مسابقاتی برای دیپلماسی فرهنگی

مسابقاتی برای دیپلماسی فرهنگی


 در روزهای اخیر شبكه سه سیما، برای اولین‌بار به برگزاری مسابقاتی كه در دنیا به Got Talent معروف شده، اقدام كرده است. بنا بر آمار، 57 كشور در دنیا این سبك رقابت را به‌طور مستمر برگزار می‌كنند و ایران نیز با فصل اول برنامه #عصر_جدید به این شبكه عظیم استعداد یابی پیوسته است.
مسابقات استعدادیابی پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی در سطح جهان است و حتی برگزاری آنها در برخی كشورها به یك رویداد در سطح ملی تبدیل و بخشی از فرهنگ عمومی جامعه شده است.
برای مثال شبكه mbc با یك سرمایه‌گذاری كلان، نسخه عربی این رقابت‌ها را برگزار می‌كند. با آغاز فصل اول در سال 2011 اثرگذاری این رقابت‌ها در 23 كشور عربی به حدی رسیده است كه حتی تحولات دومینووار و تراژیك توجه افكار عمومی را از آن غافل نكرده است. با درك این موضوع كه بسیاری از شهروندان عرب برای فرار از بحران‌های پیرامون از قبیل آشفتگی‌های داخلی، ظهور گروه‌های تروریستی و فراموشی آلام روحی و مشكلات ناشی از آن به دیدن این برنامه پناه آورده‌اند، واضح است مالكین سعودی این غول رسانه‌ای با اهداف سیاسی از تاثیر‌گذاری و نفوذ چهره‌های معروف بر جریان‌های فرهنگی- اجتماعی و توده‌های شهروندان از آن بهره برداری می‌كنند.
در سال 2013 و در فینال رقابت‌های عرب ایدل در حوزه استعداد‌های موسیقی ركورد تماشای یك برنامه تلویزیونی در جهان عرب شكسته شد و میلیون‌ها نفر در خیابان‌ها رقابت پایانی را كه به انتخاب هنرمند فلسطینی محمد عساف منجر شد مشاهده كردند. بعد از اعلام نتایج هزاران نفر در سرزمین‌های فلسطینی به خیابان‌ها ریخته و به شادی پرداختند. همچنین مشابه این مسابقات با عنوان «استعدادیابی پناهنده‌ها» برای آوارگان جنگ سوریه توسط سازمان ملل در كمپ‌های آوارگان برگزار شده است.
 دیپلماسی فرهنگی در واقع تأمین منافع ملی با استفاده از ابزارهای فرهنگی است. نفوذ و اثرگذاری، دو هدف اصلی دیپلماسی است. پیشبرد منافع ملی با به‌كارگیری ابزار فرهنگی مهم‌ترین مكمل ابزارهای سیاسی، اقتصادی، نظامی و... است. امروزه حتی قوی‌ترین كشورها نیز ترجیح می‌دهند تا جایی كه ممكن است از شیوه‌های فرهنگی برای تأمین منافع خود استفاده کنند.
فضای شبكه این فرصت را فراهم كرده كه تصاویر ویدئویی استعداد‌های شركت‌كننده در این مسابقات از محبوبیت بالایی در شبكه‌های اجتماعی برخوردار شود. طبیعی است استعدادهای ایرانی نیز در سال‌های پیش‌رو قابلیت‌های بالایی در جلب توجه كاربران شبكه‌های مجازی در جهان را دارا ست . با توجه به آغاز این مسابقات در ایران و روندی كه به نظر می‌رسد در سال‌های آینده شدت بگیرد، اتخاذ استراتژی مناسب تولید، انتشار، توزیع و ترویج محتوا ضروری است و زمینه‌ای برای ارائه یك تصویر مناسب از برند ملی در حوزه عمومی مجازی و ارتقای قدرت نرم ایران خواهد شد.
لذا با توجه به این‌كه خروجی رسانه‌ای این برنامه در قالب دیپلماسی فرهنگی می‌تواند به كار گرفته شود، در نظر داشتن موارد ذیل از سوی سیاستگذاران برنامه پیشنهاد می‌شود:
 میزانسن و دكور سری اول این مسابقات چندان نشانی از فرهنگ و هویت ایرانی ندارد و به سختی برای مخاطبان غیر ایرانی قابل تشخیص است !
باید توجه داشت كه ضمن ارائه یك فرم حرفه‌ای، نباید جنبه شوآف برنامه بر هدف آن كه پشتیبانی از استعداد‌های واقعی است، غلبه پیدا كند. طبیعی است غلبه فرم بر محتوا مانع معرفی استعدادها و بین‌المللی شدن برنامه خواهد شد.
باید در فرآیند انتخاب استعداد‌ها زمینه بروز خلاقیت و معرفی ظرفیت‌های كم نظیر هنرهای ایرانی فراهم شود و توجهات صرفا معطوف به كپی برداری از نسخه‌های خارجی نباشد.
ضرورت دارد این مسابقات در مرحله اول به زبان‌های عربی و انگلیسی ترجمه و از شبكه‌های بین‌المللی صداوسیما منتشر شود. پس از آن با فنون و ابزارهای خلاقانه به‌دست علاقه‌مندان در شبكه‌های اجتماعی برسد.