درباره آپنه انسدادی هنگام خواب چه می‌دانید؟
چند ثانیه بدون اكسیژن
داشتن خواب خوب، یكی از مهم‌ترین مواردی است كه در سلامت افراد نقش دارد و اگر بنا به هر دلیل با مشكل مواجه شود، كیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و فرد انرژی كافی در طول روز نخواهد داشت. آپنه‌های تنفسی، جزو آن دسته از مشكلاتی هستند كه می‌توانند افراد را درگیر خود كنند و انواع مختلفی دارند. یكی از انواع آپنه كه در هر سنی می‌تواند افراد را دچار كند، آپنه انسدادی است كه در صورت عدم درمان، مشكلاتی را در پی دارد. دكتر سامان خرمی‌نژاد، متخصص گوش و حلق و بینی، به بررسی آپنه انسدادی می‌پردازد.
آینه یعنی چه؟
آپنه تنفسی حین خواب، در واقع به معنی قطع جریان هوا در مجاری تنفسی است كه در بزرگسالان معمولا بیشتر از ده ثانیه اتفاق می‌افتد و در كودكان، كمتر از ده ثانیه را نیز آپنه تلقی می‌كنند. در برخی منابع، بروز تا پنج آپنه تنفسی در ساعت برای بزرگسالان، طبیعی تلقی شده در حالی‌كه بروز حتی یك آپنه تنفسی، برای كودكان، غیرطبیعی محسوب می‌شود. بروز آپنه تنفسی در مردان، دو برابر به نسبت زنان بیشتر است ولی در كودكان، بروز آپنه نسبت به جنسیت چندان معنادار نیست. برخی از آمارها نشان می‌دهند حدود یك تا 3 درصد كودكان، به آپنه انسدادی مبتلا هستند. علاوه بر این، در حدود 30 سالگی، 20درصد از آقایان و 5 درصد از خانم‌ها به آپنه انسدادی مبتلا می‌شوند و در حدود 60 سالگی ابتلا به آپنه تنفسی در 60 درصد آقایان و 40 درصد خانم‌ها وجود دارد.
چرا دچارش می شویم؟
عوامل زیادی می‌توانند در ابتلا به آپنه انسدادی نقش داشته باشند؛ برای مثال، در افراد بزرگسال چاقی یكی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به آپنه انسدادی محسوب می‌شود به طوری‌كه آپنه انسدادی در افراد چاق
سه برابر بیشتر از سایر افراد وجود دارد.
مصرف داروهای آرام‌بخش و مصرف الكل نیز می‌توانند ابتلا به آپنه انسدادی را به دنبال داشته باشند. علاوه بر این، استعمال دخانیات نیز در ابتلا به آپنه انسدادی نقش دارد و فردی كه دخانیات مصرف می‌كند، مستعد ابتلا به آپنه انسدادی است ضمن این‌كه اطرافیان او كه در معرض دود ناشی از استعمال دخانیات هستند نیز می‌توانند به آپنه انسدادی مبتلا شوند كه این مورد شامل حال كودكان نیز می‌شود. احتمال بروز آپنه انسدادی در كودكان، به دلایل دیگری می‌تواند باشد. مثلا، بزرگی لوزه‌های كامی و لوزه سوم در این مساله نقش دارد. همچنین آن دسته از كودكانی كه به سندرم داون مبتلا هستند، بیش از سایر كودكان به آپنه انسدادی مبتلا خواهند شد. همچنین آپنه انسدادی در كودكانی كه به مشكلات مادرزادی فك و صورت یا فلج مغزی مبتلا هستند، بیشتر دیده می‌شود.
آلرژی دردسرساز
آلرژی یكی از مشكلاتی است كه می‌تواند با دردسرهای زیادی همراه باشد و آن دسته از افرادی كه به آلرژی‌های شدید مبتلا هستند و اقدامی برای درمان آن نمی‌كنند، دچار انسداد داخل بینی و اختلال در تنفس، خواهند شد كه این مساله می‌تواند منجر به پولیپ و در نهایت، آپنه انسدادی شود. به‌طور كلی، آلرژی می‌تواند با علائمی چون آبریزش بینی، عطسه، ترشحات پشت حلق، گرفتگی بینی، سرماخوردگی و سینوزیت مكرر و خارش گوش و حلق و بینی همراه باشد و در صورت درمان نشدن، زمینه‌ای برای ابتلا به آسم شود.
