همه چیز درباره  «اسقاط كافّه خیارات»

ساسان ملك‌مطیعی وكیل پایه یك دادگستری

همه چیز درباره «اسقاط كافّه خیارات»

 در قولنامه‌ها و مبایعه‌نامه‌هایی كه برای انجام معاملات در اختیار مشاوران املاك قرار گرفته است، جمله «اسقاط كافّه خیارات» در یكی از بندهای آن حتما به چشم می‌خورد، وانگهی طرفین معامله بدون اطلاع از مفاهیم قانونی و تبعات حقوقی، قرارداد را امضا می‌كنند و ناخواسته موجب تضییع حقوق خود می‌شوند. پس لازم است با معنا و مفهوم هریك از این كلمات آشنا شویم .
«اسقاط» به معنی زایل شدن است و در اصطلاح حقوقی معنی از بین بردن دارد. كافّه به تشدید «فا نیز» به معنی كلیه و تمامی است. خیار هم به معنای اختیار است و این اختیار همان حقی است كه قانونگذار برای معامله‌كنندگان قائل شده تا درصورت بروز اشكالات در نحوه و شكل یا ماهیت معاملات بتوانند با استفاده از این حق معامله خود را در حمایت قانون فسخ كنند یا معامله را با هر‌ایراد و نقصی قبول كنند.
 این حق فسخ و این اختیار در حقوق مدنی ایران در قالب خیار بیان شده است. قانونگذار در ماده ۳۹۶ قانون مدنی به صراحت ده نوع از انواع خیارات را تعیین كرده ولی از مطالعه سایر مواد در قانون مدنی به موارد دیگری از حق فسخ برای طرفین معاملات برخورد می‌كنیم. خیارات مندرج در قانون عبارتند از خیار مجلس، خیار حیوان، خیار شرط، خیار تاخیر ثمن، خیار رویت و تخلف از وصف، خیار غبن، خیار عیب، خیار تدلیس ، خیار تبعض صفقه و خیار تخلف شرط كه اجرای هریك از موارد فسخ، شرایط و اركان خاص خود را دارد.
 حال با این مقدمه و تعاریف می‌توان اسقاط كافّه خیارات در معاملات را به زبان ساده این چنین تعریف كرد: از بین بردن تمام حق و اختیار برای به‌هم زدن معامله. با این وصف هرگاه طرفین یك معامله با اسقاط كافّه خیارات قولنامه یا مبایعه‌نامه را امضا كنند یعنی از حق قانونی خود برای فسخ معامله گذشت كرده‌اند و چنانچه بعد از امضای معامله به هر دلیلی طرفین بخواهند معامله را فسخ كنند، به جهت اسقاط اختیار خود، دیگر حق به‌هم زدن و فسخ معامله را نخواهند داشت و در صورت اقامه‌دعوی در مراجع قضایی، دعوای آنان به دلیل از بین رفتن حقوق قانونی، قابلیت رسیدگی ندارد و دعوای مطروحه با وجود هزینه‌های هنگفت مردود می‌شود.
یكی از مهم‌ترین موارد فسخ، فسخ ناشی از غبن معامله است. در این صورت چنانچه حق فسخ در معاملات اسقاط شود، وجود ضرر در معامله موجب فسخ معامله نخواهد شد لذا با توجه به این كه كلمات حقوقی دارای معنا و مفاهیم متفاوت است توصیه می‌شود قبل از امضای هر معامله با وكیل مورد اعتماد خود مشورت كنید.