خیابان‌های بد خط

خط‌كشی كهنه خیابان‌ها محصول چیست؟ مشكلات مالی، كیفیت پایین رنگ یا تخلف پیمانكاران؟

خیابان‌های بد خط

هشتگ# من بین_خطوط _می‌رانم كمپینی بود مثل هزاران كمپین كه هرسال زاده می‌شوند، اوج می‌گیرند و بعد عمرشان تمام می‌شود. كمپینش خودجوش بود، كار چند جوان بیست و چند ساله، یك كمپین كه مثل خیلی وقت‌های دیگر مهناز افشار، رضا كیانیان، سیامك انصاری و برخی چهره‌های مشهور دیگر به آن پیوستند. به تبعیت از این حركت، یك عده كه شوری و دغدغه‌ای داشتند برچسب «بین خطوط می‌رانم» را چسباندند به شیشه عقبی و شروع كردند به فرهنگسازی كه این خط‌های سفید خیابان را الكی نكشیده‌اند و معنی‌شان این است كه باید بین خطوط راند نه رویشان. با این وجود در بسیاری از معابر اصلا خطی نبود که بتوان بین آن راند.

می‌گفتند كمپین «بین خطوط برانیم» كه راه افتاد مردم بیشتری بین خطوط رانندگی كردند و این كمپین حتی بیشتر از اقدامات سلبی پلیس اثر داشت؛ این جمله آخر را خود پلیس می‌گفت كه به این كمپین پیوسته بود. حالا اما بعد از گذشت دو سه سال از آن روزها، كمپین از تب و تاب افتاده و به وضوح به حاشیه رفته، حرمت خطوط نیز هر روز كف خیابان‌ها شكسته می‌شود، اما كدام خطوط؟ پاسخ این سوال بنیادین، روی آسفالت خیابان‌هاست، جایی كه رد بی‌رمق و بی‌جان خطوط، روی آسفالتِ از خط‌ها كهنه‌تر نقش بسته و وادارت می‌كند به این پرسش كه راندن بین كدام خطوط؟
خط‌كشی‌های خیابان با ما حرف می‌زنند، اینها زبان بی‌زبان جاده‌اند و كارشان هدایت راننده‌ها و برقراری نظم و انضباط. یک‌بار علیرضا اسماعیلی، عضوهیات علمی دانشگاه پلیس گفته بود مشق خطوط سفید ترافیكی بر تخته سیاه كف خیابان‌ها و بزرگراه‌ها باید به‌خوبی نوشته شود تا توقع داشته باشیم به‌خوبی خوانده شوند.» موضوع همین است كه این مشق، بر‌این تخته سیاه خوب نوشته نمی‌شود و خط‌ها دیر به دیر روی بهسازی می‌بینند نه‌تنها در تهران كه در سراسر ایران، هرجا كه تخته سیاهِ آسفالت هست.
​​​​​​​
 خط نامرئی، عامل تصادف 
هادی هاشمی و محمد علیخانی، یكی از منظر یك كارشناس و دیگری از جایگاه عضویت در شورای شهر تهران هر دو تایید كردند كه وضعیت خط‌كشی خیابان‌ها خوب نیست. هادی هاشمی رئیس پلیس سابق راهور تهران در گفت‌وگو با جام‌جم این را بسط داد به بسیاری از شهرهای كشور و علیخانی كه رئیس كمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر است روی تهران تمركز كرد، در حالی كه معاون اجرایی سازمان حمل ونقل و ترافیك شهرداری تهران در مصاحبه‌اش با ما حرفش این بود كه بی‌انصافی است اگر این مشكل را به همه جای تهران تعمیم دهیم.
قضاوت درباره این كه مشكل خط‌های بی‌رمق و نامرئی خیابان‌ها و اتوبان‌ها محدود است به چند منطقه یا نه، بماند برای مردم و افكارعمومی و این تحلیل بماند برای ما كه اگرخطوط سفید خیابان‌ها ترمیم و بهسازی نشوند چه می‌شود.
خط‌كشی‌ها كه راهنمای راننده‌ها هستند و خیلی جاها می‌توانند به جای برخی علائم به آنها كمك كنند، سهم عبور هر خودرو را مشخص می‌كنند. به قول هادی هاشمی مخصوصا در مواقع تاریكی و بارندگی. او می‌گوید وقتی این خط‌ها كمرنگ و نامرئی باشند یعنی سهم عبورها مخدوش است و این سهم‌ها كه مخدوش باشد یعنی راننده‌ها بدرستی در مسیر هدایت نمی‌شوند و وقتی هدایت بدرستی انجام نشود همه جور اتفاقی محتمل است؛ بخصوص تصادف. هاشمی توضیح می‌دهد بین واضح نبودن خطوط با بروز تصادفات رابطه‌ای حتمی وجود دارد چون تصادف زمانی رخ می‌دهد كه در یك مسیر، راننده‌ها بدرستی هدایت نشوند. اما چه می‌شود که خط‌های كف خیابان‌ها كمرنگ و كمرنگ‌تر می‌شوند و به نقطه‌ای می‌رسند كه محو می‌شوند؛ گویی كه هرگز نبوده‌اند. هاشمی می‌گوید این ناشی از سایش لاستیك خودروهاست و عبور و مرورهای مكرر، ولی یكی از پیمانكاران خط كشی معابر كه با او حرف زدیم معتقد است این خطوط پاك نمی‌شوند بلكه براثر رفت و آمد ماشین‌ها، بخصوص وسایل گازوئیل‌سوز گرفتار جرم‌های سنگین می‌شوند. هاشمی البته می‌گوید این تحلیل نمی‌تواند چندان درست باشد چون با هر بار بارندگی حجم زیادی از جرم‌ها از بین می‌رود، ولی او می‌گوید حتی اگر این خطوط جرم هم گرفته باشند باید بهسازی شوند چون مسیری كه خطوطش جرم گرفته با مسیری كه هیچ‌گاه خط كشی نداشته، تفاوتی ندارد و هردو به یك اندازه در بروز تصادف و سردرگمی رانندگان نقش دارند.