آگاهی از علائم آینه انسدادی
یكی از مهم‌ترین علائم آپنه انسدادی در بزرگسالان، خواب‌آلودگی هنگام روز است، همچنین سردرد صبحگاهی، خستگی، عدم تمركز، اختلالات رفتاری و حافظه نیز در این دسته از افراد دیده می‌شود. آپنه انسدادی در كودكان به صورت خرخر كردن و مشكلات تنفسی حین خواب خود را بروز می‌دهد، ضمن این‌كه تعریق شبانه و بی‌قراری نیز در كودكان مبتلا دیده می‌شود.
علاوه بر این، وضعیت خوابیدن كودكان مبتلا، به‌صورت ثابت نیست و دائما در حین خواب جا به جا می‌شوند. گاهی شب ادراری، بیش‌فعالی و پرخاشگری نیز در برخی از این كودكان وجود دارد. كودكان مبتلا به آپنه تنفسی، دچار اختلال در رشد نیز می‌شوند.
اهمیت موضوع در چیست؟
آپنه انسدادی به‌دلیل عوارض مهمی كه دارد، باید حتما درمان شود. یكی از مهم‌ترین عوارضی كه می‌تواند براثر درمان نشدن آپنه انسدادی به وجود بیاید، افزایش فشارخون سیستمیك و افزایش فشار خون ریوی است. به‌طور كلی، حدود 25 تا 40 درصد افراد مبتلا به فشارخون بالا، دچار آپنه انسدادی هستند و فشارخون بالا، می‌تواند زمینه‌ای برای بروز سكته‌های قلبی و مغزی نیز باشد.
وقت تشخیص است
برای تشخیص آپنه انسدادی، كارهای زیادی انجام می‌شود كه می‌توان به گرفتن شرح حال از بیمار، معاینه و پلی سونوگرافی اشاره كرد. برای انجام پلی سونوگرافی، بیمار باید یك شب در اتاق مخصوصی بخوابد. نوار قلب، نوار مغز، حركات چشم، الكترومیوگرافی، بررسی اكسیژن خون، میزان بالا رفتن دی اكسید كربن (CO2) و ... مورد بررسی قرار می‌گیرند. همچنین تعداد آپنه‌های بیمار در حین خواب نیز ثبت خواهد شد. معمولا در زمان معاینه كودكان مبتلا به آپنه، مواردی چون بزرگی لوزه كامی و لوزه سوم دیده می‌شود و علائم آلرژی و نبود رشد كافی در بدن كودك وجود دارد. همچنین در بزرگسالان هنگام معاینه، مواردی چون انحراف تیغه میانی بینی، پولیپ داخل بینی، لوزه‌های بزرگ، كام نرم، شل و افتاده، زبان بزرگ، چانه عقب رفته، چاقی گردن و چاقی كل بدن دیده می‌شود.
چگونه درمان می‌شود؟
درمان آپنه انسدادی از هر بیمار به بیمار دیگر، متفاوت است و درمان‌ها به صورت جراحی و غیرجراحی هستند. معمولا برای درمان كودكان، از جراحی كمك گرفته می‌شود كه نتایج آن بسیار مطلوب است به‌ویژه در شرایطی كه مشكل لوزه و لوزه سوم برطرف شود. جراحی در بزرگسالان نیز به بهبودی كمك می‌كند ولی درمان به شیوه جراحی، الزاما قطعی نیست. برای بزرگسالان جراحی می‌تواند شامل برطرف كردن پولیپ بینی، رفع انحراف تیغه میانی بینی، جراحی لوزه و كام نرم باشد. همچنین جراحی فك تحتانی نیز در برخی از افراد انجام خواهد شد. درمان‌های دارویی بیشتر برای رفع آلرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، در برخی افراد كه جراحی یا درمان دارویی برای آنها چندان كاربردی ندارد، استفاده از دستگاه‌های مخصوص برای بهبود تنفس توصیه می‌شود. این دستگاه‌ها به باز ماندن راه هوایی حین خواب كمك می‌كنند و درمان حمایتی برای بیمار به حساب می‌آیند و مانع از عوارض آپنه انسدادی شده و به بهبود كیفیت زندگی بیمار كمك می‌كنند.
