مدیرعامل موسسه پویانمایی حور از مشکلات در راه تولید پویانمایی می گوید؟
فقط تلویزیون از ما حمایت می کند
مدیرعامل موسسه پویانمایی حور با اشاره به غفلت بخش‌های دولتی و خصوصی از صنعت پویانمایی كشور، تلویزیون را تنها حامی رونق تولید این بخش در وضع موجود دانست.
رضا تقدسی در گفت‌وگو با جام جم گفت: خبرخوش و امیدبخشی است وقتی می‌بینی جوانان مستعد و خلاق بسیاری در رشته گرافیك، پویانمایی و هنرهای دیجیتال تحصیل می‌كنند. ادبیات و فرهنگ غنی ایران، فرصتی خاص و پایان‌ناپذیر برای این جوانان ایجاد می‌كند تا خلاقیت خود را در تولیدات پویانمایی به نمایش بگذارند.
وی به مهاجرت هنرمندان انیماتور اشاره كرد و افزود: اگرچه تعداد دانش آموختگان گرافیك و پویانمایی هرساله بیشتر می‌شود اما باید به چالش مهاجرت نخبگان و فرار مغزها در حوزه پویانمایی هم توجه كرد.
تقدسی ادامه داد: در سال‌های اخیر تعداد قابل توجهی از هنرمندان انیماتور برای كسب درآمد بیشتر به كشورهای كانادا، استرالیا، نیوزیلند، اروپای غربی و حتی تركیه مهاجرت كرده‌اند. امتیاز پذیرش برای مهاجرت یك انیماتور حتی از پزشك و مهندس هم بالاتر است. عمده دلیل این امر، تفاوت درآمد این حرفه در خارج نسبت به داخل كشور و
كم توجهی بخش‌های دولتی و خصوصی به تولید پویانمایی است و اگر برون‌سپاری، سفارش كار و اهتمام رسانه ملی نبود مطمئنا شاهد تضعیف بیش از پیش صنعت پویانمایی كشور می‌شدیم.
خوش‌حسابی رسانه ملی
مدیرعامل موسسه پویانمایی حور گفت: خبر خوش دیگر این‌كه طی یك سال گذشته و با دستور رئیس سازمان صدا و سیما و حمایت معاون سیما تمام تعهدات مالی مركز صبا كه از سال‌های قبل عمل نشده بود، تسویه شد. علاوه بر آن در دو سال گذشته شاهد پیگیری جدی موضوع پویانمایی از طرف رسانه ملی بخصوص در مركز صبا و معاونت استان‌ها بوده‌ایم كه افزایش آمار كمّی و كیفی تولیدات صبا و برگزاری جشنواره‌های پویانمایی استانی از این موارد است.
تقدسی به بودجه 1800 میلیارد تومانی سازمان صدا و سیما اشاره و تصریح كرد: شرکت‌‌های بزرگ فیلمسازی برای ساخت یك فیلم بیش از 200 میلیون دلار هزینه می‌كنند؛ یعنی بیش از دو برابر بودجه یك سال رسانه ملی. با كمی انصاف می‌توان گفت اداره كردن سازمان رادیو و تلویزیون با هزینه‌های دلاری و درآمدهای ریالی، اگر نگوییم معجزه، باید گفت شاهكار است.
پویانمایی، مهره مفقوده دولت
وی افزود: بالطبع، بودجه مركز پویانمایی صبا هم آنقدر ناچیز است كه نمی‌توان انتظار حضور پررنگ آثار پویانمایی ایرانی را در بازار بین‌المللی داشت، مگر این‌كه دولت گام بلندی برای پشتیبانی و تقویت صنعت پویانمایی بردارد. بخش‌های صنعت، بازرگانی، سلامت، كشاورزی و ... همه از تسهیلات و پشتیبانی دولت و بانك‌ها برخوردارند، اما برای محصول پویانمایی اقدام حمایتی دیده نمی‌شود. وقتی گردش مالی ماهانه 81 میلیارد تومانی صنف حلیم‌پزان بیش از چهار برابر بودجه مركز پویانمایی صباست، مقایسه مركز صبا با والت دیزنی غیرمنطقی و شوخی است. شركت دیزنی بیش از 4000 سالن سینمای اختصاصی در سراسر جهان دارد و تولیدات آن در اكران نخست 16 هزار سالن سینما را رزرو می‌كند، اما تولیدات صبا به‌زحمت و با پیگیری و در ساعات غیر اوج در برخی شبكه‌ها به صورت محدود پخش می‌شود.
