19درصد مردم جهان در چنگال فرونشست زمین
مترجم: صدیقه سخندان فداكار دانش
نتایج تازهترین تحقیقات دانشمندان نشان داده است فرونشست زمین میتواند 8درصد از سطح زمین را در سراسر جهان و 19درصد از جمعیت دنیا را در دهههای آینده تحتتأثیر قرار دهد. فرونشست زمین از مسیر فرآیندهایی مانند کاهش آب زیرزمینی اتفاق میافتد و باعث فرونشستن مناطق وسیعی از جهان طی ماهها و سالها میشود. این رخداد میتواند پیامدهای خطرناک و پرهزینهای برای مناطق آسیبدیده نظیر افزایش خطر سیل، ایجاد شکاف در زمین، کاهش دائمی ظرفیت سفرههای آب زیرزمینی و آسیبرساندن به ساختمانها و زیرساختها داشته باشد. پیشبینی شده است در آینده به دلیل رشد جمعیت و اقتصاد، تقاضای بهرهبرداری از آب زیرزمینی افزایش یابد و این موجب تشدید روند فرونشست زمین میشود. همچنین فرونشست میتواند با تغییر آبوهوا به دلیل تغییر در میزان بارش، سیل و خشکسالی مکرر و شدید و افزایش تبخیر و تعرق بدتر شود.
نتایج این مطالعه که در نشریه ساینس منتشر شده است، بر اساس بررسیهایی صورت گرفته که در مورد چگونگی فرونشست زمین در سراسر جهان آغاز شد. دانشمندان دریافتند فرونشست زمین، ناشی از کاهش آبهای زیرزمینی در 200 مکان در بیش از 34کشور جهان رخ داده است. کشور مکزیک به میزان30سانتیمتر در هر سال، بالاترین نرخ را در جهان دارد. همچنین فرونشست زمین در دشتهای اطراف رودخانه پُو در ایتالیا که منجر به طغیان این رودخانه میشود، 30درصد از جمعیت این کشور را تهدید میکند.در ایران نیز به دلیل استفاده بیرویه از آب زیرزمینی، بعضی از شهرها در حال غرقشدن هستند و حدود 25سانتیمتر در هر سال فرونشست میکنند. در یک قرن گذشته، توکیو به میزان 4متر و دره مرکزی کالیفرنیا تا حدود 9متر فرونشست داشته است. 25درصد از زمینهای کشور هلند پایینتر از سطح دریای آزاد قرار دارد که علت اصلی آن هم فرونشست زمین است. جاکارتا، پایتخت اندونزی چنان فرونشست شدیدی داشته که دولت قصد دارد پایتخت را به جزیره بورنئو منتقل کند.
محققان در این مطالعه با ارائه یک مدل جهانی ادعا میکنند احتمال فرونشست زمین را با دقت یک کیلومترمربع میتوانند پیشبینی کنند. آنها این کار را از طریق تجزیه و تحلیل آماری سنگشناسی، شیب سطح زمین، پوشش زمین و با در نظر گرفتن شرایط آبوهوایی انجام میدهند. همچنین با تخمین احتمال کاهش آب زیرزمینی، مناطقی را که با کمبود آب مواجهند و خواستار استفاده زیاد از آب زیرزمینی هستند، شناسایی میکنند. نتایج مدلسازیها نشان میدهد فرونشست میتواند 8درصد از سطح زمین(حدود 12میلیون کیلومترمربع) را بهطور بالقوه تهدید کند. مناطق در معرض خطر، اطراف نقاط متراکم شهری و مناطق تحت آبیاری متمرکز شدهاند. بیش از 2/2میلیون کیلومترمربع از سطح زمین جزو مناطق پرخطر یا بسیار خطرناک در نظر گرفته شده است. حدود 2/1میلیارد نفر(19درصد جمعیت جهان) در این مناطق خانه دارند.
86درصد از جمعیتی که بالقوه با خطر فرونشست زمین مواجهند مردمی هستند که در قاره آسیا زندگی میکنند. بیشترین جمعیت ساکن در مصر و هلند در مناطق فرونشسته پایینتر از سطح دریا بهسر میبرند. نتایج این تحقیق، 1596 شهر بزرگ را در مناطق فرونشسته با احتمال 57درصد در مناطق مستعد سیل شناسایی کرد. محققان به نبود اطلاعات بهعنوان محدودیتی برای رویکرد خود اشاره کردهاند زیرا فقط یکسوم از دادهها مربوط به فرونشست زمین بوده و اطلاعات در مورد اقدامات صورتگرفته در جهت کاهش تأثیرات فرونشست ناقص بوده است. با این حال محققان معتقدند این مدل میتواند به شناسایی مناطق در معرض خطر فرونشست برای تجزیه و تحلیل و مداخلات بیشتر کمک کند.
منبع: IFL Science