محققان دانشگاه استنفورد موفق شدند اولین تصویر دیجیتالی 3200 مگاپیكسلی را ثبت كنند. این دوربین روی تلسكوپ ال‌اس‌اس‌تی (LSST) متعلق به دانشگاه استنفورد نصب‌شده و در شیلی قرار خواهد گرفت. تصاویر ثبت‌شده در واقع آنقدر بزرگ است كه برای نمایش یكی از آنها در اندازه كامل، باید از ۳۷۸ صفحه نمایشگر تلویزیون 4K با كیفیت فوق‌العاده بالا استفاده كرد. كیفیت تصویر به حدی بالاست كه می‌توان یك توپ گلف را از فاصله ۲۴ كیلومتری مشاهده كرد! / ایسنا

مرحله سوم آزمایش بالینی واكسن كووید-۱۹ كه در دانشگاه آكسفورد و با كمك شركت آسترا زنكا توسعه یافته، به دلیل گزارش یك «رخداد نامطلوب شدید» در انگلیس متوقف شده است. «رخداد نامطلوب شدید» در حقیقت واكنش به واكسن یا دارو است كه خطری برای زندگی فرد به حساب می‌آید./ مهر

 در نوشتارهای پیشین اشاره شد فناوری چاپ سه‌بعدی در بسیاری از صنایع به صورت كاربردی وارد شده و تحولات زیادی در آنها رخ داده است. اما این هفته به مناسبت شروع سال تحصیلی مایلم از نقش فناوری چاپ سه‌بعدی در آموزش، به‌ویژه برای كودكان و نوجوانان، برای شما بنویسم.
امروزه آموزش فناوری‌های جدید از سنین پایین برای دانش‌آموزان به یكی از اولویت‌های اصلی كشورهای توسعه‌یافته جهان تبدیل شده است. دلیل آن هم سرمایه‌گذاری روی نسل بعدی برای ساختن آینده است. آنچه این روزها از موفقیت‌های انسان در سفر به فضا می‌بینیم حاصل رویاپردازی‌ها، ایده‌پردازی‌ها، آموزش‌ها و برنامه‌ریزی كشورهایی است كه از بیش از نیم‌قرن پیش به آن اندیشیده‌اند و برنامه‌ریزی كرده‌اند.
آموزش فناوری چاپ سه‌بعدی برای كودكان و نوجوانان از دو نگاه اهمیت ویژه دارد. نگاه اول، معرفی فناوری جدید آینده‌ساز بشر به نسل آینده‌ساز امروز و توسعه كاربرد آن در آینده است. نگاه دوم، استفاده از قابلیت‌های ویژه این فناوری برای ایجاد تحول در آموزش و پرورش كودكان و نوجوانان است. برای من كه چند سالی است در زمینه آموزش این فناوری به كودكان و نوجوانان فعال هستم، هر دو دیدگاه قابل احترام و البته دیدگاه دوم بسیار پر فروغ و مؤثر بوده است.
همان‌طور كه می‌دانید كودكان امروز، كودكان دنیای دیجیتال هستند. كودكانی كه در این بستر رشد می‌كنند و ذهن و فكرشان شكل می‌گیرد. اگر به شما بگویند وسیله‌ای وجود دارد كه می‌تواند بین دنیای دیجیتال كودكان و نوجوانان شما با دنیای ساخت‌وساز واقعی پل بزند و آنها را برای لحظات، ساعات یا روزهایی از دنیای دیجیتال جدا كند، آیا مایل به در اختیار داشتن آن هستید؟ شاید پاسخ بیشتر شما مثبت باشد. اما چگونه؟!
كافی است به كودك یا نوجوان آموزش داده شود كه می‌تواند در گوشی یا تبلت خود هر آنچه كه می‌خواهد بسازد را به صورت سه‌بعدی ترسیم كند. یعنی به جای نقاشی دیجیتال دوبعدی، یك قطعه سه بعدی طراحی كند و آن را به‌آسانی با یك دستگاه چاپگر سه‌بعدی بسازد.