 بودجه یا پیمانكار؟
خط‌های بی‌جان كف خیابان‌ها یك دنیا حرف برای گفتن دارند، اینها نشانه‌اند؛ علامت وجود یك مشكل كه از شهرداری‌ها شروع می‌شود. وظیفه ارتقای ایمنی معابر،‌ اصلاح هندسی آنها و نصب چراغ‌های راهنمایی و اجرای علائم افقی وعمودی ترافیكی همه وهمه با شهرداری هاست كه درمورد تهران، این وظیفه را ماده 9 برنامه پنجساله دوم به عهده شهرداری پایتخت گذاشته. اما محمد علیخانی و كامران اخباری معاون اجرایی سازمان حمل ونقل و ترافیك تهران هر دو می‌گویند حرف خط‌كشی كه می‌شود پای بی پولی در میان است.
علیخانی عضوشورای شهرتهران می‌گوید، مشكلات مالی نه تنها بحث خط‌كشی‌ها بلكه ساماندهی پیاده‌روها و آسفالت معابر و خیلی ازكارهای عمرانی دیگر را نیز تحت‌الشعاع قرار داده، اخباری نیز تایید می‌كند و توضیح می‌دهد به‌خصوص در یك سال اخیر به علت نوسانات ارزی، بسیاری از پیمانكارانِ خط‌كشی معابر اعلام كرده‌اند با رقم‌های مندرج در قراردادها امكان كار ندارند.
البته علیخانی به بیشتر پیمانكاران نقد دارد و می‌گوید اینها برای برنده شدن درمناقصات رقم‌های پایین پیشنهاد می‌دهند، ولی وقتی وارد كار می‌شوند كم می‌گذارند. 
او یادی می‌كند از پرونده تخلفات برخی پیمانكاران كه مثلا یك كیلومتر را خط كشی می‌كردند، ولی پای شهرداری دو كیلومتر می‌نوشتند. علیخانی می‌گوید، همین جنس پیمانكاران هستند كه معابر را با مواد اولیه نامرغوب خط كشی می‌كنند، خط‌هایی كه در اندك زمانی كیفیت‌شان افت می‌كند و خیلی زود كمرنگ و بعد نامرئی می‌شوند.
كامران اخباری می‌گوید، اما نمی‌شود همه پیمانكاران یا بیشترشان را با این چوب راند. او توضیح می‌دهد كیفیت خط‌كشی معابر وابسته به دلایل مختلفی ازجمله كیفیت مواد اولیه، اجرای صحیح و اصولی خط‌كشی و انتخاب زمان مناسب برای اجرای آن است. به گفته او، اگر حتی مواد اولیه خط‌كشی مرغوب باشد ولی به روش درستی اجرا نشود یا این كه كار در دمای زیر10 درجه اجرا شود درماندگاری خط‌كشی‌ها اثر دارد، عمری كه از شش ماه شروع می‌شود و تا 9 ماه و بعضا یك سال و یك سال و نیم بالا می‌رود.
علیخانی اما می‌گوید، دقیقا به همین دلیل است كه شهرداری باید بر كار پیمانكاران نظارت دقیق داشته باشد و خبر می‌دهد كه شورای شهر تهران و در راس آن كمیسیون عمران و حمل و نقل قصد دارد بر كار پیمانكاران بشدت نظارت كند.
پیمانكاری كه در این گزارش با او گفت‌وگو كردیم، راست می‌گفت كه كیفیت خط‌كشی معابر بیش ازهر چیز به وجدان پیمانكار ربط دارد، كسی كه نخواهد مثل برخی همكارانش از رنگ‌های بی‌كیفیت چینی استفاده می‌كند و كاری بزن و در رو تحویل می‌دهد.