تعطیلات جدید کرونایی فرصت طلایی برای مطالعه کتابهایی است که مدتها در حسرتشان بودیم
در خانه بخوانیم
حالا درست یکسال از شایع شدن ویروس کرونا در چین و موج خبرهایی که از این ویروس و آمار مبتلایانش منتشر شد، میگذرد. هرچند هنوز یکسال نشده که اولین نمونههای این ویروس در ایران مشاهده شد ولی دیگر همه ما به زندگی در روزگار کرونا عادت کردهایم و یک ترس به حاصل جمع ترسهایمان اضافه شده و آن هم ترس ابتلا به ویروس کرونا است. ابتدا پذیرفتن آن برایمان سخت بود ولی حالا که بیش از 9 ماه از زندگی با آن میگذرد بسیاری از قواعد تحمیلی این ویروس برای مصونیت بیشتر از آن را پذیرفتهایم. ماسک زدن و شستوشوی مداوم دستها و ضدعفونی کردن محیط و از همه سختتر محدودیت در روابط، بخشی از قواعد و دستورالعملهایی است که برای مقابله با این ویروس توصیه میشود تا بتوان در برابر آن مقاومت کرد و میزان ابتلا و درگیری را کاهش داد. تعطیلی عمومی دو هفتهای از ابتدای آذر و خانهنشینی اجباری برای حفاظت در برابر این ویروس، چهار روزی است که آغاز شده و احتمالا هرکسی به سبک و سیاق خودش دنبال راهی برای پرکردن اوقات خانهنشینی است. قفسه کتاب هم برای این روزها توصیههایی دارد که خب همراهان همیشگی میتوانند این پیشنهادها را گوشه ذهنشان داشته باشند و البته این پیشنهادهای بیشتر در حکم جرقه و تلنگرند و هرکس به فراخور حال خودش میتواند آن را شخصیسازی و به آن عمل کند. البته میدانیم که «کتاب گران است»، «زندگی سخت است»، «ایآقا دلت خوش است» و... کلی از این تکه کنایهها، ولی خب شما اگر قرار بود در این 14 روز در محل کار حاضر شوید احتمالا باید مبلغی را بابت هزینه رفت و آمد در نظر میگرفتید، حالا همان مبلغ را بابت تهیه یک کتاب (نسخه کاعذی) تا چند جلد کتاب (نسخه الکترونیک) پرداخت کنید و ساعات خانهنشینی را به مطالعه و خواندن آغشته کنید و لذتش را ببرید. ضمنا دقت داشته باشید که نگفتم از هزینه بستههای سرسامآور اینترنت تلفن همراهتان بزنید، بلکه گفتم از محل هزینه رفت و آمدتان به محل کار بابت کتابها خرج کنید و در این دو هفته با آن خلوت کنید. تلویزیون هم ببینید، فیلم سینمایی هم تماشا کنید، پیتزا و پیراشکی و نان خانگی هم درست کنید و تا لنگ ظهر بخوابید، ولی آن وسطها کتاب هم بخوانید. حالا ما دیدیم در این فرصت بهترین کار این است که کتابهایی را برای نمونه به شما پیشنهاد کنیم که شاید در روزهای عادی که گرم کار و تلاش هستیم نتوانیم سری به آنها بزنیم.
