. هر گونه اصلاحی در آیین‌نامه نیاز به دو سوم آرای نمایندگان دارد.
 دلیل مخالفت نمایندگان با این بسته پیشنهادی چه بود ؟
شاید یکی از دلایل آن این بود که برخی نمایندگان تصور می‌کردند اختیارات آنها محدود می‌شد. این بسته پیشنهادی بیشتر کمیسیون‌محور بود و این باعث می‌شد نمایندگانی که بیشتر تمایل داشتند در صحن درباره طرح صحبت کنند با توجه به این پیشنهاد دیگر این امکان را پیدا نمی‌کردند. این بسته پیشنهادی مبتنی بر این بود که در مورد طرح‌ها و لوایح بیشترین تصمیم با کمیسیون بود تا صحن. به این معنا که در کمیسیون‌ها طرح‌ها مورد بررسی و کارشناسی قرار می‌گرفت و بعد به صحن می‌آمد. الان اگر گزارشی وارد صحن می‌شود ابتدا سراغ نظرات و پیشنهادهای نمایندگان می‌روند و بعد سراغ طرح. در چنین فرآیندی طبعا ممکن است نمایندگان پیشنهادهایی مطرح کنند که حتی اصل طرح هم زیر سوال رود یا به عبارتی طرح با تغییراتی مواجه شود که با طرح اصلی تفاوت‌های بسیاری داشته باشد. طبعا این روند سبب خواهد شد نظرات کارشناسانه کمیسیون چندان مورد لحاظ و توجه قرار نگیرد. به هر صورت این پیشنهاد رای نیاورد. یکی از بسته‌های پیشنهادی ما بحث شفافیت آراست. این پیشنهاد وارد دستور کار هیات‌رئیسه شد تا مراحل قانونی آن طی شود و بعد در صحن مورد بررسی قرار می‌گیرد. موضوع دیگر، بحث صیانت از نمایندگان است که شامل مواردی است که در کمیسیون مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. البته این موارد جزو پیشنهاد است و هنوز به طرح تبدیل نشده. در مورد این پیشنهاد افرادی مثل آقای غضنفر آبادی و آقای کریمی قدوسی باید در کمیته‌ای که مشخص شده موضوعات و موارد را جمع‌بندی کنند و طرح را به کمیسیون ارائه کنند و در کمیسیون موضوع به بحث و بررسی گذاشته شود.
 هیات نظارت بر رفتار نمایندگان در دوره‌های گذشته عملا کارایی نداشت. آیا آسیب‌شناسی کرده‌اید تا در طرح جدید، نواقص قبلی رفع شود؟
مسلما یکی از دلایل ارائه این بسته پیشنهادی رسیدگی به همین موضوع است. در جلسه‌ای که رهبر معظم انقلاب به صورت ویدئو کنفرانس با نمایندگان مجلس داشتند ایشان بر نظارت بر رفتار نمایندگان تاکید کردند. طبعا این مساله یکی از موضوعاتی است که باید از سوی نمایندگان مورد توجه قرار گیرد. به همین خاطر است که موضوع نظارت بر رفتار نمایندگان جزو یکی از موارد ده‌گانه‌ای است که در بسته پیشنهادی به آن اشاره شده است و می‌خواهیم تغییراتی در طرح قبلی ایجاد کنیم. به این معنا که از روند قبلی موضوع نظارت بر رفتار نمایندگان رضایت کافی نبوده و با این شرایط باید عوض شود. در مورد قوانینی که در آیین‌نامه قرار است تصویب کنیم تلاش بر این است به گونه‌ای جامع و مانع باشد تا در مجلس دوازدهم دیگر نیازی به تغییر آن نباشد و در هر دوره‌ای از مجلس نخواهند به صورت سلیقه‌ای موضوع را پیش ببرند.
 چرا هیات نظارت را با مسائلی نظیر شفافیت مالی در یک طرح جمع کرده‌اید. اگر جداگانه می‌پرداختید بهتر نبود؟
بحث شفافیت ابعاد مختلف دارد که شامل شفافیت مالی، سفرها،‌ مذاکرات، آرا و هزینه‌ها، مکاتبات و... می‌شود. باید به این موضوع هم توجه شود که رای آوری هر کدام از این پیشنهادها نیازمند دو سوم آرای نمایندگان است. پیشنهاد قبلی مبنی بر افزایش کارآمدی مجلس چون دو سوم آرا را نداشت رای نیاورد. بنابراین اگر بنا باشد همه در قالب یک طرح ارائه شود و رای نیاورد طبعا کار به مشکل می‌خورد و به طور کامل از دستور کار مجلس خارج خواهد شد. طبعا بنا هم بر این است وقتی روی آن کار کارشناسی می‌شود به گونه‌ای ارائه شود که رای بیاورد.
