حاشیه امن فضای مجازی
دکتر امان‌ا... قرایی‌مقدم جامعه‌شناس
از زمانی که فضای مجازی وارد زندگی اجتماعی افراد شد، تمام دیوارها فروریخته است. در چنین شرایطی، فریبکاران و افراد سوءاستفاده‌گر از هر راه و روشی برای نفوذ به مردم و زندگی آنها استفاده می‌کنند. با اینکه تاثیرات مثبت فضای مجازی قابل‌انکار نیست اما اثرات مخرب و خانمان‌برانداز آن نیز قابل‌توجه است. لهو و لعب، ترویج بی‌بند و باری‌های جنسی، برقراری روابط نامشروع، افزایش آمار طلاق، ازدواج سفید، خرید و فروش انواع مواد مخدر و مسائل دیگر از جمله تاثیرات نابودگر فضای مجازی است که بر زندگی مردم به‌خصوص قشر نوجوان و جوان سایه انداخته.
متاسفانه شرایط به‌نحوی شده که بسیاری از مجرمان پشت فضای مجازی پنهان شده و از همان‌جا تیشه به ریشه جوانان‌مان می‌زنند. به همین دلیل، پس از صدور دستور از سوی مقام عالی قضایی، پلیس با شدت و حدت بیشتری با فروشندگان مواد مخدر چه در فضای حقیقی مانند پارک هرندی، جنگل سرخه حصار، ترمینال جنوب، دوراهی قپان، پارک جمشیدیه، شوش، مولوی و نقاط دیگر و چه فضای مجازی برخورد می‌کند.
خاطره‌ای از موادمخدر بگویم. من خوب به خاطر دارم که زمانی به‌طور مثال در شرق خراسان، قاچاقچیان موادمخدر شترها را معتاد کرده بودند. آنها تریاک را از افغانستان وارد کشور می‌کردند. اگر بار بدون مشکل به این طرف می‌رسید که بسیار خوب بود، اما اگر شترها فرمانبرداری نمی‌کردند، قاچاقچیان از مکانیسم شرطی‌سازی برای رام کردن شترها استفاده می‌کردند و به آنها تریاک می‌دادند.
در هر صورت، با وجود تلاش‌های پلیس فضای مجازی و موادمخدر در جهت مبارزه با فروشندگان مواد مخدر، اما هنوز هم بسیاری از آنها در فضای مجازی به شکل‌های مختلف یا مواد می‌فروشند، یا نحوه مصرف و کاشت آن را آموزش می‌دهند. فروشندگان مواد افیونی چنان درآمد سرسام‌آوری از فروش مواد دارند که تحت هیچ شرایطی از آن چشم‌پوشی نمی‌کنند و از هزینه کردن برای آن هراسی ندارند. در صورتی‌که اگر به حجم کنترل‌ها و نظارت‌ها افزوده شود، این چنین شاهد گردنکشی و فعالیت آزادانه فروشندگان موادمخدر در فضای مجازی نخواهیم بود.
بحث دیگری که باید به آن توجه داشت و نباید از آن غافل شد، گرایش به مصرف موادمخدر است. وضعیت فعلی جامعه، بیکاری، فقر، ناامیدی از یافتن شغل و ازدواج کردن باعث شده قشر جوان و نوجوان به مصرف انواع مواد پناه ببرند.
فاکتور بعدی موثر در تمایل جوانان به مصرف مواد، وضعیت خانواده‌ای است که در آن زندگی می‌کنند. یعنی اگر والدین مصرف‌کننده سیگار یا مواد باشند، یا چارچوبی برای مخارج فرزندان‌شان قائل نباشند، احتمال اینکه آنها به سمت مصرف مخدرات کشیده شوند، بسیار است. در کنار اینها، البته نباید تاثیر همسالان، محل زندگی و میزان آلودگی افراد به موادمخدر را از یاد برد که سهم به سزایی در گرایش به مصرف مواد دارد.
شیوه روابط موجود میان اعضای خانواده نیز موضوع مهم دیگری است که این روزها تا حدود زیادی کارکرد واقعی خود را از دست داده و کوچک‌ترها آن‌طور که باید و شاید، از والدین خود حرف‌شنوی ندارند و به همین علت، برخی از آنها به سمت مصرف سیگار و موادمخدر گرایش پیدا می‌کنند.
بر همین اساس، تمام دستگاه‌های لازم باید به منظور رفع مشکلات پیش روی جوانان بکوشند تا سوداگران، سرمایه‌های جوان را برای به‌دست آوردن منافع تجاری خود به آتش نکشند.
مجازات ساقیان مجازی
خرید و فروش موادمخدر از جمله جرائمی است که انجام آن در شبکه‌های مجازی از جمله اینستاگرام جرم محسوب می‌شود. به گفته برخی کارشناسان، با شیوع کرونا خرید و فروش موادمخدر در فضای مجازی گسترش پیدا کرده و به همین دلیل، قانونگذار برای آن نیز مجازات‌هایی تعیین کرده است.