كار سیاه
این كارگردان و تهیه‌كننده هنرهای دیجیتال ادامه داد: امروزه با پدیده‌ای به نام « كار سیاه»، «پویانمایی سیاه» روبه‌رو هستیم كه تركیه كشوری برای تكثیر این كار است. به عبارت بهتر، تركیه روادید نمی‌خواهد، انیماتور ایرانی برای دریافت حقوق هزار دلاری به آنجا می‌رود و كار می‌كند. حتی«پویانمایی زیرزمینی» و «دلالی پویانمایی» درحال رشد است كه برخی از انیماتورها در داخل و بدون نام و پلاك، پویانمایی تولید و برای كارفرمای خود در تركیه، هند یا كشوری دیگر ارسال و مبلغ ناچیزی
- تقریبا 250 دلار - دریافت می‌كنند. اگر صنعت پویانمایی برای دولت به یك ضرورت تبدیل شود دیگر شاهد این نوع كارهای سیاه و فرار مغزهای انیماتور نخواهیم بود.
تقدسی از نبود قانون حق تالیف در كشور شكایت كرد و گفت: در تمام دنیا درآمد بازار جانبی پویانمایی مانند عروسك‌های كارتونی و بازی و پوشاك و لوازم تحریر و اسباب‌بازی‌ها، بسیار بیشتر از فروش خود فیلم است. در آمریكا هزینه و جرم كپی غیرمجاز محصولات فرهنگی حتی از قتل هم بالاتر است. حق پخش كلیپ را در برخی كشورها می‌توانی با 500 دلار خریداری كنی اما اگر همان محصول را تکثیر غیرقانونی كنی 500 هزار دلار جریمه خواهی شد. متاسفانه این قانون در ایران نیست و تهیه‌كننده یك اثر پویانمایی، یك هفته پس از اكران اثر، شاهد تولید عروسك شخصیت‌های پویانمایی خود توسط افراد سودجو خواهد شد. به عروسك باید بازی رایانه‌ای، پوشاك، لوازم التحریر، اسباب‌بازی، جاسوئیچی و بسیاری دیگر را افزود كه اینها همه باعث ضرر و زیان تولیدكننده پویانمایی می‌شود و هیچ قانونی هم برای دفاع از او وجود ندارد.
ضرورت برندسازی
مدیرعامل موسسه پویانمایی حور به ضعف در بِرندسازی چهره‌های پویانمایی اشاره كرد و گفت: برخی چهره‌ها مانند سیاساكتی توانایی بِرند شدن را داشتند و مردم ارتباط خوبی با این شخصیت برقرار كرده بودند. این پویانمایی هنوز هم ساخته می‌شود اما به دلیل نداشتن حامی مالی، پخش نمی‌شود و مخاطبان از دیدن این شخصیت و پیام‌های فرهنگی و آموزشی این برنامه محروم شده‌اند. این در حالی است كه مركز صبا در اقدامی درست، تصمیم به تولید پویانمایی‌‌های بالای صد قسمت گرفته است تا كم‌كم به سوی بِرندسازی در این حوزه پیش برویم.
تقدسی ادامه داد: كارمند رسانه ملی نبوده و نیستم اما نزدیك به 30 سال است برای صدا و سیما برنامه تولید می‌كنم. سه دهه پیش، ایران و كره جنوبی همزمان كار حرفه‌ای پویانمایی را آغاز كردند، اما امروزه پویانمایی كره به سودی سرسام آور رسیده است و ما درجا می‌زنیم چرا؟ چون طبق قانون، دولت كره موظف به بیمه و حمایت قانونی از تولیدات پویانمایی و حتی جبران خسارات این بخش است. در سال 1991 میلادی شركت‌های چینی و حتی شركت پیكسار كه امروزه به غول پویانمایی جهان تبدیل شده، از ما راهنمایی می‌گرفتند و نمونه‌های خود را برای مشاوره و بررسی پیش ما می‌فرستادند.