یونس فردوس روزنامهنگار
مجموعه چندجلدی هری پاتر از آن کتابهایی است که احتمالا نه فقط مخاطب نوجوان، بلکه مخاطب کهنسال را هم سخت شیفته و درگیر خود کند. بهخصوص اگر یک ترجمه خوب و موقعیت مناسب (مثلا یک مبلی که بتوان راحت رویش لم داد و چای تازهدم و دبش جلوی دستمان باشد) داشته باشیم دیگر مانعی جلوی راهمان نیست و میتوان در این دو هفته که البته چند روز از آن را پشت سر گذاشتهایم، حسابی هری پاتر خواند و کیف کرد. حتی اگر خوب بخوانیم که توقعی جز این هم نمیرود، شاید در همین مدت بتوان یک دوره هری پاتر را خواند و در آزمون ورودی مدرسه جادو و... شرکت کرد. در هر صورت این موقعیت خوبی است که در این فصل پاییز ایجاد شده تا این مجموعه را اگر نخواندهایم و به فانتزی و این گونه ادبی علاقه داریم مطالعه کنیم. (هرچند که هموطنان ما درگیر بیماری کرونا هستند و کادر درمان هم خستگیناپذیر در خط اول مبارزه با کرونا ایستادهاند و نمیتوان خیلی از این موقعیت لذت برد، چون دردی در همین نزدیکی هست که فراموش کردنش راحت نیست، ولی میتوانیم با ماندن در خانه زنجیره شیوع این بیماری را قطع کنیم و به هموطنان خود کمک کنیم، پس خواندن یکی از سرگرمیهایی است که میتواند ما را به ماندن در خانه ترغیب و یاری کند.)
با مطالعه پدر و مادر شویم!
فرزندی در راه دارید؟ میخواهید با یاری خدا صاحب فرزند شوید و لقب پدر یا مادر را یدک بکشید؟ تربیت نور دیدهتان برایتان مهم است؟ و کلی از این سؤالها به سبک و شیوه تبلیغات بازرگانی تلویزیونی درباره فرزندآوری قرار است به معرفی یک کتاب منجر شود پس با ما بمانید! مجموعه چند جلدی «من دیگر ما» را که احتمالا خیلیها نامش را شنیدهاند و اگر شما از آن دستهای هستید که نام این کتاب را نشنیدهاید حالا به واسطه همین چند خط نام آن را شنیدید و خواندید و بهانهای وجود ندارد. این مجموعه که نوعی درسگفتار محسن عباسی ولدی است بیشتر به شیوههای تربیت فرزند پرداخته و پرسشهایی مطرح کرده و پاسخهایی به آنها داده که مخاطب را در مسیر شناختن ابعاد مختلف یک کودک و زیست او قرار میدهد. البته در این موضوع کتابهای زیادی هست که میتوانید به آنها رجوع کنید، ولی گفتیم برای شروع آن هم در این تعطیلات کرونایی بد نیست با این مجموعه شروع کنید و پلههای بعدی را خودتان یکی بعد از دیگری پشت سر بگذارید.
خواندن این کتاب که در چند جلد نوشته شده و یک جلد ضمیمه هم درباره اهمیت بازی با کودکان دارد در فرصت تعطیلی و خانهنشینی از آن اتفاقاتی است که معمولا در اتفاقات روزمره کمتر فرصت خواهیم کرد پس چه بهتر حالا که باید در خانه بمانیم خودمان را با این کتاب سرگرم کنیم.
فارسی شکر است
حتی اگر ما یادمان رفت شما یادتان نرود. آثار کهن و کلاسیک زبان فارسی را هم میتوانید در این روزها بخوانید و کامتان را شیرین کنید. اگر دوست دارید شعر بخوانید که اصلا نام نمیبریم تا دلتان بخواهد اثر وجود دارد که بتوانید یکی از آنها را انتخاب کنید و در کمال آرامش بخوانید، ولی اگر دوست دارید نثر بخوانید میتوانید سراغ آثاری مانند «سمک عیار» یا «تاریخ بیهقی» بروید. سمک عیار را از این لحاظ گفتیم که یکی از اولین نمونههای نثر بلند فارسی است که بسیاری آن را قدیمیترین نمونه رمان فارسی میدانند که در کنار شرح اتفاقات داستان، زندگی و آداب و رسوم آن زمانه نیز بازگو شده و تصویری از روزگار خود به مخاطب ارائه میدهد.
صرف کنید!
خانهنشینی دولا دولا نمیشود! بله، بله، خیلی خب! خودمان میدانیم شترسواری دولا دولا نمیشود، ولی گفتیم ضربالمثل را به نفع این روزها مصادره کنیم تا بتوانیم از این مسیر به شما کتاب پیشنهاد کنیم. اصلا چه خبرتونه؟! گیریم ما یک ضربالمثل را اشتباه نوشتیم یا به کار بردیم، انقدر جار و جنجال نداره که، همیشه شعبون یکبار هم رمضون!
