خیریه‌های مجازی؛ از فرصت تا تهدید
به هوای ثواب، كباب نشویم
نیتشان خیر است و این بر هیچ‌كس پوشیده نیست؛ مشخصا تعدادی از جوانان این كشور را می‌گویم كه به ساختن برخی اپلیكیشن‌ها و برنامه‌نویسی برای یك كار خیر روی می‌آورند، خیریه‌هایی كه به هر دلیلی اعم از نداشتن بودجه كافی برای خرید ساختمان و... در فضای مجازی فعالیت می‌كنند و همه انسان‌ها و شاید انسان‌ترهایی كه نمی‌توانند نسبت به مشكلات اطرافیان خود بی‌تفاوت باشند. داستان این گزارش اما از جایی شروع می‌شود كه عده‌ای با نیتی وارد داستان می‌شوند كه خیر نیست! آنها با سوءاستفاده از فرصت ویژه‌ای كه در فضای مجازی در اختیار دارند، بستر درآمدزایی بی‌دردسری را برای خود فراهم كرده و كمتر كسی هم پیدا می‌شود به نحوه عملكرد این خیریه‌های مجازی انتقاد كند. مردم اما چقدر به این خیریه‌ها اعتماد دارند؟ آیا پلیس فتا این بار هم حواسش بوده و هست؟ مدیریت یكپارچه تا چه حد می‌تواند به افزایش اعتماد مردم كمك كند؟
داستان‌های واقعی
این روزها مراكز خیریه متعددی تأسیس شده‌اند و با حضور افرادی خبره و متخصص مدیریت می‌شوند، رقم این خیریه‌ها روز به روز در حال افزایش است و البته كه نمی‌توان گفت چه تعداد از این خیریه‌ها در مسیر صحیح اهداف اولیه خود به كارشان ادامه می‌دهند و چه بسیار موارد كلاهبرداری هم در این میان صورت می‌گیرد. با همه این تفاسیر، باز هم می‌توان با قطعیت گفت كه این خیریه‌ها یك مركز ثابت دارند و افراد می‌توانند در صورت بروز هرگونه مشكلی به دفتر آنها مراجعه كنند، اما ماجرا زمانی گره می‌خورد كه خیریه‌هایی هستند كه به صورت مجازی فعالیت می‌كنند و معمولا دفتری برای مراجعه ندارند. بسیاری از سؤال‌های مخاطبان را پاسخ نمی‌دهند و خیران عزیز گزارشی از نحوه خرج پول پرداخت شده خود را مطالبه نمی‌كنند. این شروع داستانی است كه این روزها در فضای مجازی گل انداخته است.
كلاهبرداری
شاید شما هم بارها دیده باشید كه از مدت‌ها قبل در فضای مجازی انتشارعكس‌های آزاردهنده‌ای از آسیب‌دیدگان اجتماعی، بیماران، نیازمندان و معلولان و... برای جلب ترحم و جذب كمك‌های مردم، اسباب درآمدزایی برخی از افراد فرصت‌طلب را مهیا ساخته و بستر نوعی كلاهبرداری نوین را ایجاد كرده است. اتفاقی كه بارها سر و صدای مردم و حتی مسؤولان را درآورد، اما كماكان ادامه دارد و نكته تاسف‌بار این است كه مردم باز هم گول آنها را می‌خورند و درس عبرت نمی‌گیرند! باید بدانید فعالیت برخی از این موسسات فقط به سایتی كه در آن حساب بانكی برای كمك وجود دارد محدود نیست، بلكه عضویت در تلگرام، فیس‌بوك، اینستاگرام و توییتر بخش مهمی از فعالیت آنها است. البته در شبكه‌های اجتماعی این موسسات هم، توضیح خاصی وجود ندارد و فقط از افراد خواسته شده است اگر قصد كمك دارند به شماره حسابی كه در سایت یا آن صفحه اجتماعی قرار داده شده است، مبلغی واریز كنند. در واقع، آنها ابتدا می‌خواهند با استفاده از واژه‌هایی مانند مهربانی، محبت و انسانیت در كنار تصاویری كه افراد را به نوع دوستی تشویق می‌كند، ذهن هر بیننده‌ای را به خود جلب كنند و رضایت ضمنی او را برای پرداخت مبلغ به دست آورند.
اما چیزی كه در این میان كمتر دیده می‌شود و هدف اصلی است، اطلاعیه‌هایی است كه هر از گاهی سر بر می‌آورند: پدری كه به خاطر بیماری خانه‌نشین شده و به كمك نیاز دارد یا دختری كه به دلیل فقر خانوادگی به كمك برای خرید جهیزیه نیاز دارد و... یك شماره حساب مكمل كه البته برای آنها كم سود هم نبوده است!
منفی‌نگری صرف ممنوع!