دغدغه‌ای به‌نام پویانمایی
این فعال پویانمایی افزود: امروزه فقط رسانه ملی دغدغه پویانمایی دارد و در این بخش فعال است. اتفاقا اگر در فضای مجازی و مطبوعات رسانه ملی زیاد مورد هجمه و انتقاد قرار می‌گیرد به این دلیل است كه تنها بخشی است كه برای پویانمایی كشور برنامه دارد و كار می‌كند. هیچ منتقدی وقت خود را برای بخش‌های دیگر فرهنگی كه فعالیت پویانمایی ندارند، صرف نمی‌كند.
تقدسی به تحریم‌های اقتصادی اشاره كرد و گفت: تحریم‌های اقتصادی ضربه بزرگی به بازاریابی خارجی و داد و ستد مالی شركت‌های تولیدكننده پویانمایی زده است به طوری كه حتی كشورهای همسایه هم به سختی قادر به خریداری محصولات ما می‌شوند.
تلویزیون آبروداری می‌كند
در ادامه این مصاحبه، شهاب كسرایی، مهندس نرم‌افزار و تهیه‌كننده باسابقه پویانمایی كشور، افق چشم‌انداز صنعت پویانمایی ایران را مطلوب ندانست و گفت: بیش از 12 میلیون دانش‌آموز و همچنین تعداد زیادی كودك و خردسال داریم كه می‌توانند مخاطبان پویانمایی ایرانی باشند اما بدون تعارف باید گفت كه بخش كودك در تولیدات پویانمایی بسیار مهجور واقع شده است.
كسرایی افزود: تا الان هم كه این تعداد انگشت‌شمار شركت‌های پویانمایی روی پا ایستاده و كار می‌كنند به تلاش و سفارش كار رسانه ملی بوده وگرنه ساخت سریال و فیلم‌های پویانمایی به هیچ عنوان به صرفه اقتصادی نیست و شركت‌ها برای حفظ آبرو، چراغ خود را روشن نگاه داشته‌اند.
پویانمایی با طعم جنگ نرم
برنده انواع جوایز ملی و بین‌المللی در بخش پویانمایی ادامه داد: اگر دولت و ما كه در بخش فرهنگ این كشور فعال هستیم به فكر تغذیه فكری كودكان امروز خود نباشیم، شرکت های خارجی كه بعضا آمریكایی هستند برای بچه‌های این سرزمین برنامه‌سازی می‌كنند و فرهنگ خود را به بهترین شكل و زیباترین تصاویر به كودكان ما ارائه می‌كنند. این یعنی همان تهاجم فرهنگی كه بسیار درباره آن صحبت شده است.
كسرایی گفت: وقتی آمارها از تورم ماهانه بسیار بالا حكایت می‌كند، چه انتظاری می‌توان داشت تا یك انیماتور خلاق كه فقط 5 درصد حقوق او نسبت به دو سال قبل رشد داشته در ایران بماند و كار كند.
اولویتی به‌نام صبا
وی افزود: مشاركت و سرمایه‌گذاری در صنعت، بازرگانی، دارو، نظامی، كشاورزی و ... مقدور است اما كسی به صنعت پویانمایی اهمیت نمی‌دهد، در حالی كه پویانمایی تنها صنعتی است كه اگر راه افتاد دیگر نیازی به حمایت ندارد بلكه تولیدات خودش، هزینه و سود خود را درمی‌آورد.
كسرایی در پایان گفت: بودجه مركز صبا تنها 10 درصد از نیاز تولیدات پویانمایی كشور را پوشش می‌دهد و اگر دولت و حاكمیت به دنبال تولید پاك در حوزه پویانمایی كودك و نوجوان است باید به تقویت این مركز اقدام كنند والا صبا هم با این بودجه مجبور می‌شود به سمت سفارش برنامه‌های ارزان‌قیمت برود. هر اندازه مركز صبا تقویت شود، بالطبع شركت‌های طرف قرارداد صبا هم مورد حمایت مالی بیشتری قرار می‌گیرند و انگیزه‌ای برای تولید برنامه‌های باكیفیت خواهد شد.