بر اساس ماده 15بند «ب»جرایم رایانه‌ای، چنانچه کسی، افراد را به ارتکاب جریم منافی عفت یا استعمال موادمخدر یا روان‌گردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت‌آمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کرده یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از 91روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا بیست میلیون(20.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.
متاسفانه شرایط به‌نحوی شده که بسیاری از مجرمان پشت فضای مجازی پنهان شده و از همان‌جا تیشه به ریشه جوانان‌مان می‌زنند. به همین دلیل، پس از صدور دستور از سوی مقام عالی قضایی، پلیس با شدت و حدت بیشتری با فروشندگان مواد مخدر چه در فضای حقیقی مانند پارک هرندی، جنگل سرخه حصار، ترمینال جنوب، دوراهی قپان، پارک جمشیدیه، شوش، مولوی و نقاط دیگر و چه فضای مجازی برخورد می‌کند.
خاطره‌ای از موادمخدر بگویم. من خوب به خاطر دارم که زمانی به‌طور مثال در شرق خراسان، قاچاقچیان موادمخدر شترها را معتاد کرده بودند. آنها تریاک را از افغانستان وارد کشور می‌کردند. اگر بار بدون مشکل به این طرف می‌رسید که بسیار خوب بود، اما اگر شترها فرمانبرداری نمی‌کردند، قاچاقچیان از مکانیسم شرطی‌سازی برای رام کردن شترها استفاده می‌کردند و به آنها تریاک می‌دادند.
در هر صورت، با وجود تلاش‌های پلیس فضای مجازی و موادمخدر در جهت مبارزه با فروشندگان مواد مخدر، اما هنوز هم بسیاری از آنها در فضای مجازی به شکل‌های مختلف یا مواد می‌فروشند، یا نحوه مصرف و کاشت آن را آموزش می‌دهند. فروشندگان مواد افیونی چنان درآمد سرسام‌آوری از فروش مواد دارند که تحت هیچ شرایطی از آن چشم‌پوشی نمی‌کنند و از هزینه کردن برای آن هراسی ندارند. در صورتی‌که اگر به حجم کنترل‌ها و نظارت‌ها افزوده شود، این چنین شاهد گردنکشی و فعالیت آزادانه فروشندگان موادمخدر در فضای مجازی نخواهیم بود.
بحث دیگری که باید به آن توجه داشت و نباید از آن غافل شد، گرایش به مصرف موادمخدر است. وضعیت فعلی جامعه، بیکاری، فقر، ناامیدی از یافتن شغل و ازدواج کردن باعث شده قشر جوان و نوجوان به مصرف انواع مواد پناه ببرند.
فاکتور بعدی موثر در تمایل جوانان به مصرف مواد، وضعیت خانواده‌ای است که در آن زندگی می‌کنند. یعنی اگر والدین مصرف‌کننده سیگار یا مواد باشند، یا چارچوبی برای مخارج فرزندان‌شان قائل نباشند، احتمال اینکه آنها به سمت مصرف مخدرات کشیده شوند، بسیار است. در کنار اینها، البته نباید تاثیر همسالان، محل زندگی و میزان آلودگی افراد به موادمخدر را از یاد برد که سهم به سزایی در گرایش به مصرف مواد دارد.
شیوه روابط موجود میان اعضای خانواده نیز موضوع مهم دیگری است که این روزها تا حدود زیادی کارکرد واقعی خود را از دست داده و کوچک‌ترها آن‌طور که باید و شاید، از والدین خود حرف‌شنوی ندارند و به همین علت، برخی از آنها به سمت مصرف سیگار و موادمخدر گرایش پیدا می‌کنند.
بر همین اساس، تمام دستگاه‌های لازم باید به منظور رفع مشکلات پیش روی جوانان بکوشند تا سوداگران، سرمایه‌های جوان را برای به‌دست آوردن منافع تجاری خود به آتش نکشند.
مجازات ساقیان مجازی
خرید و فروش موادمخدر از جمله جرائمی است که انجام آن در شبکه‌های مجازی از جمله اینستاگرام جرم محسوب می‌شود. به گفته برخی کارشناسان، با شیوع کرونا خرید و فروش موادمخدر در فضای مجازی گسترش پیدا کرده و به همین دلیل، قانونگذار برای آن نیز مجازات‌هایی تعیین کرده است.
بر اساس ماده 15بند «ب»جرایم رایانه‌ای، چنانچه کسی، افراد را به ارتکاب جریم منافی عفت یا استعمال موادمخدر یا روان‌گردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت‌آمیز تحریک یا ترغیب یا تهدید یا دعوت کرده یا فریب دهد یا شیوه ارتکاب یا استعمال آنها را تسهیل کند یا آموزش دهد، به حبس از 91روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا بیست میلیون(20.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم می‌شود.