از نگاه من، مهم‌ترین اثر انقلابی چاپگرهای سه‌بعدی، ارزان‌كردن ساخت یك قطعه برای دانش‌آموزان است. به همین دلیل است كه امروزه در بیشتر مدارس پیشرفته دنیا شما حداقل یك دستگاه چاپگر سه‌بعدی و تعدادی دانش‌آموز می‌بینید كه هر روز با آن در حال ساخت و ساز هستند!
حداقل مزیت این كار توسعه خلاقیت و مهارت‌های ذهنی و فكری كودكان و نوجوانان است كه هر آنچه را كه در فكر دارند، می‌توانند بسازند؛ اما با هزینه پایین و بدون ترس از شكست‌ خوردن و خراب ‌شدن. این مفهوم كه در چند جمله ساده بیان شد، انقلاب آموزشی دنیاست؛ تفكر، طراحی، فكر كن، بساز و اگر خراب بود دوباره تلاش كن تا اشتباهات را تصحیح كنی تا در نهایت به موفقیت برسی!
این افقی روشن برای آینده خلاقیت فرزندان
امروز ماست.

در پی شیوع بیماری كووید-19 و الزام عمومی به استفاده از ماسك، به‌ویژه در مدارس، دانشگاه‌ها، شركت‌ها و دیگر اماكن سرپوشیده، فناوران یك مجموعه دانش‌بنیان ایرانی با بهره‌گیری از فناوری‌های مرتبط با «هوش مصنوعی» و «یادگیری عمیق» موفق به طراحی و تولید سنسور هوشمند تشخیص ماسك تنفسی شدند.
به گزارش جام‌جم، در شرایط كنونی ناشی از همه‌گیری ویروس كرونا در جهان، پایش پیوسته و تشخیص چهره افراد وارد شده به اماكن گوناگون از طریق دوربین‌ها و فناوری‌های روز اهمیت مضاعفی یافته است. با توجه به انتشار ویروس عامل بیماری كووید-19 از طریق قطرك‌های تنفسی و اهمیت توجه به دستورالعمل‌های بهداشتی و استفاده از ماسك برای حفظ سلامت كارمندان شركت‌ها و سازمان‌های خصوصی، دولتی و كارگران شاغل در كارخانه‌های گوناگون، بهره‌مندی از سامانه‌ای كه بتواند وجود ماسك روی صورت پرسنل و دیگر افراد مراجعه‌‎كننده به یك مجموعه را كنترل كرده و بر شیوه صحیح پوشیدن آن نظارت كند به یكی از نیازهای مدیران منابع انسانی در سازمان‌های مختلف تبدیل شده است.
در این میان سنسور هوشمند ابداع‌شده در مجموعه دانش‌بنیان خدمات انفورماتیك نیافام، می‌تواند از ورود افراد بدون ماسك به ساختمان شركت‌ها و هر محلی كه از آن استفاده می‌شود، جلوگیری كرده و مامور حراست  فقط در صورتی مجوز عبور از در ورودی را برای افراد صادر كند كه ماسك روی صورت فرد مقابل درگاه نصب و با سنسور مربوط شناسایی شده باشد.
گفتنی است این سامانه قابلیت اتصال به طیف وسیعی از سیستم‌ها و عملگرهای كنترل امنیت در مجموعه‌های مختلف خصوصی و دولتی را داشته و از یك بلندگو - برای بیان هشدارهای لازم به افراد - قرار گرفته در مقابل درگاه مربوط، بهره‌مند است. شناسایی افراد بدون ماسك در این سامانه با استفاده از یك دوربین ثانویه مرتبط با سنسور انجام می‌شود و قابلیت تنظیم درصد سختگیری برای كیفیت پوشش ماسك در دو حالت سختگیری كم و سختگیری زیاد برای سامانه پیش‌‌بینی شده است تا در شرایط شیوع شدید بیماری، سامانه قادر باشد از طریق اعلان وضعیت با لامپ ال‌ای‌دی، حتی از ورود افرادی كه ماسك خود را روی چانه قرار داده‌اند جلوگیری كند.
