فیلترینگ اینستاگرام هم رنگ واقعیت گرفت
عاقبت «گرام»ها یكی می‌شود؟
اینستاگرام یكی از شبكه‌های مجازی محبوب میان كاربران ایرانی است كه اكثر مخاطبان آن جوانان هستند. این شبكه اجتماعی، یك رسانه عكس‌محور است كه امكان به اشتراک گذاری تصویر را برای كاربران فراهم می‌كند. اینستاگرام در مدت كمی توانست بیش از 400میلیون كاربر فعال به خود جذب كند و تابستان امسال خبر رسید تعداد كاربران این رسانه از یك میلیارد نفر گذشت. نكته جالب‌تر ماجرا این است كه از این یك میلیارد نفر كاربر فعال اینستاگرام، بیش از 25 میلیون نفر ایرانی هستند. این روزها اما شایعاتی مطرح می‌شود که از احتمال محدود شدن دسترسی به اینستاگرام خبر می‌دهد. سوال اما این است نقاط قوت و ضعف اینستاگرام از دیدگاه موافقان و مخالفان آن چیست؟ آیا با فیلتر شدن این شبكه اجتماعی تغییری در تعداد كاربران ایرانی آن می‌كند؟
داستان اینستاگرام و کلاهبرداران
اوایل تیرماه امسال بود كه اولین زمزمه‌های جدی فیلتر شدن اینستاگرام مطرح شد و شایعات رنگ و بوی جدی گرفت. خبر رسید به دلیل كلاهبرداری عده‌ای از كاربران در فضای مجازی، فیلترینگ اینستاگرام در دستور كار دادستانی قرار گرفته است. حدود دو ماه بعد سید ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای‌عالی فضای مجازی در مصاحبه‌ای اعلام كرد اگر اینستاگرام با ما همكاری نكند، به عاقبتی شبیه تلگرام دچار می‌شود. چندی بعد وزیر ارتباطات، محمدجواد آذری‌جهرمی در توییتی نوشت: پیگیری برای فیلتر سرویس‌های مختلف اینترنتی یك موضوع قدیمی است، اما رفع فیلتر توییتر در صف انتظار جلسه كارگروه تعیین مصادیق قرار دارد! این گمانه‌زنی‌ها و رد و قبول شایعات تاكنون ادامه داشت و بالاخره حدود دو روز پیش دبیر شورای عالی فضای مجازی از جایگزینی دو نمونه داخلی برای اینستاگرام خبر داد و گفت: به علت انتقادات فراوانی كه برخی‌ها به این شبكه اجتماعی مطرح می‌كنند، اینستاگرام فیلتر خواهد شد.
مخالفان اینستاگرام چه می‌گویند؟
اینستاگرام به مرور به یك صفحه اجتماعی برای نمایش‌های اشرافی تبدیل شد؛ بسیاری از كاربران این شبكه هر روز عكس‌های متنوعی از مواد غذایی، لباس، مناظر و لحظات خوش زندگی خود را انتشار می‌دهند. از سوی دیگر تمایل به انتشار كالاهای پر زرق و برق هم در اینستاگرام بسیار بالاست و به نوعی رقابت برای نمایش لوكس‌ترین‌ها در صفحات اینستاگرام رواج دارد.
داستان خبرسازی صفحه پولدارهای تهران هم كه این روزها در تمام رسانه‌ها بازتاب داده شد شاید به همین نكته برگردد. مخالفان جدی اینستاگرام اعتقاد دارند كه این رسانه، محلی برای شوآف و تجمل است و اینستاگرام برخی كاربران بی‌ارزش را به سلبریتی‌هایی تبدیل می‌كند كه دیگر خدا را بنده نیستند! نكته دیگری كه آنها مطرح می‌كنند این است كه تمركز روی عكس، به جای متن باعث سطحی شدن اطلاعات و محتوا می‌شود.
این دقیقا مشابه همان نظری است كه كاربران جدی توییتر درباره اینستاگرامی‌ها دارند؛ سطحی‌نگری،تجمل‌گرایی و پوچ‌گرایی در فضایی به نام اینستاگرام.مخالفان همچنین می‌گویند که اینستاگرام برای جلوگیری از فعالیت کلاهبرداران حاضر به همکاری نیست و این مسأله دفاع از حقوق مردم در برابر دزدان اینترنتی را دشوار کرده است.
موافقان اینستاگرام
تا پیش از فیلتر اینستاگرام، فضای شبكه‌هایی مانند توییتر در ایران شاید بكرتر و دست‌نخورده‌تر بود، اما در اینستاگرام همه اقشار و سنین می‌توانند حضور داشته باشند و این فضا را برای شلختگی سنی و آشفتگی مهیاتر می‌كند. این یكی دیگر از نقاط ضعف اینستاگرام است، اما جنبه‌های مثبت این شبكه اجتماعی هم باید دیده شود. در این رسانه صفحات بسیاری با هدف بالا بردن فرهنگ جمعی، معرفی موسیقی‌ها و فیلم‌های خوب، معرفی فضای گردشگری و... وجود دارد.
پایه‌گذاری بسیاری از اتفاقات خیرخواهانه و نیكوكارانه از اینستاگرام بوده است. موافقان معتقدند اینستاگرام یك رسانه است؛ رسانه‌ای برای همه اقشاری كه می‌توانند از طریق آن كالا و خدمات فرهنگی خود را به دست مردم برسانند و جدا از افرادی كه می‌خواهند به هر روشی معروف شوند، افراد بسیاری هم هستند كه با این رسانه كار می‌كنند و درآمد به دست می‌آورند.
آنها از تولیدكنندگان صنایع‌دستی كشور به عنوان یكی از این مصادیق نام می‌برند كه با فیلتر‌شدن این شبكه از نان‌خوردن می‌افتند. نكته دیگری كه آنها مطرح می‌كنند این است كه بزرگ كردن برخی كاربران، ربطی به فضای اینستاگرام ندارد و این مردم هستند كه بسیاری از كاربران فضای مجازی را بی‌دلیل بزرگ می‌كنند.
جایگزین‌های اینستا
ابوالحسن فیروزآبادی از دو شبكه با نام‌های لنزور و جیك و پیك به عنوان جایگزین‌های اینستاگرام نام برده است و معتقد است باید پلتفرم بهتر و كامل‌تری در اختیار مردم قرار گیرد. چون پلتفرمی مثل اینستاگرام متعلق به ده سال قبل است كه تازه به نتیجه رسیده است. در عین حال، چیزی كه ما الان ارائه كنیم سه سال دیگر به نتیجه می‌رسد و بالغ می‌شود.
لاجرم تا آن زمان، چیزی كه ما ارائه كنیم نسبت به اینستاگرام خیلی بهتر خواهد بود. اما این دو نرم‌افزار همراه چیست؟ النزورب و اجیك و پیكب از سال‌ها قبل به عنوان یك سرویس اشتراك عكس راه‌اندازی شدند.
طراحی استاندارد قالب گرافیكی و تناسب آن با موضوع برنامه، نكته مثبت این نرم‌افزارهاست. به غیر از موارد ظاهری، از لحاظ دسترسی سریع به همه قسمت‌ها و استفاده راحت از سایر امكانات نیز، نكات فنی لازم از سوی تولیدكنندگان رعایت شده و نسخه‌های اپل و اندرویدی هم دارند، اما آیا با توجه به مشكلاتی كه برای تلگرام و جایگزین‌های آن پیش آمد،جایگزین پیدا‌كردن برای اینستاگرام هم همان مصائب را به‌دنبال دارد یا مسیر آن متفاوت
خواهد بود ؟