 در این طرح بیشتر به دنبال حمایت از نمایندگان هستید یا شفاف کردن فعالیت نماینده‌ها برای مردم؟
البته باز هم این نکته را متذکر شوم با این که در کمیسیون طرح‌ها مورد بررسی قرار گرفت، اما به هر حال طرح ناقصی است و هنوز کامل نشده. یکی از اهداف اصلی این طرح، بحث افزایش کارآمدی مجلس است. به اعتقاد من در بحث کارآمدی اول باید کمیسیون‌محور باشیم تا صحن‌محور. از این رو به گمان من بحث کارآمدی مجلس بیش از دیگر موارد در این باره اهمیت دارد. به این معنا که نمایندگان بیش از گذشته نسبت به رایی که از مردم گرفتند و طرح و لایحه‌ای که به مجلس ارائه می‌شود، احساس مسؤولیت کنند.
 شفافیت اموال که در این طرح آمده، آیا چیزی فراتر از قانون شفافیت مالی مسؤولان است؟
به نوعی شاید بتوان گفت مکمل آن است. در بحث شفافیت مالی مسؤولان، سایتی تعبیه شده و آنها وارد آن سامانه می‌شوند و اموال خود را توضیح می‌دهند. شفافیت اموال نمایندگان بیشتر مربوط به حین انجام وظیفه آنان است. مثلا بحث شفافیت در سفرهای نمایندگان یکی از موضوعاتی است که در این بسته پیشنهادی درباره آن بحث و بررسی صورت گرفته است. طبعا باید مشخص شود سفرهای نمایندگان به کشورهای خارجی به چه دلیلی و با چه هزینه‌هایی و با چه همراهانی صورت گرفته و در این‌باره هم باید گزارشی ارائه شود. موضوع دیگر شفافیت مذاکرات است. در حال حاضر مذاکرات صحن علنی پخش می‌شود با این وصف موضوع شفافیت مباحث نمایندگان در کمیسیون‌های تخصصی تاکنون مطرح نبوده و طبعا باید به این بحث هم توجه کرد. موضوع دیگر، بحث هیات رئیسه و سفرهای رئیس مجلس است. در این زمینه هم بحث شد که هزینه‌های این سفرها هم مشخص و به صورت شفاف ارائه شود. مهم‌تر از آن بحث گزارش شفافیت است که باید به اطلاع عموم مردم برسد.
 در مجلس قبلی حدود ۷۰نماینده به دلیل پرونده‌های اقتصادی رد صلاحیت شدند. آیا طرح فعلی می‌تواند مانع تکرار چنین اتفاقاتی باشد؟
برای این‌که دیگر شاهد چنین مواردی نباشیم باید بحث نظارت بر رفتار نمایندگان را جدی‌تر بگیریم. هر چقدر بحث نظارت با تاکید بیشتری صورت گیرد و موضوع شفافیت هم پیگیری شود به نظر می‌رسد کمتر با موضوع رد صلاحیت نمایندگان به دلیل پرونده‌های اقتصادی روبه‌رو می‌شویم.
 در طرح جدید اهمیت زیادی به نقش مردم در نظارت بر رفتار نماینده‌ها داده شده است. در این زمینه توضیح دهید.
به هرحال نماینده به‌واسطه رای مردم وارد مجلس شده و این جزو حقوق مردم است که بدانند نمایندگان آنها تا چه اندازه در مجلس فعالیت دارد و آیا در روند ارائه طرح‌ها و لوایح به مجلس و بحث و بررسی درباره آن فعالانه شرکت می‌کند و نظارت بر عملکرد هیات‌های اجرایی دارند یا خیر؟ مردم باید بدانند آیا نمایندگان‌شان کارآمد هستند و آیا از فعالیت او راضی هستند تا در دوره بعدی به او رای بدهند.

 دارایی و اموال نماینده و اقوامش (پدر، مادر، فرزندان، خواهر و برادر) در سامانه مربوط ثبت می‌شود تا کاملا شفاف در منظر دید عموم قرار گیرد.
 علاوه بر سفرهای کاری و مأموریت‌ها، سفرهای شخصی نمایندگان به خارج از کشور نیز باید در سامانه اطلاع‌رسانی ثبت شود.
 در طرح جدید حدود هدایای متعارف و نامتعارف تعیین خواهد شد. دریافت هدیه از سوی نماینده باید در سایت اعلام تا میزان همه هدایا مشخص شود.
 اگر دستگاهی علیه نمایندگان شکایتی را مطرح کرد و این شکایت وارد نبود و جنبه تضعیف جایگاه نمایندگان را داشته، هیات نظارت به درخواست نماینده می‌تواند وارد طرح دعوی شده و از حقوق نماینده دفاع کند.
 سایتی در اختیار مردم قرار می‌گیرد تا هر شکایت و هر اطلاعاتی از نمایندگان مجلس را در اختیاردارند به‌صورت محرمانه در سایت بارگذاری کنند تا موردبررسی قرار گیرد.