القصه... حالا که قرار شده در خانه بمانیم و با این خانهنشینی گوشهای از کار را بگیریم تا کادر درمان کمتر زیرفشار قرار بگیرند، بالاخره باید چیزی به این شکم وصله کرد که آرام بگیرد یا نه؟! گفتیم مثلا خواندن و به کار بستن دستورالعملهای «کتاب مستطاب آشپزی» اثر مرحوم نجف دریابندری را به شما توصیه کنیم تا همینطور که مثل دسته گل در خانه نشستهاید از غذاهای معرفی شده در این کتاب هم استفاده کنید و توأمان افعال خواندن و خوردن را صرف کرده باشید. تا یادم نرفته بگویم که این کتاب ضریب دو دارد؛ یعنی هم دستورالعملهای آزمایش شده توسط نویسنده را با خیال راحت به کار میبندید و هم از نثر دلچسب و جذاب مرحوم دریابندری سیر میشوید، اینطور بگویم که نثر و قلم نویسنده این قدرت را دارد که شما را به یکی از علاقهمندان پر و پا قرص آشپزی تبدیل کند. نگید نگفتی!
این کتاب را هم شاید در دیگر موقعیتهای سال که خسته و کوفته از سرکار میرسید و دنبال سرهم کردن یک غذا به سبک تبلیغات تلویزیونی هستید، نتوانید بخوانید، چون بالاخره پخت یک غذای جدید آن هم از روی کتاب فراغتی میخواهد که همیشه در دسترس نیست، پس در خانه بمانید، بخوانید، بپزید و میل کنید.
با آدمهای مهم معاشرت کنید
یادتان باشد قرار نیست هرچیزی را که شروع میکنید حتما در این فرصت دو هفتهای تمام کنید، بلکه این پیشنهادها و توصیهها از این باب است که خواندن را شروع کنید و با مطالعه و کتاب رفاقت کنید. برای همین ممکن است کتابی را مدتها باشد که بخواهید بخوانید، ولی موفق نشده باشید، اما در این موقعیت میتوانید خواندنش را شروع کنید و بعد از این زمان هم ادامه بدهید.
خاطرات روزنوشت آدمهای مهم از آن کتابهایی است که خواندنشان نیاز به حوصله دارد، ولی اگر این حوصله را بدهید نتیجهای میگیرید که با هیچچیز قابل مقایسه نیست. برای همین میتوانید از امروز سراغ یکی از آنهایی که دلتان میخواسته یک روزی بخوانیدشان بروید و روزنوشتهایش را بعد از تعطیلات هم ادامه بدهید. مثلا روزنوشتهای مرحوم هاشمی رفسنجانی یا روزنوشتهای اسدا... علم (وزیر دربار پهلوی) از کتابهایی است که اگر به این گونه ادبی و تاریخی، روزنوشت، علاقه دارید میتوانید بخوانید و در جریان اتفاقات و حتی پشت پرده اتفاقات تاریخی قرار بگیرید. روزنوشتهایی که برای ثبت در تاریخ نوشته شدهاند و امروز روایت متفاوتی از زمانه خود را بازگو میکنند. در واقع این کتابها این فرصت را برای خوانندهاش فراهم میکند که با یک آدم مهم در تاریخ معاشرت کند به واسطه کلمات!
رمانخانه
گمان کردید ما گزارشمان را میبندیم بدون اینکه اشارهای به رمانها و داستانها کرده باشیم. البته که بالاتر درباره هری پاتر حرف زدیم، ولی خب آن را برای نوجوانها و علاقهمندان به سرگرمی معرفی کردیم، اما برای آنهایی که مشتاق و مخاطب آثار مشهور و مهم ادبیات جهان محسوب میشوند توصیه و برنامه دیگری داریم.
