سهم فرهنگ آب رفت

سهم فرهنگ آب رفت

چند روز پیش مرکز‌ پژوهش‌های مجلس در گزارش مفصلی به این نتیجه‌ رسیده که سهم سفر از سبد دهک‌های پایین جامعه کم شده است. فقط در یک فقره آماری در میانه این گزارش آمده بود که تنها 18‌درصد مستاجران امسال چمدان بسته‌اند و دل به جاده زده‌اند اما این شاخص‌ها در حوزه هزینه‌کرد فرهنگی هم چندان تعریفی ندارد.

زندگی فرهنگی اغلب با هزینه همراه است و محصولات فرهنگی همچون فیلم، کتاب، سفر، پوشاک و... نیاز به هزینه دارد. شاخص هزینه‌کرد فرهنگی خانوار، نسبت جامعه را با صنایع فرهنگی پیش روی ما می‌گذارد. جالب این‌که با وجودی که میانگین هزینه‌کرد فرهنگی خانوارهای ایرانی از نظر اسمی روند صعودی داشته و درسال1401به 261 هزار میلیارد تومان رسیده اما نکته حائز اهمیت ارزش واقعی هزینه‌کرد بوده که کاهش یافته است.با احتساب تورم، میانگین هزینه‌کرد فرهنگی خانوارهای ایرانی ازسال1396 تا 1401، روند نزولی داشته است. به‌طوری که سهم هزینه‌ فرهنگی خانوار از سبدخرید آنها از11.5درصد درسال1396 به 9.3درصد در سال1401کاهش یافته است. رشد ریالی بازار سینما، کتاب و موسیقی در سال گذشته، بیش از آن‌که ناشی از افزایش تعداد مخاطبان و میزان فروش باشد، ناشی از افزایش تورم بوده است. اتفاقی که برای سال جاری هم ضعیف‌تر شدن بازارهای فرهنگی را پیش چشم می‌گذارد. به‌عنوان مثال و بر‌اساس گزارش خانه کتاب و ادبیات ایران، سال گذشته، بالغ بر 115هزارو141عنوان کتاب منتشر شده که نسبت به سال1401رشد 5.8درصدی داشته است. بدون پرداختن به محتوای عناوین منتشر شده، دقت بیشتر به آمار تفکیکی نشر، گویای این است که این افزایش بیشتر از آن‌که نشان‌دهنده بهبود انتشار کتاب در حوزه فرهنگ عمومی و بزرگسال باشد متأثر از تیراژ کتاب‌های کمک‌آموزشی بوده است. به‌عنوان مثال از اردیبهشت تا مرداد سال گذشته انتشار کتاب‌های کمک‌آموزشی نسبت به سال1401 از 82 تا 155‌درصد افزایش داشته‌ است.همچنین به‌جز فروردین واسفند1402که افزایش کتاب‌های کمک‌آموزشی به ترتیب رشدهای منفی2 ومنفی15درصدی را تجربه کرده‌، درسایر ماه‌های سال انتشار آنها بیش از 22‌درصد رشد داشته است. همین رویه به نوعی در حوزه‌های سینما و موسیقی با بلیت‌های900هزارتومانی ادامه دارد. هرچه هست، تورم همه اجزا حوزه فرهنگ چه در بخش تولید و چه در بخش مصرف را تحت تأثیر قرار داده و به کاهش یا حذف کامل سهم آن از سبد خانوار منجر شده است.