مسكو، چین و دهلی‌نو در مقابل واشنگتن
افول هژمون ایالات‌متحده دیگر بحثی نیست كه تنها از سوی رقبای این كشور مطرح شود، بلكه سیاستمداران آمریكایی نیز به این مساله اذعان دارند و یكی از مهم‌ترین راهكارهای كاخ سفید جهت مقابله با آن، جنگ اقتصادی است كه اكنون دیگر از یك بازی صرف رسانه‌ای خارج شده و ابعاد عملی و حقیقی به خود گرفته است.
كاخ سفید با هدف راضی نگه‌داشتن رأی‌دهندگان در برخی ایالات آمریكا به اعمال تعرفه بر كالاهای ورودی از سایر كشورها پرداخت كه واكنش سایر كشورها، این طرح داخلی ایالات‌متحده را كه از لحاظ منافع ملی بسیار نیز موفق بود دارای ابعاد بین‌المللی كرد و نهایتا به یك جنگ اقتصادی بدل ساخت.
چیـــــــــن و روسیــــــــــه دو رقیــــــــــب بیـــــــن‌المللی
آمریكا - كه هیچ‌كدام به‌صورت موردی توانایی مقابله مستقیم با این كشور را از لحاظ امنیتی و اقتصادی دارا نیستند-از مدت‌ها پیش به‌دنبال ارتقای سطح همكاری‌های استراتژیك باهدف مقابله با ایالات‌متحده بودند. البته مسكو را باید ابداع‌كننده این طرح دانست؛ زیرا این كشور پیشتر نیز طرح مشابهی را با همكاری دهلی‌نو آغاز كرده بود.
چین قدرت اقتصادی قدرتمندی در جهان كنونی محسوب می‌شود اما در بحث مقابله خصمانه با واشنگتن، فاقد معیارهای لازم برای این تقابل است. از سوی دیگر مسكو نیز به‌عنوان قطب انرژی‌های فسیلی به لحاظ اقتصادی توانایی مقابله با ایالات‌متحده را نخواهد داشت. اما ائتلاف میان این دو رقیب می‌تواند كاخ سفید را به فكر فروبرد. ضمن آن‌كه باید دید سیاست‌های كرملین توانایی ایجاد مثلث روسیه، چین و هند را دارد یا خیر. ایجاد این مثلث راهبردی می‌تواند نیاز هر سه كشور به حضور در بازارهای جهانی، تأمین انرژی و رفع نیازهای كشاورزی را به‌صورت سه‌جانبه رفع کند.
دیدار صمیمانه شی جین پینگ و نارندرا مودی در بیشكك قرقیزستان و مذاكرات دوجانبه دو كشور می‌تواند نشانه‌هایی باشد از تحقق آنچه ذكر شد. نكته پنهان ائتلاف سه‌جانبه فوق، ایجاد یك بازار مصرف‌كننده بیش از سه‌میلیاردنفری است كه می‌تواند هر كشور ثالثی را به وسوسه ایجاد رابطه حسنه با آن وادارد. ضمن آن‌كه از نگاه واقع‌بینانه باید جاكارتا را كه در سال‌های اخیر به‌سوی پكن چرخش راهبردی داشته نیز عضوی از این ائتلاف احتمالی قلمداد كرد .
فارغ از مساله كاهش خرید این بازار بیش از سه‌میلیاردنفری از محصولات ایالات‌متحده یا كاهش ورود گردشگران این ائتلاف سه‌جانبه به آمریكا كه می‌تواند به سقوط صنعت گردشگری این كشور بینجامد، ایجاد پیمان سه‌جانبه پولی اضمحلال كامل قدرت دلار در بازارهای جهانی را در پی خواهد داشت.
پوتین در دیدارهای جداگانه با پینگ و مودی بر حذف دلار از مبادلات مستقیم روسیه با چین و هند و ایجاد زمینه‌های تشكیل پیمان پولی تأكید داشته، همان‌طور كه سال گذشته نیز مسكو توانست تهران و آنكارا به این كار ترغیب کند.
اما باید دید در كمتر از دو سال باقی‌مانده از دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ، ابعاد این جنگ اقتصادی تا چه حد افزایش خواهد یافت و آیا سیاست‌های كاخ سفید به‌گونه‌ای خواهد بود كه كشورهای شرقی را به واكنش حداكثری در مقابل اقتصاد این كشور وادارد یا خیر.