احتمالا هرکدام از ما گوشه کتابخانه و قفسهمان یک رمان چند جلدی شاخص از ادبیات جهان داریم که منتظر و مترصد فرصتی هستیم که دست بگیریم و دور از هیاهوی اطرافمان بخوانیم و در جهان کلماتش غرق شویم. هرکداممان هم یک علاقهمندی و دلبستگی داریم. یکی دوست دارد «دُن آرام» آقای شولوخوف را بخواند و دیگری دلش میرود برای «خانواده تیبو» آقای دوگار که مرحوم ابوالحسن نجفی آن را ترجمه کرده است. حالا این تعطیلات این فرصت را برایمان فراهم کرده که بخوانیم. میتوانیم در یک برنامهریزی منسجم و هدفمند به این آرزوی قدیمی جامه عمل بپوشانیم و یک کتاب از فهرست خواندنیهایمان کم کنیم.
برای مثال همین دو کتابی که بالاتر نام بردم را در نظر بگیرید. دُن آرام حدود 2000 صفحه و خانواده تیبو حدود 2400 صفحه است. به طور میانگین با خواندن بین 150 تا 180 صفحه در روز میتوانید (این رقم برای موقعیتی که در خانهاید و وقتتان بازتر است عدد پیچیده و بزرگی نیست) یکی از این دو کتاب را در همین فرصت بخوانید.
حالا این دو کتاب که مثال زدیم از آثار بزرگ و طولانی ادبیات جهان است (بعد از «جنگ و صلح» و «در جستجوی زمان از دست رفته») و کتابهای دیگر این حجم و اندازه نیستند و راحتتر میتوان تمامشان کرد. در مجموع حالا فرصت خوبی است تا کتابهایی که به دلیل طولانی بودن از خوانده شدن محروم ماندهاند را بخوانیم و کارشان را یکسره کنیم تا بتوانیم برای خرید کتابهای بعدی عذاب وجدان کمتری داشته باشیم.
بیایید «اسمشو نبر» بخوانیم
بالاتر گفتیم هری پاتر از آن کارهایی است که مخاطب کهنسال را هم میتواند جذب خودش کند و بیراه هم نگفتیم. حالا میخواهم یک کتاب معرفی کنم که این بار مخاطب جوان را به خودش جذب خواهد کرد. ممکن است از همین الان این علامت سؤال بالای سرتان ایجاد شده باشد که مگر چه موضوع کتاب چیست که ممکن است جوانها را به خودش جذب نکند؟ صبور باشید عرض خواهم کرد.
«اسمشو نبر!» از آن موضوعاتی است که به هر جوان و نوجوان و به طور کلی جماعت نسل جدید که بگویی سریع بدون اطلاع با پیشداوری در برابرش گارد میگیرند و خودشان را با جوابی در این مایهها که این موضوع برای روزها کوری و پیری است خلاص میکنند و عطای خواندنش را به لقایش میبخشند و یا علی از تو مدد!
جناب اسمشو نبر یا همان تاریخ از آن دسته موضوعاتی است که خشک و خشن لقب خوبی است برایش، ولی خب همیشه اینطور نیست و بیاییم چشمهایمان را بشوییم و جور دیگر ببینیم! مورخان و نویسندگانی هم هستند که جور دیگر نوشتهاند و خواندن تاریخ را برایمان تبدیل به یک کار لذتبخش کردهاند. مثلا همین جناب محمدعلی موحد که آثار بسیاری در باب مولوی و شمس و متون کهن عرفانی از خود بهجا گذاشتهاند گزارشی درباره نفت و ماجرای ملی شدن آن دارند که الحق آنقدر جذاب و گیرا نوشته شده که بعید است بخوانید و خوشتان نیاید. آن وقت است که با خودتان میگویید خوب شد نذاشتم برای روزگار پیری و کوری و در همین عهد شباب خواندم که اگر چنین میکردم از جمله پشیمانها بودم که پشیمانی سودی ندارد.
«خواب آشفته نفت» برای ما که زندگیمان آغشته به نفت است حتما یک کتاب مهم است و البته پیر و جوان هم ندارد همه باید تاریخ بخوانند.