4نکته در باب آزادی در نظام ما

4نکته در باب آزادی در نظام ما

پرویز‭ ‬امینی‭: ‬بخشی‭ ‬از‭ ‬انتقاداتی‭ ‬كه‭ ‬به‭ ‬نظام‭ ‬وارد‭ ‬می‌شود‭ ‬حول‭ ‬شعار‭ ‬آزادی‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬هركسی‭ ‬بخواهد‭ ‬به‭ ‬خودش‭ ‬هویت‭ ‬بدهد،‭ ‬حول‭ ‬این‭ ‬موضوع‭ ‬فعالیت‭ ‬می‌كند‭. ‬مرز‭ ‬آزادی‌های‭ ‬غیرقابل‭ ‬قبول‭ ‬و‭ ‬قابل‌قبول‭ ‬نامشخص‭ ‬مانده‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬واقع‭ ‬مرز‭ ‬مطالبه‭ ‬آزادی‭ ‬مشروع‭ ‬و‭ ‬مقبول‭ ‬با‭ ‬آزادی‭ ‬نامقبول‭ ‬و‭ ‬ناهنجار‭ ‬مشخص‭ ‬نشده‭ ‬است‭. ‬

در‭ ‬این‭ ‬مساله،‭ ‬پدیده‭ ‬پهلوان‌پنبه‌سازی‭ ‬در‭ ‬كشور‭ ‬در‭ ‬حوزه‭ ‬تفكر‭ ‬و‭ ‬سیاست‭ ‬روی‭ ‬می‌دهد‭. ‬عناصری‭ ‬به‭ ‬بهانه‭ ‬نبود‭ ‬آزادی‭ ‬برای‭ ‬اظهار‭ ‬آرا‭ ‬و‭ ‬عمل‭ ‬سیاسی‌شان‭ ‬تبدیل‭ ‬به‭ ‬قهرمانان‭ ‬سیاسی‭ ‬در‭ ‬كشور‭ ‬می‌شوند‭.‬

‭ ‬این‭ ‬موضع‭ ‬منفعل‭ ‬در‭ ‬قبال‭ ‬آزادی‭ ‬در‭ ‬نظام‭ ‬ما‭ ‬به‭ ‬نظرم‭ ‬مساله‭ ‬اول‭ ‬است‭.‬

مساله‭ ‬دوم‭ ‬وضعیت‭ ‬پارادوكسیكالی‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬در‭ ‬حوزه‭ ‬آزادی‭ ‬داریم؛‭ ‬یعنی‭ ‬آنجا‭ ‬كه‭ ‬آزادی‌ها‭ ‬محدود‭ ‬شده‭ ‬در‭ ‬عمل‭ ‬پاردوكسیكال‭ ‬برخورد‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬مثلا‭ ‬اینستاگرام‭ ‬آزاد‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬رسانه‭ ‬دیگری‭ ‬مانند‭ ‬توییتر‭ ‬بسته‭ ‬است‭.‬

‭ ‬اگر‭ ‬خلافی‭ ‬بخواهد‭ ‬روی‭ ‬دهد‭ ‬فقط‭ ‬از‭ ‬توییتر‭ ‬صورت‭ ‬نمی‌گیرد‭ ‬و‭ ‬فرد‭ ‬خلافكار‭ ‬هم‭ ‬قسم‭ ‬نخورده‭ ‬فقط‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬توییتر‭ ‬مرتكب‭ ‬تخلف‭ ‬شود‭. ‬

حالا‭ ‬پارادوكس‭ ‬مضاعف‭ ‬چیست؟‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬توییتر‭ ‬را‭ ‬فیلتر‭ ‬كرده‌اید‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬لحاظ‭ ‬قانونی‭ ‬محدود‭ ‬شده‭ ‬ولی‭ ‬تقریبا‭ ‬تمام‭ ‬مسؤولان‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬صفحه‭ ‬رسمی‭ ‬دارند‭ ‬به‌هر‌حال‭ ‬این‭ ‬وضعیت‭ ‬پارادوكسیكال‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬هم‭ ‬محدود‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬هم‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬صفحه‭ ‬دارند‭.‬

سومین‭ ‬مساله‭ ‬تعارض‭ ‬ادعا‭ ‬و‭ ‬عمل‭ ‬در‭ ‬آزادی‭ ‬است؛‭ ‬یعنی‭ ‬آنهایی‭ ‬كه؛‭ ‬شعار‭ ‬و‭ ‬پرچم‭ ‬آزادی‭ ‬را‭ ‬بلند‭ ‬كردند‭ ‬وقتی،‭ ‬به‭ ‬عمل‭ ‬رسیدند‭ ‬دچار‭ ‬تعارض‭ ‬شدند‭.‬

چهارمین‭ ‬مورد،‭ ‬نامتوازن‭ ‬و‭ ‬نابرابر‭ ‬بودن‭ ‬نسبت‭ ‬قدرت‭ ‬با‭ ‬آزادی‭ ‬است،‭ ‬به‭ ‬نظرم‭ ‬معقول‭ ‬این‭ ‬است‭ ‬كه‭ ‬هرجا‭ ‬قدرت‭ ‬بیشتر‭ ‬می‌شود‭ ‬باید‭ ‬آزادی‭ ‬محدود‭ ‬شود‭ ‬و‭ ‬نهادهای‭ ‬نظارتی‭ ‬نظارت‭ ‬كنند‭ ‬و‭ ‬هرجا‭ ‬قدرت‭ ‬كمتر‭ ‬است‭ ‬باید‭ ‬با‭ ‬دادن‭ ‬آزادی‌های‭ ‬حداكثری‭ ‬این‭ ‬خلأ‭ ‬قدرت‭ ‬جبران‭ ‬شود‭. ‬مثلا‭ ‬در‭ ‬ماجرای‭ ‬هفت‌تپه،‭ ‬كارگری‭ ‬كه‭ ‬چند‭ ‬ماه‭ ‬حقوق‭ ‬نگرفته‭ ‬باید‭ ‬از‭ ‬بالاترین‭ ‬سطح‭ ‬آزادی‭ ‬برخوردار‭ ‬باشد‭ ‬نه‭ ‬این‌كه‭ ‬دستگاه‭ ‬قضایی‭ ‬او‭ ‬را‭ ‬بازداشت‭ ‬كند‭.‬

مجموع‭ ‬این‭ ‬چهار‭ ‬عنصر‭ ‬این‭ ‬وضعیت‭ ‬را‭ ‬صورت‌بندی‭ ‬كردند‭ ‬به‭ ‬شكلی‭ ‬كه‭ ‬وجود‭ ‬آزادی‭ ‬و‭ ‬ادراك‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬وضعیت‭ ‬قابل‭ ‬نقدی‭ ‬به‭ ‬وجود‭ ‬آورده‭ ‬است‭.‬