مدل جدید اقتصاد سورپرایزی

مدل جدید اقتصاد سورپرایزی

دكتر محمد رضا جهان بیگلری اقتصاددان

    در هفته گذشته رئیس جمهور اعلام كرد طی روزهای‌آینده شاهد اخبار خوب اقتصادی و به عبارتی یك گشایش اقتصادی در كشور خواهیم بود. هرچند امیدواریم تحقق اخبار خوش در روزهای آینده واقعی باشد، اما باید توجه داشت هیچ اقتصادی در دنیا با یك تصمیم یا طی یك هفته پویا نشده و دچار گشایش یا تحول اقتصادی نخواهدشد. یكی از تصمیمات یكباره دولت طی سال‌های گذشته تولد پدیده‌ای تحت عنوان ارز 4200 تومانی بود كه به منظور یكسان سازی نرخ ارز و كنترل بازار ارز اجرا شد. موضوعی كه در نهایت منجر به هدر رفت منابع ارزی كشور و كاهش توان دولت در كنترل آن شد. این اطمینان وجود دارد كه دولت برای كسب منافع خود تصمیمات جدیدی گرفته و گشایش خاصی در اقتصاد كشور رخ نمی‌دهد. از زمانی كه اعلام شد قرار است این هفته تصمیمات مهمی در حوزه اقتصاد گرفته شود، برخی كارشناسان آزاد شدن پول‌های بلوكه شدن ایران یا پیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف (گروه ویژه اقدام مالی) را مطرح كردند كه دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت این موضوع را تكذیب كرد. از سوی دیگر حدف چهار صفر به عنوان اقدامی در جهت گشایش اقتصادی مطرح شد كه به نظر نمی‌رسد این موضوع نسبتی با واقعیت‌های موجود داشته‌باشد؛ چرا كه بانك مركزی بارها در این باره اظهارنظر كرده و جزئیات آن اعلام شده‌است. احتمالی كه به واقعیت نزدیك است عرضه سهام شركت‌های نفتی یا پیش‌خرید نفت است تا دولت با عرضه اوراق فروش نفت در بورس بتواند بخشی از كسری‌بودجه خود را جبران كند. متاسفانه این تصمیمات خلق‌الساعه تبعات بدی برای اقتصاد ایران دارد و اداره هیچ اقتصادی به صورت سورپرایزی نیست. برای هر تصمیم اقتصادی باید فعالان و كارشناسان اقتصادی در مورد آن نظر بدهند؛ اما اكنون اتاق بازرگانی ایران به عنوان فعالان بخش‌خصوصی از تصمیم رئیس‌جمهور اطلاع ندارند. تجربه نشان‌داده مردم از این‌گونه تصمیمات خوشحال نمی‌شوند بیشتر نگرانی متوجه آنهاست. زمانی كه رئیس‌جمهور اطلاع می‌دهد یك خبر مهم اقتصادی در راه است به طور معمول مردم و فعالان اقتصادی منتظر یك گشایش بزرگ هستند؛ اما زمانی كه این اتفاق نمی‌افتد بی‌انگیزگی و بی‌اعتمادی به جامعه تزریق می‌شود كه كمترین آسیب آن خروج سرمایه از كشور است. برای داشتن یك اقتصاد هدفمند حتما باید فعالان و كارشناسان، اقتصاددانان و جامعه‌شناسان در مورد آن نظر بدهند در غیر این صورت باعث می‌شود تا هدفی كه دنبال می‌شود به نتیجه مطلوب نرسد.