البته بسیاری از مؤسسات خیریه كه در دنیای حقیقی هم وجود خارجی دارند، در صفحات مجازی نیز صفحه‌ای برای خود باز كرده‌اند و در حال حاضر می‌توان عمده‌ترین كمك‌های بشردوستانه از طریق همین صفحات مجازی كسب می‌شود.
گزارش ما اصلا به این معنا نیست، كه دیگر نباید به هیچ یك از صفحات مجازی خیریه‌های شناخته‌شده و حتی ناشناخته اعتماد كرد، اما باید اخطار داد پلیس فتا و كارشناسان حقوقی همواره بر عدم اطمینان مردم نسبت به واریز كمك‌های نقدی و همچنین عدم‌ارسال كمك‌های غیرنقدی به افراد هشدار داده و واریز وجوه نقد به حساب شخصی كاربران فضای مجازی را با اما و اگرهای بسیاری همراه دانسته است. با این حال اکنون، تقریبا تمامی موسسه‌های خیریه معروف اعم از محك، بهنام دهش‌پور، خانه ای.بی و... در صفحه‌های اجتماعی حضور دارند، فعالیتشان مستمر، اهدافشان تعریف شده است و از تمامی فعالیت‌های خود گزارش ارائه می‌كنند.
راهكارهایی برای تشخیص
قبل از قرار دادن كمك‌های مالی خود به افراد و مؤسسات خیریه، باید از نحوه عملكرد و همچنین صحت كمك به جامعه تحت پوشش آنها اطمینان حاصل كنید.
پیش از آن‌كه كمك‌های نقدی خود را به حساب شخصی افراد واریز كنید، به مؤسسات خیریه موجه و كارآمد در حوزه‌های مختلف مراجعه كنید و از سابقه عملكرد و صداقت در فعالیت و شفافیت در ارائه گزارش مالی آنها نیز مطمئن شوید.
دقت كنید درج شماره حساب‌هایی كه این روزها در صفحات مجازی افراد حقیقی و حقوقی به عنوان شماره حساب ویژه جمع‌آوری كمك‌های مردمی ویژه آسیب‌دیدگان اجتماعی و كارتن‌خواب‌ها ارائه می‌شود، یكی از نمونه‌هایی است كه علاوه بر ایجاد شرایط انواع كلاهبرداری، در برخی از موارد بستر پولشویی را هم فراهم می‌كند.
از موسسه‌ای كه به آن پول واریز می‌كنید، ارائه گزارش به روز و شفاف بخواهید. این‌كه هزینه‌های شما چطور و به چه كسی پرداخت می‌شود. این یكی از راه‌هایی است كه مردم می‌توانند با درخواست مشاهده آن نسبت به استمرار كمك خود به مؤسسات فوق اقدام كنند و كمك‌های نقدی و غیرنقدی خود را به صورت مستمر ارائه دهند.
آنچه در كشور ما بارها ذكر شده این است كه مدیریت یكپارچه و واحدی وجود ندارد. شاید نظارت یك مدیریت یك پارچه روی این موسسات خیریه مجازی، بتواند كمی از این مشكل كم كند.
اتفاقی كه اگر فراگیرتر هم بشود، یقینا روی اعتماد مردم به این موسسات تاثیر پر رنگی خواهد داشت و این سرآغاز مشكلاتی بزرگ‌تر است.
این روزها مراكز خیریه متعددی تأسیس شده‌اند و با حضور افرادی خبره و متخصص مدیریت می‌شوند، رقم این خیریه‌ها روز به روز در حال افزایش است و البته كه نمی‌توان گفت چه تعداد از این خیریه‌ها در مسیر صحیح اهداف اولیه خود به كارشان ادامه می‌دهند و چه بسیار موارد كلاهبرداری هم در این میان صورت می‌گیرد. با همه این تفاسیر، باز هم می‌توان با قطعیت گفت كه این خیریه‌ها یك مركز ثابت دارند و افراد می‌توانند در صورت بروز هرگونه مشكلی به دفتر آنها مراجعه كنند، اما ماجرا زمانی گره می‌خورد كه خیریه‌هایی هستند كه به صورت مجازی فعالیت می‌كنند و معمولا دفتری برای مراجعه ندارند. بسیاری از سؤال‌های مخاطبان را پاسخ نمی‌دهند و خیران عزیز گزارشی از نحوه خرج پول پرداخت شده خود را مطالبه نمی‌كنند. این شروع داستانی است كه این روزها در فضای مجازی گل انداخته است.