رضا تقدسی در گفت‌وگو با جام جم گفت: خبرخوش و امیدبخشی است وقتی می‌بینی جوانان مستعد و خلاق بسیاری در رشته گرافیك، پویانمایی و هنرهای دیجیتال تحصیل می‌كنند. ادبیات و فرهنگ غنی ایران، فرصتی خاص و پایان‌ناپذیر برای این جوانان ایجاد می‌كند تا خلاقیت خود را در تولیدات پویانمایی به نمایش بگذارند.
وی به مهاجرت هنرمندان انیماتور اشاره كرد و افزود: اگرچه تعداد دانش آموختگان گرافیك و پویانمایی هرساله بیشتر می‌شود اما باید به چالش مهاجرت نخبگان و فرار مغزها در حوزه پویانمایی هم توجه كرد.
تقدسی ادامه داد: در سال‌های اخیر تعداد قابل توجهی از هنرمندان انیماتور برای كسب درآمد بیشتر به كشورهای كانادا، استرالیا، نیوزیلند، اروپای غربی و حتی تركیه مهاجرت كرده‌اند. امتیاز پذیرش برای مهاجرت یك انیماتور حتی از پزشك و مهندس هم بالاتر است. عمده دلیل این امر، تفاوت درآمد این حرفه در خارج نسبت به داخل كشور و
كم توجهی بخش‌های دولتی و خصوصی به تولید پویانمایی است و اگر برون‌سپاری، سفارش كار و اهتمام رسانه ملی نبود مطمئنا شاهد تضعیف بیش از پیش صنعت پویانمایی كشور می‌شدیم.
خوش‌حسابی رسانه ملی
مدیرعامل موسسه پویانمایی حور گفت: خبر خوش دیگر این‌كه طی یك سال گذشته و با دستور رئیس سازمان صدا و سیما و حمایت معاون سیما تمام تعهدات مالی مركز صبا كه از سال‌های قبل عمل نشده بود، تسویه شد. علاوه بر آن در دو سال گذشته شاهد پیگیری جدی موضوع پویانمایی از طرف رسانه ملی بخصوص در مركز صبا و معاونت استان‌ها بوده‌ایم كه افزایش آمار كمّی و كیفی تولیدات صبا و برگزاری جشنواره‌های پویانمایی استانی از این موارد است.
تقدسی به بودجه 1800 میلیارد تومانی سازمان صدا و سیما اشاره و تصریح كرد: شرکت‌‌های بزرگ فیلمسازی برای ساخت یك فیلم بیش از 200 میلیون دلار هزینه می‌كنند؛ یعنی بیش از دو برابر بودجه یك سال رسانه ملی. با كمی انصاف می‌توان گفت اداره كردن سازمان رادیو و تلویزیون با هزینه‌های دلاری و درآمدهای ریالی، اگر نگوییم معجزه، باید گفت شاهكار است.
پویانمایی، مهره مفقوده دولت
وی افزود: بالطبع، بودجه مركز پویانمایی صبا هم آنقدر ناچیز است كه نمی‌توان انتظار حضور پررنگ آثار پویانمایی ایرانی را در بازار بین‌المللی داشت، مگر این‌كه دولت گام بلندی برای پشتیبانی و تقویت صنعت پویانمایی بردارد. بخش‌های صنعت، بازرگانی، سلامت، كشاورزی و ... همه از تسهیلات و پشتیبانی دولت و بانك‌ها برخوردارند، اما برای محصول پویانمایی اقدام حمایتی دیده نمی‌شود. وقتی گردش مالی ماهانه 81 میلیارد تومانی صنف حلیم‌پزان بیش از چهار برابر بودجه مركز پویانمایی صباست، مقایسه مركز صبا با والت دیزنی غیرمنطقی و شوخی است. شركت دیزنی بیش از 4000 سالن سینمای اختصاصی در سراسر جهان دارد و تولیدات آن در اكران نخست 16 هزار سالن سینما را رزرو می‌كند، اما تولیدات صبا به‌زحمت و با پیگیری و در ساعات غیر اوج در برخی شبكه‌ها به صورت محدود پخش می‌شود.