تنظیم عملكرد این سنسور برای شرایط ازدحام و شناسایی بیش از یك نفر نیز امكان‌پذیر است و می‌تواند در یك لحظه بیش از یك نفر را در مقابل دستگاه ملزم به استفاده صحیح از ماسك صورت كند. حداقل و حداكثر فاصله اشخاص برای تعیین وضعیت با دوربین این سامانه بین 80 تا 150 سانتی‌متر است، تا 5/3 متر فاصله موثر برای عملكرد تشخیص  دارد و زاویه تحت پوشش دوربین این سامانه  به صورت 53 درجه از عرض و 41 درجه از ارتفاع  تعریف شده است.

ماه‌هاست كه از نرخ یا عدد شیوع (كه با حرف لاتین R نشان داده می‌شود) ویروس كرونا صحبت می‌شود. این عدد كه با عبارت «عدد سرایت پایه» هم شناخته می‌شود، برای سنجش مقدار گسترش یك بیماری خاص به ‌كار برده می‌شود و منظور تعداد متوسط افرادی است كه به‌وسیله یك فرد بیمار، آلوده می‌شوند.
مثلا، وقتی گفته می‌شود نرخ شیوع 5/3 است، یعنی این‌كه صد فرد مبتلا به ویروس كرونای جدید می‌توانند ۳۵۰ نفر دیگر را مبتلا كنند. این ۳۵۰ نفر هم به‌نوبه خود موجب آلودگی ۱۲۲۵ نفر دیگر خواهند شد. وقتی این نرخ بالاتر از یك باشد، موارد ابتلا به ویروس كرونا در یك جامعه كه از ایمنی لازم برخوردار نیست، به‌صورت تصاعدی افزایش می‌یابد. قبل از اعلام قرنطینه در بریتانیا، نرخ شیوع این ویروس رقمی بین دو و سه تخمین زده شده بود.
 پارامتر پراكندگی در كنار نرخ شیوع ویروس
اكنون در بررسی‌ها مشخص شده كه در تعداد موارد ابتلای جدیدی كه هر فرد آلوده موجب می‌شود، تغییراتی رخ داده است. شرایط جدید را می‌توان با پارامتر پراكندگی (K) نشان داد.
در واقع عوامل بیماری‌زای مختلف به روش‌های متعددی پراكنده می‌شوند كه این شكل از پراكندگی در جامعه آماری با عنوان پارامتر پراكندگی شناخته می‌شود. هرچه مقدار این عدد كمتر باشد، نشان می‌دهد تعداد كمی از افراد مبتلا، توانایی آلوده‌ كردن تعداد بسیار زیادی از افراد جامعه را دارند.
هر دو عدد نرخ شیوع و پارامتر پراكندگی می‌تواند چگونگی انتشار كووید-۱۹ در یك جامعه را به‌خوبی به تصویر بكشد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد هنگام گسترش ویروس كرونا از بهمن سال گذشته از چین به سایر كشورها، پارامتر پراكندگی 1/0 بوده است كه عدد بسیار كوچكی است و محققان براساس این عدد تخمین می‌زنند كه فقط ۱۰ درصد افراد بیمار توانسته‌اند ۸۰ درصد از افراد دیگر را به این ویروس آلوده كنند.
در حالی‌كه بقیه افراد مبتلا ویروس كرونا را به كسی منتقل نكرده‌اند یا موجب بیماری تنها یك نفر شده‌اند.
بنابراین بنا به گفته بسیاری از محققان، از جمله محققان دانشكده بهداشت و طب لندن باید برای ویروس كرونای جدید از واژه «اَبَر انتشار» استفاده كرد. به عبارت دیگر استفاده از این واژه برای میكروب‌هایی ضروری است كه در سطح عالم‌گیری (پاندمی) است.