آپنه تنفسی حین خواب، در واقع به معنی قطع جریان هوا در مجاری تنفسی است كه در بزرگسالان معمولا بیشتر از ده ثانیه اتفاق می‌افتد و در كودكان، كمتر از ده ثانیه را نیز آپنه تلقی می‌كنند. در برخی منابع، بروز تا پنج آپنه تنفسی در ساعت برای بزرگسالان، طبیعی تلقی شده در حالی‌كه بروز حتی یك آپنه تنفسی، برای كودكان، غیرطبیعی محسوب می‌شود. بروز آپنه تنفسی در مردان، دو برابر به نسبت زنان بیشتر است ولی در كودكان، بروز آپنه نسبت به جنسیت چندان معنادار نیست. برخی از آمارها نشان می‌دهند حدود یك تا 3 درصد كودكان، به آپنه انسدادی مبتلا هستند. علاوه بر این، در حدود 30 سالگی، 20درصد از آقایان و 5 درصد از خانم‌ها به آپنه انسدادی مبتلا می‌شوند و در حدود 60 سالگی ابتلا به آپنه تنفسی در 60 درصد آقایان و 40 درصد خانم‌ها وجود دارد.
چرا دچارش می شویم؟
عوامل زیادی می‌توانند در ابتلا به آپنه انسدادی نقش داشته باشند؛ برای مثال، در افراد بزرگسال چاقی یكی از مهم‌ترین عوامل ابتلا به آپنه انسدادی محسوب می‌شود به طوری‌كه آپنه انسدادی در افراد چاق
سه برابر بیشتر از سایر افراد وجود دارد.
مصرف داروهای آرام‌بخش و مصرف الكل نیز می‌توانند ابتلا به آپنه انسدادی را به دنبال داشته باشند. علاوه بر این، استعمال دخانیات نیز در ابتلا به آپنه انسدادی نقش دارد و فردی كه دخانیات مصرف می‌كند، مستعد ابتلا به آپنه انسدادی است ضمن این‌كه اطرافیان او كه در معرض دود ناشی از استعمال دخانیات هستند نیز می‌توانند به آپنه انسدادی مبتلا شوند كه این مورد شامل حال كودكان نیز می‌شود. احتمال بروز آپنه انسدادی در كودكان، به دلایل دیگری می‌تواند باشد. مثلا، بزرگی لوزه‌های كامی و لوزه سوم در این مساله نقش دارد. همچنین آن دسته از كودكانی كه به سندرم داون مبتلا هستند، بیش از سایر كودكان به آپنه انسدادی مبتلا خواهند شد. همچنین آپنه انسدادی در كودكانی كه به مشكلات مادرزادی فك و صورت یا فلج مغزی مبتلا هستند، بیشتر دیده می‌شود.
آلرژی دردسرساز
آلرژی یكی از مشكلاتی است كه می‌تواند با دردسرهای زیادی همراه باشد و آن دسته از افرادی كه به آلرژی‌های شدید مبتلا هستند و اقدامی برای درمان آن نمی‌كنند، دچار انسداد داخل بینی و اختلال در تنفس، خواهند شد كه این مساله می‌تواند منجر به پولیپ و در نهایت، آپنه انسدادی شود. به‌طور كلی، آلرژی می‌تواند با علائمی چون آبریزش بینی، عطسه، ترشحات پشت حلق، گرفتگی بینی، سرماخوردگی و سینوزیت مكرر و خارش گوش و حلق و بینی همراه باشد و در صورت درمان نشدن، زمینه‌ای برای ابتلا به آسم شود.