كار سیاه
این كارگردان و تهیه‌كننده هنرهای دیجیتال ادامه داد: امروزه با پدیده‌ای به نام « كار سیاه»، «پویانمایی سیاه» روبه‌رو هستیم كه تركیه كشوری برای تكثیر این كار است. به عبارت بهتر، تركیه روادید نمی‌خواهد، انیماتور ایرانی برای دریافت حقوق هزار دلاری به آنجا می‌رود و كار می‌كند. حتی«پویانمایی زیرزمینی» و «دلالی پویانمایی» درحال رشد است كه برخی از انیماتورها در داخل و بدون نام و پلاك، پویانمایی تولید و برای كارفرمای خود در تركیه، هند یا كشوری دیگر ارسال و مبلغ ناچیزی
- تقریبا 250 دلار - دریافت می‌كنند. اگر صنعت پویانمایی برای دولت به یك ضرورت تبدیل شود دیگر شاهد این نوع كارهای سیاه و فرار مغزهای انیماتور نخواهیم بود.
تقدسی از نبود قانون حق تالیف در كشور شكایت كرد و گفت: در تمام دنیا درآمد بازار جانبی پویانمایی مانند عروسك‌های كارتونی و بازی و پوشاك و لوازم تحریر و اسباب‌بازی‌ها، بسیار بیشتر از فروش خود فیلم است. در آمریكا هزینه و جرم كپی غیرمجاز محصولات فرهنگی حتی از قتل هم بالاتر است. حق پخش كلیپ را در برخی كشورها می‌توانی با 500 دلار خریداری كنی اما اگر همان محصول را تکثیر غیرقانونی كنی 500 هزار دلار جریمه خواهی شد. متاسفانه این قانون در ایران نیست و تهیه‌كننده یك اثر پویانمایی، یك هفته پس از اكران اثر، شاهد تولید عروسك شخصیت‌های پویانمایی خود توسط افراد سودجو خواهد شد. به عروسك باید بازی رایانه‌ای، پوشاك، لوازم التحریر، اسباب‌بازی، جاسوئیچی و بسیاری دیگر را افزود كه اینها همه باعث ضرر و زیان تولیدكننده پویانمایی می‌شود و هیچ قانونی هم برای دفاع از او وجود ندارد.
ضرورت برندسازی
مدیرعامل موسسه پویانمایی حور به ضعف در بِرندسازی چهره‌های پویانمایی اشاره كرد و گفت: برخی چهره‌ها مانند سیاساكتی توانایی بِرند شدن را داشتند و مردم ارتباط خوبی با این شخصیت برقرار كرده بودند. این پویانمایی هنوز هم ساخته می‌شود اما به دلیل نداشتن حامی مالی، پخش نمی‌شود و مخاطبان از دیدن این شخصیت و پیام‌های فرهنگی و آموزشی این برنامه محروم شده‌اند. این در حالی است كه مركز صبا در اقدامی درست، تصمیم به تولید پویانمایی‌‌های بالای صد قسمت گرفته است تا كم‌كم به سوی بِرندسازی در این حوزه پیش برویم.
تقدسی ادامه داد: كارمند رسانه ملی نبوده و نیستم اما نزدیك به 30 سال است برای صدا و سیما برنامه تولید می‌كنم. سه دهه پیش، ایران و كره جنوبی همزمان كار حرفه‌ای پویانمایی را آغاز كردند، اما امروزه پویانمایی كره به سودی سرسام آور رسیده است و ما درجا می‌زنیم چرا؟ چون طبق قانون، دولت كره موظف به بیمه و حمایت قانونی از تولیدات پویانمایی و حتی جبران خسارات این بخش است. در سال 1991 میلادی شركت‌های چینی و حتی شركت پیكسار كه امروزه به غول پویانمایی جهان تبدیل شده، از ما راهنمایی می‌گرفتند و نمونه‌های خود را برای مشاوره و بررسی پیش ما می‌فرستادند.