كلاهبرداری
شاید شما هم بارها دیده باشید كه از مدت‌ها قبل در فضای مجازی انتشارعكس‌های آزاردهنده‌ای از آسیب‌دیدگان اجتماعی، بیماران، نیازمندان و معلولان و... برای جلب ترحم و جذب كمك‌های مردم، اسباب درآمدزایی برخی از افراد فرصت‌طلب را مهیا ساخته و بستر نوعی كلاهبرداری نوین را ایجاد كرده است. اتفاقی كه بارها سر و صدای مردم و حتی مسؤولان را درآورد، اما كماكان ادامه دارد و نكته تاسف‌بار این است كه مردم باز هم گول آنها را می‌خورند و درس عبرت نمی‌گیرند! باید بدانید فعالیت برخی از این موسسات فقط به سایتی كه در آن حساب بانكی برای كمك وجود دارد محدود نیست، بلكه عضویت در تلگرام، فیس‌بوك، اینستاگرام و توییتر بخش مهمی از فعالیت آنها است. البته در شبكه‌های اجتماعی این موسسات هم، توضیح خاصی وجود ندارد و فقط از افراد خواسته شده است اگر قصد كمك دارند به شماره حسابی كه در سایت یا آن صفحه اجتماعی قرار داده شده است، مبلغی واریز كنند. در واقع، آنها ابتدا می‌خواهند با استفاده از واژه‌هایی مانند مهربانی، محبت و انسانیت در كنار تصاویری كه افراد را به نوع دوستی تشویق می‌كند، ذهن هر بیننده‌ای را به خود جلب كنند و رضایت ضمنی او را برای پرداخت مبلغ به دست آورند.
اما چیزی كه در این میان كمتر دیده می‌شود و هدف اصلی است، اطلاعیه‌هایی است كه هر از گاهی سر بر می‌آورند: پدری كه به خاطر بیماری خانه‌نشین شده و به كمك نیاز دارد یا دختری كه به دلیل فقر خانوادگی به كمك برای خرید جهیزیه نیاز دارد و... یك شماره حساب مكمل كه البته برای آنها كم سود هم نبوده است!
منفی‌نگری صرف ممنوع!
البته بسیاری از مؤسسات خیریه كه در دنیای حقیقی هم وجود خارجی دارند، در صفحات مجازی نیز صفحه‌ای برای خود باز كرده‌اند و در حال حاضر می‌توان عمده‌ترین كمك‌های بشردوستانه از طریق همین صفحات مجازی كسب می‌شود.
گزارش ما اصلا به این معنا نیست، كه دیگر نباید به هیچ یك از صفحات مجازی خیریه‌های شناخته‌شده و حتی ناشناخته اعتماد كرد، اما باید اخطار داد پلیس فتا و كارشناسان حقوقی همواره بر عدم اطمینان مردم نسبت به واریز كمك‌های نقدی و همچنین عدم‌ارسال كمك‌های غیرنقدی به افراد هشدار داده و واریز وجوه نقد به حساب شخصی كاربران فضای مجازی را با اما و اگرهای بسیاری همراه دانسته است. با این حال اکنون، تقریبا تمامی موسسه‌های خیریه معروف اعم از محك، بهنام دهش‌پور، خانه ای.بی و... در صفحه‌های اجتماعی حضور دارند، فعالیتشان مستمر، اهدافشان تعریف شده است و از تمامی فعالیت‌های خود گزارش ارائه می‌كنند.
راهكارهایی برای تشخیص
قبل از قرار دادن كمك‌های مالی خود به افراد و مؤسسات خیریه، باید از نحوه عملكرد و همچنین صحت كمك به جامعه تحت پوشش آنها اطمینان حاصل كنید.
پیش از آن‌كه كمك‌های نقدی خود را به حساب شخصی افراد واریز كنید، به مؤسسات خیریه موجه و كارآمد در حوزه‌های مختلف مراجعه كنید و از سابقه عملكرد و صداقت در فعالیت و شفافیت در ارائه گزارش مالی آنها نیز مطمئن شوید.
دقت كنید درج شماره حساب‌هایی كه این روزها در صفحات مجازی افراد حقیقی و حقوقی به عنوان شماره حساب ویژه جمع‌آوری كمك‌های مردمی ویژه آسیب‌دیدگان اجتماعی و كارتن‌خواب‌ها ارائه می‌شود، یكی از نمونه‌هایی است كه علاوه بر ایجاد شرایط انواع كلاهبرداری، در برخی از موارد بستر پولشویی را هم فراهم می‌كند.
از موسسه‌ای كه به آن پول واریز می‌كنید، ارائه گزارش به روز و شفاف بخواهید. این‌كه هزینه‌های شما چطور و به چه كسی پرداخت می‌شود. این یكی از راه‌هایی است كه مردم می‌توانند با درخواست مشاهده آن نسبت به استمرار كمك خود به مؤسسات فوق اقدام كنند و كمك‌های نقدی و غیرنقدی خود را به صورت مستمر ارائه دهند.
آنچه در كشور ما بارها ذكر شده این است كه مدیریت یكپارچه و واحدی وجود ندارد. شاید نظارت یك مدیریت یك پارچه روی این موسسات خیریه مجازی، بتواند كمی از این مشكل كم كند.
اتفاقی كه اگر فراگیرتر هم بشود، یقینا روی اعتماد مردم به این موسسات تاثیر پر رنگی خواهد داشت و این سرآغاز مشكلاتی بزرگ‌تر است.
