توی آینه خودتو ببین ...

حضور در فضای مجازی حالا بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی همه ما شده است

توی آینه خودتو ببین ...

طبق آخرین آمار تا ژانویه سال 2019 جمعیت كاربران فعال اینترنت حدود 5/4 میلیارد كاربر برآورد می‌شود و این یعنی حدود 57 درصد كل جمعیت كره زمین! نكته جالب‌تر ماجرا این كه حدود 5/3 میلیارد كاربر فعال شبكه‌های اجتماعی در سراسر جهان وجود دارند و از این جمعیت 3/3 میلیارد كاربر برای حضور در شبكه‌های اجتماعی از تلفن همراه خود استفاده می‌كنند و این یعنی وسیله‌ای كه این روزها بیش از هر چیزی به آن اعتیاد داریم!

یك مرز خیلی باریك
روند ایجاد و گسترش شبكه‌های اجتماعی طی سال‌های اخیر سیر بسیار سریعی را طی كرده است. این سیر سریع به نحوی است كه امروزه كمتر كسی پیدا می‌شود كه در فضاهای فیس‌بوك، ایمو، توییتر، اینستاگرام، تلگرام، گوگل پلاس، تلگراف و... عضویت نداشته باشد و درباره آنها نداند. یكی از نگرانی‌های محققان و روان‌شناسان این است كه گاه مدت زمان و لذت غرق شدن در فضای مجازی به قدری است كه دیگر مرز بین زندگی حقیقی و مجازی مشخص نشود. مساله‌ای كه برای خیلی از ما پیش آمده است. این‌كه گاه یك لایك و كامنت از فردی را به مثابه حرف زدن با او تلقی می‌كنیم و این‌گونه است كه انگار هر روز با هم صحبت می‌كنیم! این در حالی است كه سال به سال از حال هم بی‌خبر هستیم و رابطه واقعی‌مان در لایك، كامنت و دایركت‌های مجازی خلاصه شده است!
لذت كشف نداریم
زندگی آنلاین و خلاصه شده در فضای مجازی لذت كشف و شهود را از ما گرفته و این مساله بر همگان آشكار و عیان است. بسیاری از ما بلافاصله پس از بیدار شدن اطلاعات و اخبار را از تلگرام، توییتر و اینستاگرام می‌گیریم، به رستوران‌هایی می‌رویم كه صفحه‌های پرطرفدار دارند یا آنها را در تبلیغات مجازی یافته‌ایم، لباس‌هایمان را بدون حضور در مغازه‌ها به صورت آنلاین سفارش می‌دهیم، ارتباطات و دوستی‌های گسترده، اما كم‌عمق را در این شبكه‌ها تجربه می‌كنیم و به افرادی وابسته می‌شویم كه گاهی با یك كلیك می‌توانند ما را برای همیشه ترك كنند... این همان اصل داستانی است كه در این چند وقتی كه زندگی به دو جهان واقعی و مجازی تقسیم شده، همه چیز تغییر كرده است؛ تقریبا همه آن چیزهایی كه در مجموعه سبك زندگی می‌گنجد!
موبایل، یك وسیله ضروری
شاید با خواندن این گزارش به خودتان بگویید من هیچ اعتیادی به تلفن همراهم ندارم، اما آیا می‌توانید گوشی را حتی برای چند ساعت از خودتان دور كنید و به زندگی واقعی بازگردید؟ می‌توانید یك روز را بدون رفتن به اینستاگرام سر كنید؟ می‌توانید یك روز تایم‌لاین توییتر خود را نگاه نكنید؟ تقریبا جواب همه‌مان به این سؤال‌ها منفی است و فرد احساس می‌كند با یك جهان‌بینی جدید رو‌به‌رو شده و این در حالی است كه جهان‌بینی فقط در روابط رو‌در‌رو و مناسبات واقعی انسانی شكل می‌گیرد و این یعنی راه را اشتباه رفته‌ایم! برای اثبات این قضیه، آمار بالا را دوبار بخوانید. 3/3 میلیارد كاربر برای حضور در شبكه‌های اجتماعی از تلفن همراه خود استفاده می‌كنند. این یعنی 94 درصد كل افرادی كه از شبكه‌های اجتماعی استفاده می‌كنند. حالا محاسبه كنید چند درصد از این جمعیت می‌توانند ادعا كنند كه وابستگی بیش از حد به تلفن همراه خود ندارند.
این داستان واقعی است
