نگاه سنتی و بسته به مقوله اطلاع رسانی باید تغییر کند

علی‌اصغر محکی، استاد ارتباطات در گفت‌وگو با جام‌جم:

نگاه سنتی و بسته به مقوله اطلاع رسانی باید تغییر کند

 علی‌اصغر محکی، استاد ارتباطات در گفت‌وگو با جام‌جم ضمن انتقاد به نحوه اطلاع‌رسانی اخبار مربوط به جلسات سران سه قوه گفت: وقتی سران قوای اصلی اداره‌کننده کشور، تشکیل جلسه می‌دهند این موضوع هم از جنبه مدیریت کلان کشور و هم از جنبه خبری اهمیت بالایی دارد. درواقع می‌توان گفت این جلسات، بالاترین نشست ارکان مدیریت و اداره کشور جهت تصمیم‌گیری برای موضوعات مهمی در حیطه تک‌تک افراد جامعه از منظر اقتصادی، سیاسی،‌ اجتماعی و فرهنگی است. به‌عبارت‌دیگر این‌که شاید مهم‌ترین‌ تصمیمات حکومتی در جلسات سران سه‌قوه اتخاذ می‌شود در حالی است که جز انتشار خبری کلی و مختصر،‌اطلاعات دیگری درباره این جلسات و تصمیمات صورت گرفته در آن در دسترس نیست. وی بابیان این‌که انتظار می‌رود مفاد این گفت‌وگوها برای مردم اطلاع‌رسانی شود، یادآور شد: نکته قابل‌تأمل این‌که نظام اطلاع‌رسانی ما در سطح رسمی و دولتی از قدیم‌الایام به‌گونه‌ای بوده که انتشار اخبار را یک ارزش نمی‌دانسته بلکه دستگاه‌های حاکمیتی از سر رفع تکلیف و اجبار، گزیده‌ای ازآنچه صلاح می‌دانستند انتشار می‌دادند. این هم ناشی از نگاه از بالا به پایین نظام‌های دولتی از گذشته به مردم به‌عنوان رعیت بوده است. براساس چنین نگاهی، قرار نبود مردم جز چیزهایی که اهالی قدرت تشخیص می‌دادند از جزئیات امور مطلع شوند. درواقع می‌توان گفت حسب نگاه قدیم، این صاحب‌منصبان بودند که تشخیص می‌دادند چه مساله‌ای را با مردم در میان بگذارند و چه مطالبی را به آنها نگویند. وی با بیان این‌که عصر انقلاب اطلاعات و ارتباطات بسیاری از ذهنیت‌ها را نسبت به انتشار خبر دچار تغییر و تحول کرد، گفت: در دوره جدید،‌ طبیعتا ارزش‌هایی مثل شفاف‌سازی و محرم بودن مردم و دخالت دادن رأی و نظر آنها در تصمیمات به‌مراتب موضوعیت بیشتر نسبت به دوران گذشته پیداکرده و دیگر نمی‌شود انتظار داشت به سیاق قدیم و به‌گونه‌ای بسته، مدیریت افکار رخ دهد. بنابراین نمی‌توان توقع داشت مردم در سرنوشت کشور همکاری و مشارکت داشته باشند اما در نقطه مقابل درجایی که قرار به پاسخگویی ، اطلاع‌رسانی ، توجیه و اقناع افکار عمومی است، دستگاه‌های حاکمیتی سیاست سکوت را در پیش بگیرند. بنابراین اگر در حال حاضر آن‌گونه که باید، اطلاعات مربوط به جلسات و مذاکراتی که در سطوح حاکمیتی صورت می‌گیرد، انتشار پیدا نمی‌کند ناشی از همان نگاه سنتی، بسته و مبهم مربوط به نشر اطلاعات است که نتوانسته تحولات فناورانه و تحولات در حوزه نگرش‌های کلان افکار عمومی را درک کند و درنتیجه همچنان بر همان طبل سابق می‌کوبد. محکی با اشاره به این‌که این نقصان البته باید مورد مطالبه رسانه‌ها هم قرار گیرد، خاطرنشان کرد: منتها باید به الزامات آن‌هم توجه داشت. رسانه‌های ما ازنظر استقلال حرفه‌ای به آن توسعه‌یافتگی لازم هنوز نرسیده‌اند و طبیعی است که همچنان خودشان را به‌مثابه بلندگویی برای انتشار یک‌سویه اطلاعات می‌بینند. این در حالی است که در یک نظام توسعه‌یافته اطلاع‌رسانی، رسانه باید به‌عنوان نماینده افکار عمومی مطالبه‌گر در قبال دریافت اطلاعات باشد. اگر رسانه‌ها این نقش و رسالت را قبول نداشته باشند یا زمینه تحقق این رسالت را نداشته باشند، طبیعی است که همچنان مثل یک میکروفن در برابر کسانی قرار می‌گیرند که قرار است امر اطلاع‌رسانی را انجام دهند و با همان تفکر سنتی یک‌سویه عمل می‌کنند. اعتقاددارم صرف این‌که مدیران رسانه‌های ما بخواهند مطالبه‌گر باشند، کفایت نمی‌کند بلکه رسانه‌ها باید از استقلال حرفه‌ای و اقتصادی برخوردار باشند و نه این‌که برای‌گذران امور رسانه‌ها، خود وامدار دولت و بودجه‌های رسمی باشند.