 ابرناقل‌هایی مانند «مِری حصبه»
در سال 1285 شمسی/ ۱۹۰۶ میلادی در پی شیوع بیماری حصبه در برخی از خانواده‌های ثروتمند در نیویورك، محققی مامور كشف علت این مشكل شد. این بیماری بیشتر در زاغه‌نشین‌های ایالات متحده شایع شده بود. پس از بررسی‌ها مشخص شد «مری ملون» آشپزی اهل ایرلند كه در خانه‌های ثروتمندان كار می‌كرد، بدون این‌كه خود بیمار باشد، ناقل بیماری حصبه بوده است. او نخستین بیمار صفر شناخته‌شده در تاریخ است كه توانست ۵۱ نفر را در مدت زمان كمی آلوده كند. به این ترتیب این بیماری در آن زمان به نام «مِری حصبه» شناخته شد. گفتنی است «بیمار صفر» نخستین انسان بیماری است كه گفته می‌شود به نوعی بیماری ویروسی یا میكروبی آلوده شده است.
اكنون هم در بیشتر كشورها، افراد بسیاری هستند كه بدون داشتن علائم بیماری ویروس كرونا، ابرناقل این ویروس هستند. مثلا در جریان یك بررسی مشخص شد در یك برنامه گروه كر در ایالت واشنگتن آمریكا كه ۶۱ شركت‌كننده داشت، یك فرد آلوده توانسته تقریبا ۵۲ نفر دیگر را مبتلا كند.
اما وقتی پزشكان نزدیكان افرادی را كه در ردیف دوم ابتلا به بیماری قرار گرفته بودند را با دقت تحت نظر گرفتند، متوجه شدند فقط ده مورد ابتلای بیشتر در میان این افراد وجود دارد. به نظر می‌رسد، چیزی متفاوت از نظر كیفی در آن شب اتفاق افتاده است. اما چه اتفاقی؟
همان‌طور كه در نمونه مری حصبه گفته شد، انتشار خوشه‌ای بیماری در انواع بیماری‌های دیگر مانند ایدز، سل و حصبه رخ داده است. در این بیماری‌ها یك فرد می‌توانسته تعداد بسیاری از افراد دیگر را آلوده كند. درواقع با بررسی‌های بیشتر به نظر می‌رسد، یك عامل زیستی در این میان نقش داشته باشد. به‌طوری‌كه آن عامل باعث می‌شود یك فرد بیمار در مقایسه با دیگران، توانایی بیشتری در انتقال میكروب‌های خود به اطرافیانش داشته باشد. در واقع چنین فردی تعداد بالایی از عوامل بیماری‌زا را در بدن خود دارد.
ویروس كووید-19 بار انتشار زیادی دارد و می‌تواند نقش خود را در بیماری‌زایی به‌خوبی بازی كند. در ضمن این ویروس هنوز به اندازه كافی مورد بررسی قرار نگرفته و محققان حتی برای شروع تحقیقات، روش آسان و مناسبی در اختیار ندارند. یكی از محققان دانشگاه هنگ‌كنگ می‌گوید: «حتی با بررسی بار ویروسی موجود در بزاق افراد، نمی‌توان به مقدار واقعی آنها پی برد؛ زیرا تعداد آنها به‌اندازه ویروس‌هایی نیست كه از طریق تنفس از دهان خارج می‌شود. شاید مجبور باشیم از هوای اطراف بیمار هم نمونه‌گیری كنیم.»
شرایط انتشار ویروس هم مانند زیست‌شناسی آن به‌ نظر مهم می‌آید و بررسی‌ها نشان داده برخی از موارد انتشار بیماری در مناطق مختلف به یك صورت بوده و شرایط یكسانی داشته‌ است.
محققان دانشگاه هنگ‌كنگ در چین به بررسی افراد در تماس با ۱۰۳۷ نفر كه به ویروس كرونا مبتلا شده بودند، پرداختند و دریافتند پارامتر پراكندگی (K) 45/0 و بیشتر از عددی است كه قبلا تخمین زده بودند. اما در این وضعیت هم فقط ۲۰ درصد افراد مبتلا می‌توانند موجب آلودگی ۸۰ درصد افراد شوند.