دغدغه‌ای به‌نام پویانمایی
این فعال پویانمایی افزود: امروزه فقط رسانه ملی دغدغه پویانمایی دارد و در این بخش فعال است. اتفاقا اگر در فضای مجازی و مطبوعات رسانه ملی زیاد مورد هجمه و انتقاد قرار می‌گیرد به این دلیل است كه تنها بخشی است كه برای پویانمایی كشور برنامه دارد و كار می‌كند. هیچ منتقدی وقت خود را برای بخش‌های دیگر فرهنگی كه فعالیت پویانمایی ندارند، صرف نمی‌كند.
تقدسی به تحریم‌های اقتصادی اشاره كرد و گفت: تحریم‌های اقتصادی ضربه بزرگی به بازاریابی خارجی و داد و ستد مالی شركت‌های تولیدكننده پویانمایی زده است به طوری كه حتی كشورهای همسایه هم به سختی قادر به خریداری محصولات ما می‌شوند.
تلویزیون آبروداری می‌كند
در ادامه این مصاحبه، شهاب كسرایی، مهندس نرم‌افزار و تهیه‌كننده باسابقه پویانمایی كشور، افق چشم‌انداز صنعت پویانمایی ایران را مطلوب ندانست و گفت: بیش از 12 میلیون دانش‌آموز و همچنین تعداد زیادی كودك و خردسال داریم كه می‌توانند مخاطبان پویانمایی ایرانی باشند اما بدون تعارف باید گفت كه بخش كودك در تولیدات پویانمایی بسیار مهجور واقع شده است.
كسرایی افزود: تا الان هم كه این تعداد انگشت‌شمار شركت‌های پویانمایی روی پا ایستاده و كار می‌كنند به تلاش و سفارش كار رسانه ملی بوده وگرنه ساخت سریال و فیلم‌های پویانمایی به هیچ عنوان به صرفه اقتصادی نیست و شركت‌ها برای حفظ آبرو، چراغ خود را روشن نگاه داشته‌اند.
پویانمایی با طعم جنگ نرم
برنده انواع جوایز ملی و بین‌المللی در بخش پویانمایی ادامه داد: اگر دولت و ما كه در بخش فرهنگ این كشور فعال هستیم به فكر تغذیه فكری كودكان امروز خود نباشیم، شرکت های خارجی كه بعضا آمریكایی هستند برای بچه‌های این سرزمین برنامه‌سازی می‌كنند و فرهنگ خود را به بهترین شكل و زیباترین تصاویر به كودكان ما ارائه می‌كنند. این یعنی همان تهاجم فرهنگی كه بسیار درباره آن صحبت شده است.
كسرایی گفت: وقتی آمارها از تورم ماهانه بسیار بالا حكایت می‌كند، چه انتظاری می‌توان داشت تا یك انیماتور خلاق كه فقط 5 درصد حقوق او نسبت به دو سال قبل رشد داشته در ایران بماند و كار كند.
اولویتی به‌نام صبا
وی افزود: مشاركت و سرمایه‌گذاری در صنعت، بازرگانی، دارو، نظامی، كشاورزی و ... مقدور است اما كسی به صنعت پویانمایی اهمیت نمی‌دهد، در حالی كه پویانمایی تنها صنعتی است كه اگر راه افتاد دیگر نیازی به حمایت ندارد بلكه تولیدات خودش، هزینه و سود خود را درمی‌آورد.
كسرایی در پایان گفت: بودجه مركز صبا تنها 10 درصد از نیاز تولیدات پویانمایی كشور را پوشش می‌دهد و اگر دولت و حاكمیت به دنبال تولید پاك در حوزه پویانمایی كودك و نوجوان است باید به تقویت این مركز اقدام كنند والا صبا هم با این بودجه مجبور می‌شود به سمت سفارش برنامه‌های ارزان‌قیمت برود. هر اندازه مركز صبا تقویت شود، بالطبع شركت‌های طرف قرارداد صبا هم مورد حمایت مالی بیشتری قرار می‌گیرند و انگیزه‌ای برای تولید برنامه‌های باكیفیت خواهد شد.