برای بررسی میزان اعتیاد به تلفن همراه، سال گذشته محققان دست به انتشار گزارش جالبی زدند. طبق این گزارش مردم معمولی آمریكا به طور متوسط هر شش و نیم دقیقه یك بار گوشی هوشمند خود را چك می‌كنند یا به عبارتی دیگر 150 بار در طول روز این كار را انجام می‌دهند. برخی تحقیقات دیگر نشان می‌دهد بررسی گوشی در طول شبانه‌روز از 300 بار هم تجاوز می‌كند. قضیه برای قشر جوان اما بسیار حادتر است؛ 53 درصد افراد بین 15 تا 30 ساله بسیار زودتر و بیشتر خودشان را تسلیم گوشی‌های هوشمندشان می‌كنند و این آمار به وضوح نشان می‌دهد بیشتر این افراد به گوشی‌های هوشمند خود اعتیاد پیدا كرده‌اند و حتی بسیاری از صمیمی‌ترین دوستان خود را نیز از طریق همین گوشی هوشمند انتخاب كرده‌اند. انتخابی كه طبق همین آمار خیلی هم موفقیت‌آمیز نبوده است!
یك مصداق دیگر
شاید استفاده از نرم‌افزارهای دوست‌یابی كار بیهوده‌ای به نظر برسد، اما نه تنها در كشورهای اروپایی، بلكه حالا در كشور خودمان هم استفاده از این نرم‌افزارها بسیار رواج پیدا كرده. تیندر، بیر، میت می، بامپل و... جزو معروف‌ترین نرم‌افزارهای دوست‌یابی هستند. نرم‌افزار میت می(meet me)  تاكنون بیش از صد میلیون نصب و دوست‌یابی فعال داشته است و این یعنی روابط و مناسبات انسانی ما رو به روز ضعیف‌تر می‌شوند.
این علائم را جدی بگیرید
یكی از اصلی‌ترین نشانه‌هایی كه اعتیاد به موبایل را مشخص می‌كنند، این است كه به محض بیدار شدن از خواب به دنبال گوشی باشیم و ا‌علام‌های آن را بررسی كنیم. متاسفانه اغلب ما این عادت بد را داریم و خیلی از ما حتی بعد از بیدار شدن چند ساعتی را در تخت خود صرف گشت و گذار در شبكه‌های مجازی می‌كنیم و سپس به تدریج به‌دنبال صرف غذا و انجام سایر كارهای اصلی‌مان می‌رویم.
اگر گوشی شما  یك روز  همراهتان نباشد، چه حسی پیدا می‌كنید؟ اگر حس كنید كه تنها شده‌اید، یك نشانه اعتیاد به موبایل را در خود دارید و باید آن را جدی بگیرید. نشانه‌ای كه احتمالا در همه ما وجود دارد!
همه ما برای كارهایی كه باید انجام دهیم اولویت‌هایی را در نظر می‌گیریم. برای مثال شاید یك نفر اولویت اولش انجام كارهایی باشد كه باید به دلیل شرایط كاری خودش انجام دهد. زمانی كه گوشی موبایل بنا به هر دلیل در اولویت‌های شما اختلال ایجاد كند، مطمئن باشید كه یكی از اصلی‌ترین نشانه‌های اعتیاد به موبایل در شما وجود دارد.
گسترش استفاده از موبایل و فناوری‌های مرتبط با آن سبب شده كه افراد كمتر به ملاقات حضوری یكدیگر بپردازند. برای مثال با وجود  نرم‌افزارهایی مثل تلگرام ارتباط مابین افراد خیلی ساده‌تر از گذشته برقرار می‌شود و این موضوع سبب شده كه دید و بازدیدها كمتر شود. اگر شما هم از آن دسته افراد هستید كه به همین دلیل سالی یك بار هم اقوام خود را حضورا ملاقات نمی‌كنید، مطمئن باشید یكی از نشانه‌های اعتیاد به موبایل در شما پدیدار شده است.
اگر در هر فرصت كوتاهی كه برایتان ایجاد می‌شود، خیلی سریع گوشی خود را در دست گرفته، قفل آن را باز می‌كنید و با آن كار می‌كنید، یكی دیگر از اصلی‌ترین نشانه‌های اعتیاد به موبایل در شما وجود دارد. البته گاهی این میزان از وابستگی به قدری بالاست كه شما به‌صورت كاملا غیرارادی این كار را انجام می‌دهید!
فقط یك روز!
برای ترك این وابستگی بیش از حد، هیچ‌وقت دیر نیست. منظور ما از نوشتن این گزارش اصلا این نیست كه تلفن‌های ‌همراه خود را كنار بگذارید چون ضرر دارند! نه، در دنیای امروز این كار اصلا شدنی نیست. منظورمان فقط این است كه گاهی لذت زندگی كردن در دنیای واقعی را هم بچشیم. لذت نفس كشیدن در هوای پاك، نوشیدن قهوه با یك دوست قدیمی، كتاب خواندن و گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، ورزش كردن، قدم زدن در خیابان‌های شهر و بودن كنار خانواده و... دقیقا همان لذت‌هایی است كه به طور مشخص از آنها صحبت می‌كنم... .