آگاهی از علائم آینه انسدادی
یكی از مهم‌ترین علائم آپنه انسدادی در بزرگسالان، خواب‌آلودگی هنگام روز است، همچنین سردرد صبحگاهی، خستگی، عدم تمركز، اختلالات رفتاری و حافظه نیز در این دسته از افراد دیده می‌شود. آپنه انسدادی در كودكان به صورت خرخر كردن و مشكلات تنفسی حین خواب خود را بروز می‌دهد، ضمن این‌كه تعریق شبانه و بی‌قراری نیز در كودكان مبتلا دیده می‌شود.
علاوه بر این، وضعیت خوابیدن كودكان مبتلا، به‌صورت ثابت نیست و دائما در حین خواب جا به جا می‌شوند. گاهی شب ادراری، بیش‌فعالی و پرخاشگری نیز در برخی از این كودكان وجود دارد. كودكان مبتلا به آپنه تنفسی، دچار اختلال در رشد نیز می‌شوند.
اهمیت موضوع در چیست؟
آپنه انسدادی به‌دلیل عوارض مهمی كه دارد، باید حتما درمان شود. یكی از مهم‌ترین عوارضی كه می‌تواند براثر درمان نشدن آپنه انسدادی به وجود بیاید، افزایش فشارخون سیستمیك و افزایش فشار خون ریوی است. به‌طور كلی، حدود 25 تا 40 درصد افراد مبتلا به فشارخون بالا، دچار آپنه انسدادی هستند و فشارخون بالا، می‌تواند زمینه‌ای برای بروز سكته‌های قلبی و مغزی نیز باشد.
وقت تشخیص است
برای تشخیص آپنه انسدادی، كارهای زیادی انجام می‌شود كه می‌توان به گرفتن شرح حال از بیمار، معاینه و پلی سونوگرافی اشاره كرد. برای انجام پلی سونوگرافی، بیمار باید یك شب در اتاق مخصوصی بخوابد. نوار قلب، نوار مغز، حركات چشم، الكترومیوگرافی، بررسی اكسیژن خون، میزان بالا رفتن دی اكسید كربن (CO2) و ... مورد بررسی قرار می‌گیرند. همچنین تعداد آپنه‌های بیمار در حین خواب نیز ثبت خواهد شد. معمولا در زمان معاینه كودكان مبتلا به آپنه، مواردی چون بزرگی لوزه كامی و لوزه سوم دیده می‌شود و علائم آلرژی و نبود رشد كافی در بدن كودك وجود دارد. همچنین در بزرگسالان هنگام معاینه، مواردی چون انحراف تیغه میانی بینی، پولیپ داخل بینی، لوزه‌های بزرگ، كام نرم، شل و افتاده، زبان بزرگ، چانه عقب رفته، چاقی گردن و چاقی كل بدن دیده می‌شود.
چگونه درمان می‌شود؟
درمان آپنه انسدادی از هر بیمار به بیمار دیگر، متفاوت است و درمان‌ها به صورت جراحی و غیرجراحی هستند. معمولا برای درمان كودكان، از جراحی كمك گرفته می‌شود كه نتایج آن بسیار مطلوب است به‌ویژه در شرایطی كه مشكل لوزه و لوزه سوم برطرف شود. جراحی در بزرگسالان نیز به بهبودی كمك می‌كند ولی درمان به شیوه جراحی، الزاما قطعی نیست. برای بزرگسالان جراحی می‌تواند شامل برطرف كردن پولیپ بینی، رفع انحراف تیغه میانی بینی، جراحی لوزه و كام نرم باشد. همچنین جراحی فك تحتانی نیز در برخی از افراد انجام خواهد شد. درمان‌های دارویی بیشتر برای رفع آلرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این، در برخی افراد كه جراحی یا درمان دارویی برای آنها چندان كاربردی ندارد، استفاده از دستگاه‌های مخصوص برای بهبود تنفس توصیه می‌شود. این دستگاه‌ها به باز ماندن راه هوایی حین خواب كمك می‌كنند و درمان حمایتی برای بیمار به حساب می‌آیند و مانع از عوارض آپنه انسدادی شده و به بهبود كیفیت زندگی بیمار كمك می‌كنند.