در بررسی‌های بیشتر این تیم تحقیقاتی نیز مشخص شد، شدت انتشار این ویروس زمانی‌كه افراد در محیط‌های بسته و نزدیك به یكدیگر قرار دارند، بسیار افزایش می‌یابد و این ویروس ویژگی‌های یك ویروس ابر انتشار را پیدا خواهد كرد.
 روش پیشگیری از گسترش ویروس كرونا
بنابه گفته محققان، در حال حاضر فضاهای بیرون، امن‌تر از فضاهای سرپوشیده هستند. همچنین حضور در مكان‌هایی كه افراد كمتری در آنجا هستند، قطعا ایمن‌تر از مكان‌هایی است كه پررفت‌ و آمدند.
در ضمن همواره به یاد داشته باشید حضور در مكان‌های شلوغ تفریحی یا هر جایی‌كه مردم با صدای بلند با یكدیگر صحبت می‌كنند، شدت ابتلا را در میان افراد بالا می‌برد.
البته این توصیه‌ها جدید نیست، اما تكرار آنها باعث می‌شود، همه ما به وضعیت و شدت بیماری‌زایی ویروس كووید-19 و چگونگی انتشار آن بیشتر توجه كنیم و با رعایت موارد احتیاطی، جلوی ابتلای خود و اطرافیان‌مان به ویروس كرونا را بگیریم یا حداقل از قرار گرفتن در محیط‌های پرخطر پرهیز كنیم.
در ضمن توجه به چگونگی انتشار ویروس كرونای جدید كمك می‌كند تا بتوانیم آن را راحت‌تر مهار كنیم. مثلا، محققان بریتانیایی در بررسی كشورهای سراسر دنیا و روش برخوردشان با این همه‌گیری، به این نتیجه رسیدند كه فقط هشت خوشه از ۲۰۱ خوشه از افراد بیمار، در مدرسه مبتلا شده بودند و در ابتدای همه‌گیری این ویروس، بستر بالقوه‌ای برای افزایش آلودگی‌ها بودند.
شناسایی خوشه‌های افراد بیمار در لحظه می‌تواند به كار ردیابی افراد بیماری كه ناقل هستند، كمك كند. با این روش می‌توان جلوی شیوع بیشتر كووید-19 را گرفت.
منبع: New Scientist


لزوم توجه به شرایط انتشار گسترده ویروس كرونا
در مطالعات محققان مشخص شده است تجمع‌ها و گردهمایی‌های گسترده، خیلی بیشتر از محیط‌های كاری یا خانه می‌تواند تعداد افراد آلوده را افزایش دهد. انتشار وسیع این ویروس و بیماری‌زایی آن به‌شكل خوشه‌ای كه افراد بسیاری را گرفتار خود می‌كند معمولا در مراسمی همچون عروسی، كنسرت، ترحیم و... رخ می‌دهد.
این خطر حتی وقتی افراد با صدای بلند با یكدیگر صحبت می‌كنند، مانند آواز خواندن یا فریاد كشیدن بیشتر می‌شود. زیرا در جریان صحبت كردن با صدای بلند، حجم هوایی كه از شش‌های افراد مبتلا بیرون می‌آید، بیشتر می‌شود.
از طرفی محققان دانشگاه استرثكلاید انگلستان می‌گویند توجه به شرایط فعلی و انتشار این ویروس، حتی در این زمان كه موارد ابتلا در بیشتر كشورها رو به كاهش است، مهم‌تر هم شده است.
پیشگیری از انتشار بالای ویروس در اوایل یك همه‌گیری بسیار مهم است. به این ترتیب جلوی ابتلای تعداد زیادی از افراد به بیماری گرفته می‌شود. هر زمان هم كه از موارد ابتلا كاسته می‌شود، باید جلوی موج بعدی همه‌گیری گرفته شود.