نانوفناوری در خدمت بیماران مبتلا به سرطان
دكتر سعید سركار، دبیر ستاد ویژه توسعه نانوفناوری، در پاسخ به سؤال خبرنگار جام‌جم در خصوص اثرگذارترین دستاورد نانوفناوری طی 15 سال فعالیت ستاد از دو داروی درمان سرطان به نام‌های پاكلینب و سینادوكسوزوم یاد می‌كند. وی با اشاره به اثربخشی فوق‌العاده این دو دارو تصریح می‌كند: این دو داروی ملی با قیمت تمام شده بسیار پایین‌تری نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی، وارد بازار شده و تحت پوشش بیمه‌های درمانی نیز قرار گرفته‌اند. اثربخشی این داروها كاملا قابل رقابت با نمونه خارجی است و به دلیل قیمت بسیار كمتری كه دارند امكان درمان سرطان را در اقشار كم‌درآمد جامعه فراهم كرده‌اند. از سوی دیگر فناوری به كار رفته در تولید این داروها تا حد زیادی اثرات زیان‌بار شیمی‌درمانی را كاهش داده است و به عنوان نسل جدید داروهای ضد سرطان شناخته می‌شوند.
پاكلینب
پاكلی‌تاكسل، تركیب ضدسرطان طبیعی است كه از فرآیند تقسیم سلولی و رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌كند و از آن برای تولید نانودارو پاكلینب استفاده شده است. این دارو با نشانه‌گیری هدفمند بدون آسیب‌رسانی به سلول‌های سالم، سلول سرطانی را از بین می‌برد. در این دارو از آلبومین انسانی (نوعی پروتئین طبیعی) به عنوان حامل استفاده شده است تا دارو به صورت آزاد وارد جریان خون نشود. سلول‌های سرطانی به عنوان تغذیه از پروتئین آلبومین استفاده می‌كنند، بنابراین آلبومین، دارو را با خود وارد سلول سرطانی می‌كند و از طرف دیگر مانع ورود آن به سلول‌های عادی می‌شود.
این نانودارو در حال حاضر گواهینامه نانومقیاس و پروانه بهداشتی ساخت از سازمان غذا و دارو را دریافت كرده است و به‌عنوان دارو برای درمان سرطان سینه متاستاتیك، ریه و پانكراس در سراسر كشور قابل دسترس است. همچنین صادرات آن به كشورهای غرب آسیا در حال مذاكره است.
سینادوكسوزوم
این نانودارو علاوه بر درمان بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته سینه، پوست و تخمدان، به‌ویژه در بیمارانی كه در معرض بیماری‌های قلبی قرار دارند، برای درمان بیماران مبتلا به ایدز نیز كاربرد دارد. دوكسوروبیسین هیدروكلراید موجود در این فرآورده توسط پوشش‌های كروی كوچك لیپوزومی احاطه شده است كه كمك می‌كند این دارو از طریق جریان خون بیشتر به سمت بافت سرطانی هدایت شود. حامل لیپیدی، به علت مقدار كم تراوش، عوارض جانبی دوكسوروبیسین و به‌ویژه سمیت قلبی ایجاد شده كه خطرناك‌ترین عارضه جانبی این داروست را كاهش می‌دهد.
شركت تولید‌كننده این نانودارو اولین شركت دارویی كشور است كه موفق به تولید داروهای ضد سرطان نانویی تزریقی با استفاده عمده از دستگاه‌ها و تجهیزات ساخت ایران شده است. هر ویال این دارو در آمریكا ۷۰۰ دلار قیمت‌گذاری شده است. تولید داخلی این دارو ضمن جلوگیری از خروج ارز و ایجاد اشتغال، برای صنعت داروهای نانویی ارزش افزوده همراه داشته است.
از آنجا كه قیمت تمام شده این دارو در كشور حدود نصف نمونه مشابه خارجی است و همچنین تحت پوشش بیمه‌های درمانی نیز قرار دارد، با قیمت بسیار پایین‌تری در دسترس بیماران مبتلا به سرطان قرار می‌گیرد. در حال حاضر حدود هفت سال است این دارو مجوزهای لازم را از سازمان غذا و دارو و ستاد ویژه توسعه نانوفناوری دریافت كرده و تولید انبوه می‌شود. سینادوكسوزوم اكنون به كشورهای عربی نیز صادر می‌شود.
پاكلینب
پاكلی‌تاكسل، تركیب ضدسرطان طبیعی است كه از فرآیند تقسیم سلولی و رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌كند و از آن برای تولید نانودارو پاكلینب استفاده شده است. این دارو با نشانه‌گیری هدفمند بدون آسیب‌رسانی به سلول‌های سالم، سلول سرطانی را از بین می‌برد. در این دارو از آلبومین انسانی (نوعی پروتئین طبیعی) به عنوان حامل استفاده شده است تا دارو به صورت آزاد وارد جریان خون نشود. سلول‌های سرطانی به عنوان تغذیه از پروتئین آلبومین استفاده می‌كنند، بنابراین آلبومین، دارو را با خود وارد سلول سرطانی می‌كند و از طرف دیگر مانع ورود آن به سلول‌های عادی می‌شود.
این نانودارو در حال حاضر گواهینامه نانومقیاس و پروانه بهداشتی ساخت از سازمان غذا و دارو را دریافت كرده است و به‌عنوان دارو برای درمان سرطان سینه متاستاتیك، ریه و پانكراس در سراسر كشور قابل دسترس است. همچنین صادرات آن به كشورهای غرب آسیا در حال مذاكره است.
سینادوكسوزوم
این نانودارو علاوه بر درمان بیماران مبتلا به سرطان پیشرفته سینه، پوست و تخمدان، به‌ویژه در بیمارانی كه در معرض بیماری‌های قلبی قرار دارند، برای درمان بیماران مبتلا به ایدز نیز كاربرد دارد. دوكسوروبیسین هیدروكلراید موجود در این فرآورده توسط پوشش‌های كروی كوچك لیپوزومی احاطه شده است كه كمك می‌كند این دارو از طریق جریان خون بیشتر به سمت بافت سرطانی هدایت شود. حامل لیپیدی، به علت مقدار كم تراوش، عوارض جانبی دوكسوروبیسین و به‌ویژه سمیت قلبی ایجاد شده كه خطرناك‌ترین عارضه جانبی این داروست را كاهش می‌دهد.
شركت تولید‌كننده این نانودارو اولین شركت دارویی كشور است كه موفق به تولید داروهای ضد سرطان نانویی تزریقی با استفاده عمده از دستگاه‌ها و تجهیزات ساخت ایران شده است. هر ویال این دارو در آمریكا ۷۰۰ دلار قیمت‌گذاری شده است. تولید داخلی این دارو ضمن جلوگیری از خروج ارز و ایجاد اشتغال، برای صنعت داروهای نانویی ارزش افزوده همراه داشته است.
از آنجا كه قیمت تمام شده این دارو در كشور حدود نصف نمونه مشابه خارجی است و همچنین تحت پوشش بیمه‌های درمانی نیز قرار دارد، با قیمت بسیار پایین‌تری در دسترس بیماران مبتلا به سرطان قرار می‌گیرد. در حال حاضر حدود هفت سال است این دارو مجوزهای لازم را از سازمان غذا و دارو و ستاد ویژه توسعه نانوفناوری دریافت كرده و تولید انبوه می‌شود. سینادوكسوزوم اكنون به كشورهای عربی نیز صادر می‌شود.
